Thuốc lá lậu chứa chất diệt chuột
	Bắt giữ gần 9 nghìn bao thuốc lá ngoại nhập lậu
	Nói không với thuốc lá

Tăng chế tài có dẹp được thuốc lá lậu?

Buôn lậu thuốc lá, một trong những hoạt động kinh doanh mang lại siêu lợi nhuận bất hợp pháp. Ở Việt Nam số lượng thuốc lá nhập lậu đang ngày một gia tăng về số lượng, đẩy tình trạng thuốc lá lậu trở thành một vấn nạn quốc gia. Theo số liệu đưa ra từ Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, trong năm 2013, số lượng thuốc lá nhập lậu chiếm 20,7% thị phần thuốc lá tại Việt Nam, thì đến năm 2014, thuốc lá lậu tăng lên 30-40%, không chỉ gây ảnh hưởng đến Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá mà còn ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng.

Không phải đến thời điểm này vấn đề thuốc lá nhập lậu mới được quan tâm. Trước đây Chính phủ đã ban hành một số nghị định, chỉ thị như: Nghị định 185/2013/NĐ-CP; Chỉ thị 30/2014/CT-TTg về việc xử phạt vi phạm hành chính cũng như tăng cường đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá…Tuy nhiên, với tình trạng thuốc lá lậu đang diễn biến phức tạp như hiện nay, có lẽ chế tài xử lý đối với hành vi này tại các văn bản trên dường như chưa đủ mạnh. Bởi thế, nhằm tăng cường việc đấu tranh phòng chống thuốc lá nhập lậu, mới đây Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 124/2015/NĐ-CP, quy định tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Theo đó, tại điều 25 của nghị định có quy định, hành vi buôn bán hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu số lượng từ 500 bao trở lên, người có thẩm quyền đang thụ lý vụ việc phải chuyển ngay hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan tiến hành tố tụng để xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của điều 62, Luật Xử lý vi phạm hành chính…Nghị định mới được cho là có mức chế tài mạnh hơn rất nhiều, trong đó giảm số lượng buôn lậu thuốc lá bị xử lý hình sự từ 1.500 bao (NĐ 185/2013) xuống còn 500 bao và có thể người buôn lậu phải đối diện với hình phạt tù lên đến 15 năm.

Quản lý vấn nạn thuốc lá lậu cần xử lý cả người bán và người tiêu thụ

Trước nghị định mới của Chính phủ, rất nhiều người kỳ vọng chế tài này sẽ đủ mạnh để dẹp được vấn nạn thuốc lá lậu. Tuy nhiên, cũng không ít người đặt câu hỏi, chế tài trên liệu có đủ mạnh để làm giảm được vấn nạn thuốc lá nhập lậu hay không? Ông Nguyễn Thành An, cán bộ hưu trí, cho rằng, giảm mức xử lý hình sự đối với nhập khẩu thuốc lá là chính sách hợp lý, tuy nhiên, để tránh bị xử lý hình sự chắc chắn giới buôn lậu sẽ xé nhỏ hàng hóa và thuê người vận chuyển dưới 500 bao/1 lần. Thuốc lá lậu không chỉ làm thất thu ngân sách của nhà nước, mà còn ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng… Theo tôi, nhà nước nên giảm số lượng vi phạm xuống mức trên 100-200 bao/1 lần. Người buôn lậu muốn xé lẻ cũng khó, bởi khi đó giá thuê vận chuyển sẽ tăng lên, chắc chắn vấn nạn thuốc lá lậu sẽ giảm.

Cần quản lý chặt thị trường trong nước

Thuốc lá nhập lậu từ lâu trở thành vấn đề nhức nhối ở các khu vực vùng biên giới. Tuy nhiên, tại thị trường nội địa việc thuốc lá lậu được bày bán tràn lan cũng khiến nhiều người tiêu dùng không khỏi bức xúc. Nó không chỉ gây thiệt hại cho sự phát triển kinh tế - xã hội, mà còn làm giảm sự tăng trưởng kinh tế, thất thu ngân sách, gây ảnh hưởng lớn đến đời sống, việc làm của hàng triệu người game bài uy tín trong nước.

Để Nghị định 124 thực sự có hiệu quả, hạn chế được tình trạng buôn lậu thuốc lá như hiện nay, thì việc chỉ tăng chế tài xử lý là chưa đủ. Theo ông Vũ Vinh Phú, nguyên Phó giám đốc Sở thương mại Hà Nội, Chủ tịch hiệp hội siêu thị Hà Nội, để giảm thiểu được vấn nạn thuốc lá nhập lậu, trước hết cần phải có những chế tài, xử lý nghiêm khắc hơn đối với những người bán lẻ thuốc lá lậu trong nước, đây là một trong những đầu mối đưa thuốc lá lậu đến người tiêu dùng, hiện nay tại Hà Nội hay các thành phố lớn, vấn đề quản lý và xử phạt hành vi bán thuốc lá lậu vẫn chưa được thực hiện triệt để, chưa có chế tài mạnh. Chúng ta xử phạt nghiêm khắc với người buôn lậu thuốc lá từ 500 bao trở lên (xử lý hình sự và phạt tù), nhưng dưới 500 bao thì chỉ phạt tiền. Như thế có phải vẫn là một kẽ hở để người buôn lậu lách luật?

Cùng chung quan điểm với ông Phú, luật sư Đăng Sơn (Cty luật Đăng Sơn) cũng cho biết thêm, tăng mức xử phạt đối với hành vi buôn bán thuốc lá lậu là cần thiết. Tuy nhiên, để giải quyết triệt để vấn đề này cần phải làm từ gốc, nên xử phạt cả người tiêu thụ và người bán thuốc lá nhập lậu. Mặc dù theo luật hiện hành, người bán lẻ thuốc lá có thể bị xử lý hình sự nếu tái phạm trong thời hạn quyết định xử phạt vi phạm hành chính còn hiệu lực, hoặc chưa được xóa án tích về tội này. Tuy nhiên, trong khi người bán lẻ thuốc lá lậu vẫn nhan nhản, thì đến thời điểm này vẫn chưa có ai bị xử phạt về hành vi này.

Thuốc lá là loại hàng hóa nằm trong danh mục kinh doanh có điều kiện, tuy nhiên, do thói quen của người tiêu dùng và cả người kinh doanh nên lâu nay việc mua bán hầu như diễn ra tự do và chưa bị xử lý. Vì vậy, để nghị định thực sự đi vào cuộc sống, đưa hoạt động bán lẻ thuốc lá đi vào nền nếp, bên cạnh cần tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi cách nghĩ, cách làm của người bán lẻ thuốc lá thì các nhà quản lý cũng cần siết chặt hoạt động kinh doanh này bằng các chế tài theo quy định của pháp luật.

Đạt Đỗ