Mở rộng chi trả bảo hiểm y tế cho các dụng cụ hỗ trợ người khuyết tật
	Nâng cao nhận thức của cộng đồng về người khuyết tật

39/63 tỉnh có bệnh viện phục hồi chức năng

Đây là những thông tin được các chuyên gia y tế đưa ra tại Hội thảo về chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) đối với người khuyết tật - Thực trạng và định hướng sửa đổi, bổ sung, do Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Vụ BHYT, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế - Bộ Y tế phối hợp với The International Center tổ chức tại Hà Nội vừa qua. PGS.TS. Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, ngành Y tế cùng với ngành game bài uy tín –Thương binh và Xã hội đã, đang và sẽ dành nhiều sự quan tâm cho người khuyết tật. Cụ thể, ngày càng có nhiều kỹ thuật phục hồi chức năng được ứng dụng phục vụ người bệnh và người khuyết tật, góp phần làm giảm tỷ lệ khuyết tật, tăng khả năng hòa nhập và tái hòa nhập cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống của người khuyết tật.

Hiện nay, mạng lưới chăm sóc y tế về phục hồi chức năng đã được củng cố với một bệnh viện phục hồi chức năng thuộc Bộ Y tế, một Trung tâm phục hồi chức năng trực thuộc Bệnh viện Bạch Mai, 39/63 tỉnh có Bệnh viện phục hồi chức năng; 100% các bệnh viện đa khoa trung ương và 98% bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh có khoa phục hồi chức năng. Các khoa, tổ phục hồi chức năng ở các bệnh viện, trung tâm y tế tuyến huyện ngày càng được củng cố. Các bộ, ngành khác có 4 bệnh viện, 16 trung tâm phục hồi chức năng. Hoạt động phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng cũng được triển khai rộng rãi ở nhiều địa phương…bởi vậy, nhiều người khuyết tật được hưởng lợi.

Ưu tiên mở rộng Danh mục chi trả bảo hiểm y tế cho người khuyết tật nhằm giúp thêm cơ hội hòa nhập với cộng đồng, xã hội.

Đặc biệt, sự hỗ trợ về tài chính trong chăm sóc sức khỏe cho người khuyết tật thuộc diện chính sách được thực hiện thông qua chính sách cấp thẻ BHYT miễn phí hoặc hỗ trợ một phần chi phí mua thẻ BHYT. Hiện có trên 3 triệu người khuyết tật trong số 6,2 triệu người khuyết tật đã được cấp thẻ BHYT miễn phí và không phải đồng chi trả khi sử dụng dịch vụ khám, chữa bệnh. Phạm vi chi trả BHYT đối với các dịch vụ y tế, phục hồi chức năng liên tục được mở rộng (năm 2011: 33 bệnh và 47 kỹ thuật phục hồi chức năng; năm 2016: 252 kỹ thuật (tất cả các dịch vụ phục hồi chức năng Bộ Y tế ban hành đều đựơc chi trả BHYT).

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Cục quản lý khám chữa bệnh, thực tế vẫn đang tồn tại một số rào cản trong cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh, phục hồi chức năng cũng như trong trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ của người khuyết tật. “Đó là vẫn còn trên 3 triệu người khuyết tật phải tự mua bảo hiểm y tế và phải đồng chi trả phí dịch vụ khám chữa bệnh. Đặc biệt các dịch vụ về dụng cụ trợ giúp trong vận động rất cần đối với người khuyết tật nhưng lại chưa được bảo hiểm y tế chi trả”, PGS, Lương Ngọc Khuê cho biết.

Cần công nhận dụng cụ hỗ trợ là vật tư y tế

ThS. Lê Tuấn Đống – Trưởng phòng Phục hồi chức năng và Giám định, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết: Người khuyết tật đang đối mặt với nhiều khó khăn về điều kiện sống và chăm sóc sức khỏe. Số hộ gia đình có người khuyết tật chiếm 55% trong 2 nhóm thu nhập thấp nhất của cả nước. Theo chuẩn tiếp cận nghèo đa chiều năm 2016, hộ gia đình có người khuyết tật sẽ có nguy cơ nghèo cao gấp hơn 2 lần so với hộ gia đình không có người khuyết tật (19,4% so với 8,9%). Hầu hết người khuyết tật đã bị ốm, bệnh, chấn thương hoặc có sử dụng dịch vụ y tế trong vòng 12 tháng tính đến thời điểm điều tra (91,5%) và cao hơn gần 20% so với người không khuyết tật.

Đáng lo ngại, vẫn còn nhiều người khuyết tật chưa được hưởng các chính sách hỗ trợ gồm: Người khuyết tật nhẹ chưa được cấp hoặc hỗ trợ mua thẻ BHYT; đặc biệt, nhiều danh mục dụng cụ hỗ trợ cơ bản, thiết yếu đối với người khuyết tật chưa được BHYT chi trả khiến cho họ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các dụng cụ trợ giúp cơ bản, thiết yếu… Nguyên do của tình trạng này một phần đến từ việc chưa nhận thức, đánh giá đúng vai trò, ý nghĩa của dụng cụ trợ giúp đối với người khuyết tật. Do đó, còn tồn tại những quan niệm chưa đúng về dụng cụ hỗ trợ người khuyết tật, đánh đồng dụng cụ với quan niệm thẩm mỹ, ngân sách BHYT chi cho đối tượng những đối tượng trên còn hạn hẹp…

Đáng chú ý, khi không sử dụng dụng cụ trợ giúp, 15,14% người khuyết tật gặp khó khăn trong đi bộ. Nếu được sử dụng dụng cụ trợ giúp, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 1,94%. Do đó, nếu đáp ứng được việc cung cấp dụng cụ trợ giúp cho người khuyết tật có thể giúp họ tạo ra sự khác biệt lớn về khả năng tham gia vào các hoạt động kinh tế, xã hội. Theo các đại biểu, hiện nay, tỷ lệ khuyết tật có xu hướng tăng dần theo tuổi. Trong tương lai không xa, tỷ lệ khuyết tật sẽ tiếp tục gia tăng do Việt Nam đang chuyển sang quá trình già hóa dân số với tốc độ nhanh. Vì vậy, việc chi trả từ nguồn BHYT cho các dụng cụ trợ giúp đối với người khuyết tật rất cần được quan tâm xem xét.

ThS. Lê Tuấn Đống cũng chia sẻ, Nhà nước đã có những chính sách hỗ trợ cho người khuyết tật gồm: Tạo điều kiện, hỗ trợ phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng; gia đình người khuyết tật có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để người khuyết tật được tham gia và được phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng; cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng có trách nhiệm tham gia hướng dẫn hoạt động chuyên môn phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng; UBND các cấp có trách nhiệm xây dựng và thực hiện chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức và cá nhân tổ chức hoặc tham gia thực hiện hoạt động phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.

Tuy nhiên, với các hạn chế đã nêu, ThS. Lê Tuấn Đống cho rằng các chính sách cần được tiếp tục chỉnh sửa, bổ sung để các dụng cụ chỉnh hình, phục hồi chức năng được công nhận là vật tư y tế thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT, nhằm giảm bớt khó khăn cho người bệnh, người khuyết tật khi họ cần phải sử dụng các vật tư này trong khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng.

Minh Khuê