Hai bệnh nhi ngộ độc chì cấp do dùng thuốc cam không rõ nguồn gốc
	Nhiều trẻ ngộ độc chì nặng phải cấp cứu do dùng thuốc cam

Gia tăng trẻ nhập viện do sử dụng thuốc cam

Theo thống kê của Bệnh viện Nhi Trung ương, mỗi năm, Bệnh viện tiếp nhận hàng chục trường hợp trẻ em ngộ độc chì từ thuốc cam do sự thiếu hiểu biết của người lớn. Đơn cử chỉ tính từ đầu năm 2019 đến nay, Khoa Cấp cứu chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận và điều trị cho 6 trẻ ngộ độc chì do dùng thuốc cam. Phần lớn các ca ngộ độc chì ở trẻ em đều liên quan đến sử dụng thuốc cam không rõ nguồn gốc nhằm tẩm bổ, tăng cân, chữa tưa lưỡi…cho trẻ nhỏ.

Hình ảnh mẫu thuốc cam bệnh nhi sử dụng do gia đình cung cấp.

Trường hợp nhập viện mới đây nhất là bệnh nhi Nguyễn Phan Bảo N (7 tháng tuổi, quê Thanh Hóa) được chuyển đến Khoa cấp cứu và chống độc, Bệnh viện 15/5 trong tình trạng li bì, nôn trớ, đi ngoài. Theo lời kể của người nhà, trước đó hai tuần, bé bị viêm loét miệng, bà nội nghe hàng xóm mách một thầy lang ở gần nhà có bài thuốc cam gia truyền có thể chữa bệnh rất tốt, nên đã tìm mua thuốc cho cháu bôi và uống.

Sau 7 ngày dùng thuốc cam bé xuất hiện nôn trớ, đi ngoài, co giật, li bì nên được người nhà đưa đến bệnh viện tỉnh khám và điều trị. Sau đó do tình trạng bệnh nặng, cháu bé được chuyển tiếp lên Khoa Cấp cứu chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, qua khai thác bệnh sử và các biểu hiện lâm sàng, các bác sĩ đã nghĩ đến bệnh nhi bị ngộ độc chì cấp do dùng thuốc cam. Bệnh nhi được lấy mẫu máu định lượng nồng độ chì. Kết quả, nồng độ chì trong máu lên đến 384.2 microgam/dL (mức cho phép là >10 microgram/dL).

Trực tiếp điều trị cho bé N, bác sĩ Đinh Thị Hồng - Khoa Cấp cứu chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Bệnh nhi bị hội chứng não cấp do ngộ độc chì mức độ nặng, ngoài ra còn có tổn thương gan (xét nghiệm men gan tăng rất cao), thiếu máu nặng phải truyền máu.

Hiện tại, sau hơn hai tuần điều trị bằng thuốc thải chì đặc hiệu, bệnh nhi đã có những tiến triển rõ ràng, xét nghiệm máu cho thấy nồng độ chì đã giảm nhiều. Tuy không còn nguy hiểm đến tính mạng song những di chứng mà ngộ độc chì để lại rất đáng lo ngại. Hiện tại chưa thể xác định được tổn thương do bệnh nhi còn quá nhỏ, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tinh thần, vận động IQ và việc thải độc chì sẽ vẫn phải tiếp tục sau khi bệnh nhi được xuất viện.

Tương tự, trước đói tại Khoa Hồi sức Cấp cứu, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh cũng tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhi Nguyễn Ngọc D. (8 tháng tuổi, quê Quảng Ninh), nhiễm độc chì do sử dụng thuốc cam trôi nổi. 3 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhi xuất hiện sốt cao kèm theo ăn kém, miệng viêm loét, ở nhà gia đình đã cho trẻ uống và bôi thuốc cam vào miệng (đã dùng 5 thìa cà phê). Đến khi thấy trẻ ăn kém, mệt, viêm loét miệng họng, bỏ bú gia đình mới tá hỏa con vào bệnh viện điều trị.

