Chở che chiến sĩ cách mạng

Theo tư liệu của Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến Khối vũ trang Biệt động Quân khu Sài Gòn - Gia Định: Trong kháng chiến chống Mỹ, cơ sở cách mạng của Biệt động Sài Gòn tại số 499/20 đường Lê Văn Duyệt (nay đổi thành đường Cách Mạng Tháng Tám) do ông Dương Văn Đức (tự Hai Diện) làm chủ nhà, là nơi bảo đảm chiến đấu của lực lượng Biệt động Sài Gòn chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968.

Bà Trần Thị Yến Ngọc (biệt danh Thu Bà Điểm, thứ hai từ phải qua) cùng những người thợ của Garage Tự Lực ôn lại chuyện cũ.

Lần giở thời gian, năm 1950, từ một nhân viên của hãng xe Citroen nổi tiếng lúc bấy giờ, ông Đức xin nghỉ việc và về nhà số 499/20 mở Garage Citroen Dương Văn Dức D’Indochine (Garage Tự Lực) chuyên sửa xe Citroen Berlingo và Fourgonnette, Traction, Peugeot... đồng thời, đóng mới thùng xe La Dalat, Citroen… Nhờ tay nghề cao và làm ăn uy tín, ông mở rộng thêm nhiều mối quan hệ, nhất là giới quan chức chính quyền Việt Nam Cộng hoà.

Năm 1963, ông Đức bắt liên lạc với lực lượng Biệt động Sài Gòn thông qua ông Trần Văn Lai (tự Mai Hồng Quế, bí danh Năm U.Som), cán bộ Biệt động Sài Gòn (sau này được phong Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân). Ông Trần Văn Lai đã hướng dẫn ông Đức dùng garage và căn nhà sát bên 499/20A làm bình phong liên lạc hợp pháp, canh gác, hội họp… của Biệt động Sài Gòn, là cơ sở của đơn vị Bảo đảm chiến đấu Biệt động Sài Gòn (J9-T700).

Đặc biệt, với vỏ bọc là “đại gia” nhà thầu khoán Dinh Độc Lập (Phủ Đầu Rồng), ông Trần Văn Lai thường đưa 2 ô tô hiệu Citroen biển số NCE-345 và Hino Pickup biển số EC-6045 đến cho ông Đức kiểm tra, bảo dưỡng, thiết kế thành thùng xe "2 đáy" để vận chuyển tài liệu, vũ khí và đón rước nhiều lãnh đạo Quân khu ra vào nội đô Sài Gòn. Trong đợt Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, Đội 5 Biệt động Sài Gòn trực tiếp sử dụng 2 ô tô này chở chiến sĩ và vũ khí để tấn công Dinh Độc Lập.

Nhớ lại thời điểm đó, bà Trần Thị Yến Ngọc (bí danh Thu Bà Điểm), cựu giao liên của Chỉ huy trưởng Biệt động Sài Gòn Nguyễn Đức Hùng (Tư Chu) cho biết, Garage Tự Lực của ông Đức là nơi che chở cho 7 chiến sỹ tấn công Bộ Tổng tham mưu Việt Nam Cộng hòa, và Tổng nha cảnh sát trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968.

“Khoảng giữa tháng 1/1968 chuẩn bị cuộc Tổng tiến công Mậu Thân, ông Tư Chu giao thư cho tôi đến gặp ông Năm Hà (trưởng Ban quân báo Quân khu) để giao nhiệm vụ. Theo kỷ luật của quân đội thì tôi không được đọc thư, nhưng lúc đó mình đang ở trong lòng địch, nếu có chuyện gì thì đổ bể hết, nên tôi đã đọc và sau đó nuốt thư. Nội dung trong thư thấy Chỉ huy Tư Chu đề nghị ông Năm Hà đến garage của ông Đức nhận quân”, bà Thu kể.

Bà Thu cho biết, thời điểm đó ông Đức là một người rất có uy tín, bên ngoài nhìn như một “đại gia” nên quen biết được rất nhiều sĩ quan Việt Nam Cộng hoà. Thậm chí, có những sĩ quan còn được ông Đức cung cấp tiền để đánh bạc. Chính vì vậy, lời nói của ông lúc đó rất giá trị, tạo sự chủ quan cho địch.

“Khi tôi đến nhận chiến sĩ, lính Việt Nam Cộng hoà đi đầy xung quanh garage, nhưng họ nghĩ ông Đức là một thương gia giàu có, từ tác phong, tầm vóc bề thế và còn quen biết sâu với sĩ quan nên không ai nghi ngờ ông là cơ sở cách mạng, do đó, những cán bộ biệt động của ta hoạt động rất an toàn”, bà Thu nói.

