Chủ trì Hội nghị tổng kết công tác Ngoại giao vắc xin chiều 30/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhắc lại cách đây hơn 1 năm, ngày 11/10/2021, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và Nghị quyết 30 của Quốc hội, Chính phủ ban hành Nghị quyết 128 về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Ccovid-19, chuyển trạng thái từ "zero Covid", phòng chống dịch bằng các biện pháp hành chính sang phòng chống dịch bằng các biện pháp chuyên môn, nhất là vắc xin

Trước khi ban hành Nghị quyết 128, chúng ta đã ban hành và thực hiện Chiến lược vắc xin với 3 nội dung chính: Thành lập Quỹ vắc xin; triển khai ngoại giao vắc xin với việc thành lập tổ ngoại giao vắc xin do Bộ trưởng Ngoại giao làm tổ trưởng, Bộ Ngoại giao là nòng cốt; tổ chức chiến dịch tiêm chủng vắc xin miễn phí cho người dân với quy mô lớn nhất từ trước tới nay. Chúng ta đã thực hiện thành công Chiến lược vắc xin trong bối cảnh nguồn cung vắc xin hạn chế, tiếp cận vắc xin rất khó khăn.

Tiết kiệm ngân sách hơn 900 triệu USD nhờ ngoại giao vắc xin

Báo cáo kết quả triển khai công tác ngoại giao vắc xin, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết: Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến hết sức phức tạp, Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo triển khai Chiến lược vắc xin, trong đó ngoại giao vắc xin là một trong ba trọng tâm.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết công tác Ngoại giao vắc xin - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Trong tổng thể chiến dịch ngoại giao vắc xin, Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vắc xin do Bộ trưởng Ngoại giao làm Tổ trưởng cùng thành viên là lãnh đạo các bộ, ngành liên quan, dưới sự chỉ đạo quyết liệt, thường xuyên và trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ, đã làm tốt công tác tham mưu, tổ chức triển khai các hoạt động ngoại giao vắc xin với tinh thần khẩn trương, hiệu quả, trách nhiệm cao. Các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã có hơn 130 cuộc điện đàm, tiếp xúc, trao đổi, gửi hơn 100 thư tới Lãnh đạo các nước, tổ chức quốc tế và các tập đoàn.

Kết quả, về vắc xin, đến ngày 27/4/2021, Việt Nam mới có 320 nghìn liều vắc xin viện trợ của COVAX; đến tháng 10/2021, ta đã tiếp nhận trên 97,5 triệu liều; đến hết năm 2021 đã tiếp nhận khoảng 192 triệu liều. Đến tháng 9/2022, Việt Nam đã nhận tổng số hơn 258 triệu liều, trong đó nguồn viện trợ đạt gần 120 triệu liều, chiếm gần 50% số vắc xin tiếp nhận được, tiết kiệm cho ngân sách nhà nước hơn 900 triệu USD (tương đương gần 23 nghìn tỷ đồng).

Về trang thiết bị y tế, hơn 30 quốc gia, vùng lãnh thổ, các tổ chức quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hỗ trợ các trang thiết bị y tế với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD (tương đương 2 nghìn tỷ đồng). Bên cạnh đó, Việt Nam đã kịp thời tiếp cận, vận động, nhập khẩu các loại thuốc điều trị mới nhất được sản xuất, phục vụ nhu cầu điều trị trong nước.

Cùng với đó, chúng ta thúc đẩy hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, trong đó, thúc đẩy Tập đoàn AstraZeneca đầu tư 90 triệu USD phát triển lĩnh vực dược phẩm tại Việt Nam. Một số doanh nghiệp trong nước đã ký các thỏa thuận hợp tác đóng gói vắc xin, hợp tác nghiên cứu và phát triển vắc xin công nghệ mRNA. Việt Nam là 1 trong 5 nước được WHO công bố chuyển giao công nghệ sản xuất vắc xin mRNA.

“Chiến dịch ngoại giao vắc xin đã thành công, giúp “xoay chuyển tình thế”, đưa Việt Nam trở thành một trong ít quốc gia “đi sau về trước” trong triển khai tiêm chủng, một trong những quốc gia quyết định chuyển chiến lược ứng phó dịch bệnh sớm nhất tại khu vực”, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết.

Với nỗ lực thực hiện quyết liệt Chiến lược tiêm chủng, từ một nước có tỷ lệ tiêm nằm trong số các nước thấp nhất khu vực, Việt Nam đã trở thành nước có số lượng tiêm, tốc độ tiêm và tỷ lệ bao phủ vắc xin cao hàng đầu thế giới. Tờ Financial Times đánh giá Việt Nam là nước có tỷ lệ bao phủ vắc xin cao thứ tư thế giới.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn báo cáo kết quả triển khai công tác ngoại giao vắc xin - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tại hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức quốc tế cho rằng, thành công của công tác ngoại giao vắc xin có ý nghĩa quan trọng về nhiều mặt, là điều kiện tiên quyết để nước ta chuyển sang thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội… Thành công của công tác ngoại giao vắc xin tiếp tục truyền tải hình ảnh về một đất nước Việt Nam kiên cường, ý chí, đoàn kết, tương thân tương ái, với những “sức mạnh mềm” được bạn bè quốc tế nể phục...

