Tái diễn tình trạng đổ trộm vật liệu xây dựng
	Phải xử lý dứt điểm
	Ẩn họa từ những bãi tập kết vật liệu… “chui”

Đó là nhận định của các chuyên gia tại hội thảo “Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung ở Việt Nam” do Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng UNDP tại Việt Nam tổ chức cuối tuần qua.

Tăng cường sản xuất VLXDKN

Theo thống kê của Bộ Xây dựng, sử dụng VLXD không nung có thể giúp tiết kiệm đất nông nghiệp, giảm phát thải nhà kính và ô nhiễm môi trường, giảm chi phí xử lý phế thải của các ngành công nghiệp.

Phát biểu tại hội thảo nói trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Phạm Khánh cho rằng phát triển của kinh tế xã hội, tăng trưởng của thị trường bất động sản dẫn đến nhu cầu về vật liệu xây ở nước ta tăng nhanh, theo quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng Việt Nam đến năm 2020 thì nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng là 30-33 tỉ viên quy tiêu chuẩn, sẽ tiêu tốn khoảng 50 triệu m3 đất sét, tương đương 2.200 - 2.500 ha đất nông nghiệp.

Việc làm này sẽ gây ảnh hưởng nhất định đến an ninh lương thực quốc gia, đồng thời tiêu tốn khoảng 5 triệu tấn than, thải ra khoảng 15 triệu tấn khí CO2, tác động xấu đến môi trường sống.

Ảnh minh họa: nguồn internet.

Như vậy, để đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng tăng khoảng 10-12%/năm sẽ tiêu tốn hàng nghìn ha đất nông nghiệp, hàng triệu tấn than mỗi năm. “Việc sử dụng nhiều tài nguyên thiên nhiên và ảnh hướng xấu đến môi trường sống thì việc phát triển một loại vật liệu xây mới thay thế gạch đất sét nung bằng vật liệu xây không nung được cấp thiết đặt ra đối với ngành Xây dựng” – Thứ trưởng Bùi Phạm Khánh nhấn mạnh.

Từ thực tế này, trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ do Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Xây dựng đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ “Chương trình phát triển vật liệu xây không nung đến năm 2020” và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010.

Mục tiêu của Chương trình là phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung (VLXKN) thay thế gạch đất sét nung đạt tỷ lệ: 20 - 25% vào năm 2015, 30 - 40% vào năm 2020; hàng năm sử dụng khoảng 15 - 20 triệu tấn phế thải công nghiệp (tro xỉ nhiệt điện, xỉ lò cao…) để sản xuất vật liệu xây không nung, tiết kiệm được khoảng 1.000 ha đất nông nghiệp và hàng trăm ha diện tích đất chứa phế thải; tiến tới xoá bỏ hoàn toàn các cơ sở sản xuất gạch đất sét nung bằng lò thủ công.

Cần ưu đãi về vốn

Nhận định về tình hình phát triển của thị trường VLXDKN, bà Akiko Fujii – Phó Giám đốc Quốc Gia, Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam cho hay, Việt Nam đã áp dụng khung pháp lý và chính sách quan trọng để thúc đẩy phát triển và sử dụng gạch không nung, như Nghị định 24A của Chính phủ năm 2016 về quản lý vật liệu xây dựng, trong đó khuyến khích phát triển các vật liệu mới thân thiện với môi trường.

Khung chính sách đã mang lại sự phát triển và sử dụng tốt gạch không nung ở một số thành phố lớn như thành phố Hồ Chí Minh, Hải Dương, và Bắc Ninh. Tuy nhiên, khung chính sách vẫn còn thiếu các tiêu chuẩn và hướng dẫn sử dụng VLXDKN và chất lượng gạch của một số nhà máy không tốt. Điều này dẫn đến sự thiếu tự tin của người sử dụng gạch không nung như nhà đầu tư, kiến trúc sư, thiết kế, thi công và nhà xây dựng.

Đồng quan điểm này, nhiều chuyên gia cũng bổ sung thêm, trong khi các chính sách ưu đãi thì vẫn ở tầm vĩ mô, triển khai ưu đãi vốn cho doanh nghiệp đầu tư sản xuất, hay tiếp cận vốn ưu đãi còn khó khăn, tiền thuê đất… còn rất chung chung. Bên cạnh đó, nguồn đất sét để sản xuất gạch nung ở nước ta được khai thác quá dễ dàng, gần như không phải trả tiền, nên giá thành của sản phẩm gạch nung rẻ, khiến VLXDKN khó cạnh tranh. Thực tế thị trường cho thấy, chỉ có một số loại gạch block kích thước lớn, lỗ rỗng mới có ưu thế về giá, các loại gạch block đặc và đặc biệt là gạch nhẹ thì giá thành vẫn cao hơn gạch đất nung…

Được biết, cho đến nay, hầu như chưa có doanh nghiệp nào tại Việt Nam được hưởng các ưu đãi cho sản xuất VLXDKN. Do đó, để đạt được mục tiêu là phát triển vật liệu xây không nung thay thế dần gạch đất sét nung đạt tỷ lệ 25% vào năm 2015 và 40% vào năm 2020, nhà nước cần chung tay với doanh nghiệp giải quyết bài toán về vốn, lãi vay; thực hiện nghiêm túc việc sử dụng VLXDKN trong các công trình vốn nhà nước theo chỉ thị của Thủ tướng.

Anh Tuấn