Nhớ lại cái thời bao cấp, mỗi bận bố tôi đi làm về, mẹ tôi lại hỏi: “Hôm nay, ông  có kiếm được …canh không?”. Có hôm, bố tôi mặt tươi roi rói, hồ hởi: “Cũng…được.”. Ngày ấy, câu nói này thường ở cửa miệng nhiều người. Còn nhỏ nên tôi không biết, cứ ngỡ “kiếm được…canh” nghĩa là bố tôi mang về được mớ rau, con cá…cải thiện mâm cơm thường ngày. Sau này tôi mới hiếu, “kiếm…canh” mà mọi người hồ hởi trưng khoe mang một ý nghĩa khác. Đó là công việc hôm đó có “thu hoạch” cao.

Ngày nay, câu nói “kiếm…canh” không còn thấy ai nói nữa. Ấy vậy mà hôm rồi, bất chợt tôi lại được nghe câu nói ấy từ cửa miệng của một người chuyên làm công việc dọn nhà thuê. Gọi là “dọn nhà” cho sang, chứ thực chất công việc ấy là lau chùi, quét dọn nhà cửa…Một công việc không cần phải học hành, đào tạo. Bất cứ người phụ nữ nào, cũng làm được. Thực ra, cái nghề dọn nhà này mới xuất hiện gần đây. Chẳng là, từ ngày đất nước “mở cửa” chất lượng cuộc sống của người dân thị thành được nâng lên. Nhà cửa khang trang, tiện nghi đầy đủ, sang trọng… Rồi những việc như quét dọn, lau chùi…nhà cửa trở thành công việc “hạ đẳng” dành cho những người…nhà quê ra “ngồi lê…thành phố”

Trở lại với người phụ nữ làm nghề dọn nhà thuê, với câu nói: “Kiếm…canh” của chị. Thấy tôi bật cười khi nghe câu nói của mình, chị cũng cười theo: “Tôi nói thật lòng đấy. Mấy ai ngờ cái nghề quét dọn, vệ sinh này lại cũng có tiền. Mà nhiều nữa là khác…”. Thế rồi chị kể cho tôi nghe công việc thường ngày của mình. Chị bảo, làm không hết việc. Ngoài những “hợp đồng chung thân”, mỗi tuần một buổi với mấy nhà đại gia, mỗi buổi mấy trăm ngàn đồng, chị còn được nhiều người mời gọi. Chuông điện thoại của chị ngày mấy cuộc gọi. Lắm khi chị phải từ chối. Tôi hỏi, thu nhập của chị hàng tháng được bao nhiêu. Chị cười rạng rỡ: “Cũng kiếm được…canh. Mỗi tháng ngót nghét gần…chục triệu”. Tôi thực sự bất ngờ trước con số mà chị đưa ra.
Đang chuyện trò hồ hởi, bất chợt, chị ngưng câu chuyện, đôi mắt nhìn xa xăm. Tôi biết trong lòng chị đang trào dâng những cảm xúc mà không ai cũng có. Đúng như tôi nghĩ, sau vài giây lắng đọng, chị tâm sự: “Thời gian bươn chải “kiếm…canh”  cho tôi thật nhiều cảm xúc, nhiều trải nghiệm phong phú. Tôi nhớ như in ngày đầu tiên tìm đến một gia đình trong vai người dọn nhà. Thú thật tôi định quay về khi nghĩ đến công việc dọn nhà, trong đó có cả việc lau chùi toalet… như một con ở… Nhưng rồi lại nghĩ, kiếm tiền chân chính thì chẳng có nghề nào xấu hổ và tôi bước qua được cái đận ban đầu gian nan ấy. Làm cái nghề này không phải không có những hiểm nguy.” Chị nói nhiều về công việc của mình. Ở đời người tốt cũng nhiều và người xấu cũng không ít.  Có một lần, chị từng được nghe lời đề nghị khiếm nhã của ông chủ nhà có máu dê xồm. Khi bị từ chối, ông ta quay ra lẩm bẩm: “Đã làm ôsin còn bày đặt”. Chưa kể có khi còn bị mắc bẫy kiểu: “Đấy, nhà chỉ có mấy tầng đấy thôi, lau dọn rồi tôi trả 100.000 đồng”. Khi chị bắt tay vào việc thì gia chủ bầy la liệt ra cho chị dọn và lau chùi…theo kiểu “mất tiền mua mâm phải đâm cho thủng”. Chị làm quần quật từ 8h sáng, ngẩng mặt lên đã quá trưa mà việc cũng chưa xong…

Nhưng tôi bất ngờ hơn cả là cái nhìn của chị về thế giới của những gia chủ. Chị bảo, nhiều gia đình sống trên đống tiền, họ không biết xót của, biết đến thân phận của rất nhiều đồng bào của mình đang sống trong cảnh bữa đói, bữa no, thiếu thốn đủ bề. Nhiều vật dụng trong nhà của họ trưng bầy lấy sang, chạy theo mốt mà không biết điều ấy đang đẩy hàng ngàn, hàng vạn người khác lâm vào cảnh khốn khó. Chị dẫn chứng về những bộ bàn ghế “ngai vàng” đang ngự ở rất nhiều ngôi nhà. Chị bảo: “Phá rừng ở đâu? Ở đấy mà ra cả đấy…” Câu chuyện của chị khiến tôi nhớ tới sự lộng lẫy, sa hoa của những biệt thự, của những văn phòng. Đúng là, rừng đại ngàn đang về ngự ở phố phường như lời chị nói!

Tôi rất muốn được “hàn huyên” lâu lâu với chị, nhưng rồi, “kiếm…canh không đùa với…dọn nhà”, tới lúc cũng phải chia tay. Trước khi đi, chị không quên nửa đùa, nửa thật: “Nghề của chúng tôi bây giờ cũng phải cạnh tranh ghê lắm. Chúng tôi bây giờ đang đứng trước nguy cơ bị các Cty cung cấp dịch vụ dọn nhà cướp mất miếng… canh”. Chị cười, nụ cười vẫn lạc quan lắm. Điều chị nói thì tôi đã biết. Hiện nay, bên cạnh việc tìm người ở các chợ game bài uy tín , nhiều khách hàng đã tìm đến các công ty cung cấp dịch vụ dọn nhà để dọn nhà, công ty, văn phòng. Những người làm nghề này ở các Cty được trang bị từ máy lau nhà 360 độ, máy hút bụi, dung dịch tẩy rửa cho tới các thiết bị làm sạch khác và thời gian phục vụ khá linh động, đa số đều nhận “khảo sát, thi công” 24/24 giờ, cả thứ bảy và chủ nhật. Khách hàng có thể chọn thuê dịch vụ làm theo giờ hoặc làm trọn gói…Với đối thủ cạnh tranh như vậy, làm sao những người dọn nhà tự do như chị không lo được?

BẢO SƠN