Bài học kinh nghiệm từ ngoại giao vắc xin

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đến nay, chúng ta đã kiểm soát được dịch Covid-19. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng cảm ơn, ghi nhận, đánh giá cao đóng góp của ngành Ngoại giao vào hoạt động ngoại giao vắc xin, đóng góp tích cực vào công tác phòng, chống dịch.

Thủ tướng nêu rõ, cái khó của chúng ta lúc ban đầu là có tiền và chịu tất cả rủi ro mà vẫn không có được vắc xin vì tiếp cận vắc xin không bình đẳng; chúng ta là một nước có nền kinh tế còn khiêm tốn, điều kiện còn khó khăn. Đến tháng 5/2021, Việt Nam mới nhận được lô vắc xin đầu tiên của COVAX. Đến giữa tháng 10/2021, số liều vắc xin nhận được đã tăng mạnh lên 97,5 triệu liều.

Nhờ có vắc xin, kiểm soát được dịch Covid-19, kinh tế vĩ mô ổn định; kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng cả 3 khu vực; bảo đảm các cân đối lớn. Chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững. Công tác đối ngoại được tăng cường.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định, đạt được như vậy là do nhiều nguyên nhân. Chúng ta đã đề ra Chiến lược vắc xin phù hợp, đúng đắn, hiệu quả. Chúng ta có đường lối đối ngoại đúng đắn, độc lập, tự chủ, là đối tác tin cậy, bạn bè tốt, là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế. Trên hết là có sự lãnh đạo đúng đắn của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Toàn cảnh hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo Thủ tướng, Việt Nam chuyển đổi trạng thái chống dịch từ biện pháp hành chính sang biện pháp khoa học; trong lãnh đạo, chỉ đạo rất quyết liệt, quyết đoán trong tổ chức thực hiện; trong hoạt động ngoại giao vắc xin cũng hết sức tích cực, miễn là có vắc xin.

“Ở đâu có vắc xin thì tiếp cận nơi đó, bằng các phương pháp như mua, vay, mượn, ứng trước để có vắc xin tiêm cho nhân dân”, Thủ tướng cho biết.

Về bài học kinh nghiệm, Thủ tướng nêu rõ, chúng ta phải kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; nắm chắc diễn biến tình hình, xuất phát từ thực tiễn để có biện pháp phòng, chống dịch hiệu quả; bình tĩnh, sáng suốt, càng khó khăn, phức tạp càng kiên trì, kiên quyết, kiên định chủ trương, đường lối, phương pháp làm; không được “chập chờn”; tất cả vì mục tiêu bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người dân.

Thủ tướng cho rằng, vận động ở cấp cao có tính quyết định nhưng công tác tư vấn, tham mưu của các cơ quan đại diện ngoại giao có tính chất quan trọng; sau tiếp xúc cấp cao phải “đeo bám” đến khi đạt kết quả; phải đoàn kết, thống nhất, đồng lòng của cả hệ thống chính trị, của nhân dân, doanh nghiệp, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương.

“Điều này cho chúng ta thêm kinh nghiệm quý về vận động ngoại giao và ngoại giao kinh tế”, Thủ tướng chỉ rõ.

Cũng theo Thủ tướng, thời gian tới, đại dịch Covid-19 vẫn chưa chấm dứt, diễn biến còn phức tạp trên thế giới; biến chủng vi rút còn biến đổi, lẩn tránh vắc xin; vắc xin suy giảm miễn dịch theo thời gian; một nửa dân số thế giới chưa được tiêm chủng vắc xin, thậm chí người tiêm rồi vẫn có thể bị mắc lại. Do đó, chúng ta không thể lơ là, chủ quan, mất cảnh giác, tiếp tục nỗ lực chống dịch, ưu tiên kiểm soát dịch bệnh Covid-19 và các dịch bệnh khác.

Thủ tướng yêu cầu, phải tiếp tục tiến hành ngoại giao vắc xin; đẩy mạnh tiêm chủng, nhất là các đối tượng có nguy cơ cao, học sinh; đẩy mạnh chuyển giao công nghệ để làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin.

Từ kinh nghiệm của ngoại giao vắc xin, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Ngoại giao xây dựng Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện ngoại giao kinh tế, hoạt động ngoại giao thúc đẩy hoạt động kinh tế, trong đó có việc mở rộng thị trường, nhất là khi các thị trường lớn đang bị thu hẹp do nhiều nguyên nhân…