Gắn biển công trình Đình Nam Hương chào mừng Đại hội đảng bộ quận Hoàn Kiếm lần thứ XXVI

Theo tài liệu của Ban quản lý di tích, đình Nam Hương nằm phía sau khu tưởng niệm vua Lê, ngay sát bên bờ hồ Hoàn Kiếm, được dựng lên khoảng cuối thời Lê – Nguyên để thờ năm vị thượng đẳng thần là Lê Lợi, Thần Long Đỗ, Thần Cao Sơn Đại vương, Thần Linh Lang Đại vương và Công chúa Hà Duy.

Đây là hiện tượng tương đối đặc biệt so với các di tích khác ở quanh hồ Hoàn Kiếm bởi ý nghĩa lịch sử của các nhân vật được thờ ở đây đã làm tôn vinh giá trị cho di tích, làm linh thiêng thêm cho một nơi thờ tự vốn khiêm tốn về mặt diện tích và kiến trúc.

Khu di tích đình Nam Hương có diện tích là 441,5m2 được xây dựng theo hướng Đông, gồm hai tầng

Đứng trên hành lang của đình Nam Hương, phóng tầm mắt ra xa có thể nhìn thấy hồ Hoàn Kiếm với đài Nghiên tháp Bút, cầu Thê Húc, Tháp Rùa… Lui dần về phía trước ngôi đình là bia và Nhà kỷ niệm Nguyễn Du, tượng đài vua Lê.

Ngôi đình ra đời cũng đã trải qua những thay đổi, trước đây đình được xây ở dưới đất với quy mô khá lớn về phía khách sạn Phú Gia. Sau này, đến khi thực dân Pháp xâm lược, đình Nam Hương bị thực dân Pháp lấy đất, tiếp đến bị tàn phá không rõ năm nào, song có lẽ vào cuối thế kỷ 19.

Về sau, tại nơi này, nhà nước bảo hộ Pháp đã xây lại ngôi đình cho thôn Tự Pháp. Ngôi đình được xây ở tầng 2, phía dưới là cửa hàng. Như vậy, lần theo dấu vết lịch sử, có thể đoán định niên đại xây dựng của ngôi đình hiện nay vào khoảng thế kỷ 19.

Đình Nam Hương nằm phía sau khu tưởng niệm vua Lê, ngay sát bên bờ hồ Hoàn Kiếm

Đến năm 1954, sau khi tiếp quản Thủ đô, ngôi đình lại được tôn tạo thêm tầng 2. Nếu so với diện tích ngôi đình ở dưới đất có tới trên 200m2, thì nay bị thu hẹp lại do quá trình đô thị hóa. Phần dưới của ngôi đình đã từng là nơi làm việc của cơ quan Mặt trận Tổ quốc quận Hoàn Kiếm, là cửa hàng ảnh cùng một gia đình dân ở. Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm đã nghiên cứu giải tỏa các hộ dân trong không gian di tích để trùng tu, bảo tồn.

Khu du tích đình Nam Hương có diện tích là 441,5m2 được xây dựng theo hướng Đông, gồm hai tầng. Tầng 1 được xây dựng từ đầu thế kỷ 20, tầng 2 theo lối hình chữ “nhị”, phía ngoài là Tiền tế, phía trong là Hậu cung. Trải qua thời gian, ngôi đình đã bị chuyển dời, bị tàn phá của chiến tranh, song nơi đây vẫn còn bảo lưu được một khối lượng di vật khá phong phú và có giá trị nhiều mặt về lịch sử, kiến trúc – nghệ thuật.

Bia đá ghi lịch sử của đình

Hiện nay, đình Nam Hương còn giữ được một số hiện vật có giá trị mang đặc trưng nghệ thuật thế kỷ 17, 18 như: 19 đạo sắc phong của các triều vua Lê, Tây Sơn và Nguyễn phong cho 5 vị Thượng đẳng thần; một bảng văn chạm kiểu chân quỳ dạ cá rất đẹp và quý hiếm do một đôi lân cõng; 5 long ngai, 1 chóe sứ và nhiều đồ thờ tự khác.

Hàng năm, xuân thu nhị kỳ, ở đình vẫn làm lễ vào ngày sinh, ngày hóa của các vị thần và rước kiệu với ngai, bài vị của công chúa Hà Duy từ đình sang đến Ngọc Sơn. Đặc biệt, vào ngày 25 tháng Chạp tại đình có tổ chức Lễ sắp ấn. Đây là lễ phong tước cho thần và cho các quan, khác biệt so với các di tích xung quanh. Cứ mỗi năm một lần làm lễ rước, trước là tưởng niệm, sau là một hình thức tưởng vọng.

Hai bên đình có cây và tre xanh tạo nên cảnh quan thoáng đãng

Đình Nam Hương từ lâu đã trở thành một trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân địa phương trên địa bàn phường Hàng Trống, nhân dân Thủ đô Hà Nội và của du khách thập phương đến với Thủ đô.

Theo ông Đặng Ngọc Tiến – Phó Trưởng Ban quản lý Phố cổ Hà Nội, xác định vị trí đặc biệt của đình Nam Hương gắn với tượng đài Vua Lê nằm trong quần thể khu vực hồ Hoàn Kiếm là di tích cấp quốc gia đặc biệt, quận Hoàn Kiếm đã tập trung nguồn lực để giải phóng mặt bằng, trả lại công viên của ngôi đình và tiến hành tu bổ tôn tạo. Sau 12 tháng triển khai thực hiện, di tích đã hoàn thành tu bổ tôn tạo đúng theo kiến trúc truyền thống, đáp ứng được yêu cầu bảo tồn, phát huy giá trị di tích và nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân.

Bài và ảnh: Bảo Thoa