Bà Thu cũng cho biết thêm, ông Đức là một người rất thương cán bộ, chiến sỹ giải phóng. Bất kể khi nào cán bộ chiến sỹ của ta bị săn đuổi đều được ông che chở, bảo vệ, lo cho ăn ở, nương náu, khi nào êm đẹp ông mới cho đi.

Hy sinh thầm lặng

Ông Dương Văn Đức với tính cách hào sảng của một người dân Nam Bộ, đã đóng góp rất nhiều cho cách mạng, việc ông làm xuất phát từ lòng nhân hậu và yêu nước. Những dấu ấn của ông đến bây giờ vẫn còn in đậm trong ký ức những nhân chứng sống – là những người thợ, những người từng sống với ông Đức.

Năm 1966, ông Trần Văn Chinh (ngụ huyện Củ Chi) trong lúc chạy trốn quân địch đã được ông Phan Thành Thới (Ba Thới) giới thiệu vào Garage Tự Lực của ông Dương Văn Đức làm thợ đồng học việc. Quá trình làm việc, ông Chinh được ông Đức được chỉ dẫn tận tình, cho chỗ ăn ở miễn phí.

Ông Phan Văn Được (Sáu Bầu, bên trái) và ông Trần Văn Chinh từng làm thợ tại garage của ông Dương Văn Đức.

“Thời gian làm việc ở garage, chú Hai Diện (tên gọi khác của ông Dương Văn Đức) đã chăm lo cho những người thợ như chúng tôi rất chu đáo, từ bữa cơm, giấc ngủ, tiền bạc… Chú còn nuôi dưỡng con em của những cán bộ chiến sĩ cách mạng, bảo vệ họ trước sự truy lùng của cảnh sát Việt Nam Cộng hoà, điều này khiến tôi biết ơn đến bây giờ”, ông Chinh cho biết.

Ông Chinh cũng là người được phân công đóng thùng xe 2 đáy để phục vụ cho các chiến sĩ Biệt động Sài Gòn cất giấu tài liệu, vũ khí. “Thời điểm đó, chúng tôi được chú Hai Diện yêu cầu làm thùng xe 2 đáy, chúng tôi chỉ biết nhiệm vụ là như thế, còn làm như vậy để làm gì thì tôi không được biết. Đến sau này tôi mới rõ là làm như vậy để phục vụ cho các chiến sĩ Biệt động Sài Gòn”, ông Chinh nói.

Bà Đặng Thị Thiệp (Đặng Thị Tuyết Mai) - vợ ông Trần Văn Lai là người giao xe cho ông Đức thiết kế thùng 2 đáy chở vũ khí phục vụ cho cuộc Tổng tấn công Mậu Thân 1968, đã tiết lộ thêm nhiều đóng góp quý giá của ông Đức ở Garage Tự Lực.

“Hồi đó tôi có về garage nhiều lần. Tôi biết Tư lệnh Quân khu Sài Gòn - Gia Định Trần Hải Phụng (Hai Phụng), ông Nguyễn Văn Trí (Hai Trí) thủ trưởng đơn vị bảo đảm chiến đấu của Biệt động, ông Nguyễn Văn Tăng (Tư Tăng), Nguyễn Thanh Xuân (Bảy Bê) là những cán bộ chỉ huy, chiến sĩ của Biệt động đã từng ghé garage Tự Lực làm việc”, bà Thiệp nhớ lại.

Cũng theo bà Thiệp, trong thời điểm chuẩn bị chiến dịch Mậu Thân, ông Lai đưa bà về garage của ông Đức lấy xe chở vũ khí do ông Nguyễn Văn Ba (tự Ba Bảo) để ở đó. Vì garage của ông Đức là cơ sở của cách mạng hoạt động công khai, hợp pháp nên đưa về đó không bị nghi ngờ. Khoảng năm 1967, xe chở vũ khí, súng ống của ông Ba Bảo chở về liên tục, ông Lai tiếp nhận để vận chuyển về hầm trên đường Võ Văn Tần cất giấu.

“Sau chiến dịch Mậu Thân, lực lượng cách mạng rất cần nguồn lực để tái thiết, do ông Lai bị lộ nên tôi là người được giao ra chiến khu tiếp tế. Ông Đức chính là người đã nhiều lần bí mật gói tiền vào giấy đưa cho tôi. Tôi ra đến chiến khu thì báo cáo và đưa tiền cho ông Hai Phụng và ông Tư Tăng”, bà Thiệp chia sẻ.

Được biết, sau năm 1975, ông Dương Văn Đức tiếp tục đóng góp rất tích cực cho xã hội, cho địa phương. Ông là Đại biểu Hội đồng nhân dân quận 10 khóa III, khóa IV, Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận 10.

Minh Tuấn