Được biết,  năm 2014, cả nước đã sắp xếp được 167  doanh nghiệp (DN), tăng 1,65 lần năm 2013, trong đó  cổ phần hóa (CPH) là 143 DN, tăng gần 2 lần so với năm trước. Như vậy, trong số 432 DN (giai đoạn 2014-2015) thì năm 2015 còn 289 DN phải  CPH.  Mặc dù kết quả này được ghi nhận, đánh giá tích cực từ các cơ quan hữu quan, tổ chức quốc tế, song không ít chuyên gia  tỏ ra lo lắng, vì  thời gian không còn nhiều trong khi khối lượng công việc còn rất lớn.

Nhiều ý kiến cho rằng, vấn đề  nợ của các doanh nghiệp, vấn đề định giá quá cao,… khiến cho  việc CPH khó đẩy nhanh tiến độ. Theo TS kinh tế Lê  Đăng Doanh, muốn cổ phần hóa phải giải quyết hàng loạt vấn đề trong đó vấn đề đầu tiên là nợ của doanh nghiệp. Vì hiện tại,  nhiều doanh nghiệp  trong diện CPH đang mắc nợ lớn do đó cần có kế hoạch xử lý nợ rõ ràng vì không có nhà đầu tư nào sẵn sàng gánh chịu nợ giúp những người đã gây ra khoản nợ đó. Ngoài ra, cơ chế chính sách cổ phần hóa còn  bất cập, tỷ lệ cổ phần hóa thấp như trường hợp cổ phần hóa Vietnam Airlines chỉ thu hút được đối tác là ngân hàng trong nước, chưa có sự tham gia của đối tác nước ngoài.

Về vấn đề định giá, ông Đặng Quyết Tiến, Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết,  hiện, tất cả các quy định về thông lệ định giá và các nguyên tắc, phương pháp thẩm định giá theo thị trường đều đã có, quan trọng là người thực hiện, phải tính đúng, tính đủ giá trị và phải đảm bảo có cơ sở xác minh, xác thực.

Theo ông Tiến, ngoài việc bản thân các công ty thẩm định giá phải nâng cao chất lượng hoạt động thì các đơn vị khi tiến hành CPH cũng phải đặt ra yêu cầu cụ thể. Đơn cử như việc đánh giá tài sản phải theo đúng giá thị trường, trường hợp không thể tính được giá trị DN, ban quản trị hoặc chủ sở hữu sẽ thông qua ban quản trị để quyết định. Tuy nhiên, việc tính đúng, đủ chỉ là yếu tố ban đầu, còn khi đã IPO (chào bán chứng khoán lần đầu tiên ra công chúng- PV) thì DN phải tuân theo Luật Chứng khoán, tức là giá thực mới là giá trị của DN. Điều đó có nghĩa là, định giá chỉ là nền còn thị trường mới là yếu tố quyết định, nhưng thị trường đó phải minh bạch, không “đi đêm”, bắt tay nhau. Do đó, các sở giao dịch chứng khoán có vai trò quan trọng, phải có trách nhiệm với nhà đầu tư về thông tin của các DN niêm yết.

Thực hiện minh bạch trong việc định giá là để  đảm bảo  tài sản của Nhà nước không bị bán rẻ. Vì vậy, không phải DNNN nào cũng có thể CPH nhanh được mà phải có bước đi thận trọng. Hiện, phía Ủy ban Chứng khoán đã có văn bản hướng dẫn cụ thể hơn về trình tự thủ tục đấu giá, tiến tới đề xuất sửa Nghị định 58, mở room cho nhà đầu tư nước ngoài. Cùng lúc, cơ quan này đã ban hành nhiều văn bản, rà soát, nâng cao chất lượng dịch vụ của các công ty chứng khoán nhằm đảm bảo tiến độ IPO cho các DN được nhanh hơn và quan trọng nhất, là đảm bảo chất lượng hàng hóa ra thị trường tốt hơn.

“Về cơ bản các giải pháp cho CPH đã có, vấn đề còn lại là việc tổ chức thực hiện, trong đó người đứng đầu DN phải thấy được trách nhiệm của mình về việc CPH. Mục tiêu Chính phủ đặt ra sau khi CPH là các DN phải gắn với thị trường, phải thay đổi về chất. Muốn vậy, đòi hỏi người điều hành phải đổi mới tư duy, đổi mới công tác quản trị DN. Nếu người đứng đầu quyết liệt triển khai thì mục tiêu và nhiệm vụ CPH năm nay sẽ thành công”- ông Tiến khẳng định.

Lê Mai