Hà Tĩnh: Mùa cửu vạn của diêm dân

Diêm dân Hải Lý dù quanh đi quẩn lại trong ruộng muối nhưng chẳng bao giờ có của dư thừa. Đưa tay lên lau những giọt mồ hôi lăn dài trên trán in hằn những nếp nhăn tựa vết chân chim, ông Tuyến (xóm 11, Hải Lý) cho biết: “Có lẽ không có nghề nào tốn công sức mà thu nhập lại thấp như làm muối, nhưng nếu không làm nghề này, chúng tôi chẳng còn biết làm gì nữa. Hiện nay, trung bình mỗi phương muối (khoảng 20kg) có giá từ 17- 20 ngàn đồng. Làm chăm chỉ mỗi ngày cũng chỉ được 10 phương muối, thu được vỏn vẹn 200 ngàn đồng/ngày. Tuy nhiên, số ngày thời tiết thuận lợi như vậy không nhiều, chỉ kéo dài trong mấy tháng mùa hè”.

Được biết, để làm ra 1 hạt muối phải làm rất nhiều công đoạn, đầu tiên là đổ ẻ, dội ruộng rồi đến tràng cát, lấy cát, dậm trạc, thanh trạc, đúc trạc và cuối cùng là lấy nước cái đổ lên ô kết tinh. Nghe thì đơn giản nhưng khi bắt tay vào việc mới cảm nhận được hết những vất vả của diêm dân, tôi thử đẩy chiếc xe cút kít khoảng 1 tạ rưỡi, do không quen với việc game bài uy tín nặng nên tôi hơi mất thăng bằng ngay khi vừa nâng 2 càng xe lên, chiếc xe đổ kềnh sang 1 bên, vậy là lại phải làm lại từ đầu. Được các diêm dân giúp đỡ, tôi cũng quen dần, kinh nghiêm rút ra là phải phải thoăn thoắt 2 tay và thật khỏe mới giữ được.

Diêm dân Hải Lý cần cù với nghề làm muối

Hiện tại trên những ruộng muối mặn chát giờ đây chủ yếu là những phụ nữ hoặc những người đàn ông lớn tuổi, thường là những người không còn đủ sức khỏe đi biển hoặc làm các nghề phụ khác. Chị Phạm Hải Yến chia sẻ: “Mỗi vòng đời muối kéo dài 7 ngày kể từ khi tháo nước vào ruộng đến khi thàn hạt muối trắng tinh, một người phụ nữ phải cõng hàng nghìn đời muối, mỗi ngày gánh trên vai hàng tấn muối. Từ khi 12 tuổi, tôi đã theo bố mẹ học làm muối nên đến nay đã gần 30 năm”. Khổ nỗi, điệp khúc “được mùa mất giá, được giá thì mất mùa” khiến đôi vai chị vốn đã gày gò lại càng thêm gánh nặng kiếm ăn. Gồng lưng dưới cái nắng nóng gay gắt, thu nhập của chị Yến trung bình được 100 ngàn đồng/ngày. Thu không đủ chi nên hàng ngày, chị tranh thủ ra biển, thu mua những con cá nhỏ của các tàu đánh cá, ra chợ bán, kiếm được đồng nào hay đồng đó.

Cuộc sống khó khăn nhưng hạt muối không chỉ hiện diện trong cuộc sống vật chất thường ngày mà còn có mặt trong đời sống tin thần của mỗi người dân Hải Lý hết sức đơn giản nhưng mang ý nghĩa nhân văn từ bao đời để lại. Mỗi khi có 1 ngôi nhà mới được cất nóc, diêm dân nơi đây thường mang sản vật do chính mồ hôi công sức họ làm ra là nước, muối để mang lên mái nhà. Theo quan niệm nhiều người cao tuổi tại Hải Lý, hạt muối tuy giản dị nhưng gắn liền với cuộc sống và mồ hôi công sức của diêm dân, tượng trưng cho ước mơ đủ đầy, ấm áp. Không chỉ vậy, hạt muối còn chứa đựng sự may mắn, hạnh phúc và đem lại hi vọng cho người dân nơi đây khi họ mong muốn về một mùa muối bội thu. Để rồi những khi đói, khi no, diêm dân lại có lọ muối đồng hành.