Sau khi thăm khám, nghi ngờ cháu bé nhiễm độc chì các bác sĩ đã cho làm xét nghiệm định lượng chì trong máu. Qua hội chẩn chuyên khoa các bác sĩ chỉ định nhập viện cấp cứu và điều trị tích cực bằng thở máy, an thần, bù nước điện giải, truyền dịch, kháng sinh, vệ sinh họng miệng cho bé. Phải sau 1 tuần điều trị tích cực, sức khỏe của bệnh nhi Nguyễn Ngọc D. mới được cải thiện. Tình trạng viêm loét miệng họng đã ổn định, chỉ số xét nghiệm máu cho thấy nồng độ chì đã giảm, các bác sĩ mới cho bé ra viện.

Hậu quả khôn lường

Các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh cho biết, việc chẩn đoán, điều trị với trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc chì, đặc biệt là ngộ độc chì do thuốc cam rất khó khăn. Phải kết hợp nhiều chuyên khoa như: Hồi sức cấp cứu, Truyền nhiễm, Sinh hóa, Huyết học... mới xác định được ngộ độc chì. Đáng lo ngại, ngay cả khi tìm ra bệnh thì việc điều trị cũng rất gian nan, đòi hỏi thời gian dài, kéo theo đó là những tổn thương về thể chất và trí não khó có thể hồi phục.

Bởi lẽ, theo các chuyên gia y tế lý giải, chì là một chất rất độc hại cho sức khỏe gây tổn thương trên nhiều cơ quan như thần kinh, huyết học, gan, thận, dạ dày, đường ruột, tim mạch,…Không chỉ là một chất cực độc, chì còn khó thải loại nhất là trong trường hợp ngộ độc cấp tính. Khi vào cơ thể, chì sẽ theo máu đến các cơ quan: Gan, thận, não, tủy xương, dây thần kinh, cơ…gây các triệu chứng thiếu máu, suy nhược cơ bắp, liệt chi, liệt thần kinh mắt, suy thận.

Trong khi đó, đối với trẻ ngộ độc chì mãn tính biểu hiện không điển hình như: Trẻ chậm phát triển nhận thức, tinh thần, giảm khả năng nghe, ít chơi, mệt mỏi, khó chịu, vô cảm, mất phối hợp, mất các kỹ năng học được, học kém…;Trẻ cũng bị ảnh hưởng về tiêu hóa với biểu hiện nôn, đau bụng, chán ăn; thiếu máu, cơ thể gầy yếu. Đối với người lớn nhiễm độc chì thường chán ăn, mất ngủ, đau đầu, thiếu máu, suy giảm sức khỏe, suy giảm trí nhớ và giảm năng suất game bài uy tín , tổn thương dây thần kinh...

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ em ngộ độc chì như tiếp xúc với môi trường ô nhiễm từ các khu công nghiệp, nguồn nước nhiễm chì, sơn tường, xăng dầu nhiễm chì, hoặc sử dụng đồ chơi bằng nhựa có sơn chì. Các loại thuốc nam được dân gian gọi là “thuốc cam” không rõ nguồn gốc dùng để bôi, uống cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra nhiều trường hợp ngộ độc. Tuy nhiên, do phần lớn trẻ bị nhiễm độc không có biểu hiện điển hình, nên nhiều gia đình thường chủ quan khi sử dụng thuốc.

Vì vậy, TS.BS Lê Ngọc Duy - Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo, để tránh nhiễm độc chì cho trẻ, các bậc phụ huynh không nên tự ý dùng các loại thuốc, nhất là thuốc cam, thuốc nam không rõ nguồn gốc, không có giấy phép kinh doanh.

Gia đình cũng cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân cho trẻ: Rửa tay, cắt móng tay, không đưa tay và mọi vật lên miệng. Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, hạn chế để trẻ nhỏ tiếp xúc với đồ chơi không rõ nguồn gốc xuất xứ có thể nhiễm chì và cáckim loại nặng khác. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường, nên đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám, xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Minh Khuê