Bỗng dưng không nói được

Căn nhà nhỏ của vợ chồng chị Đặng Thị Lan (SN 1980) và anh Lục Văn Thành (SN 1981), người dân tộc Sán Dìu nằm cheo leo ven sườn đồi thuộc xóm Bìa (xã Thành Công - Phổ Yên - Thái Nguyên). Trong căn nhà nhỏ không có thứ gì đáng giá ngoài chiếc ti vi cũ kỹ cùng 2 chiếc xe đạp cà tàng. Vợ chồng anh Thành, chị Lan sinh được 2 bé trai là Lục Văn Quyến (SN 2013) và Lục Văn Quảng (SN 2007). Những tưởng cuộc sống cứ thế bình yên trôi qua nếu tai họa không ập đến. Cuối năm 2012, từ một đứa trẻ hay nói, hay cười, bé Quảng bỗng dưng bị câm.

Với giọng nghẹn ngào, chị Lan kể lại sự việc kỳ lạ xảy ra với con trai mình: “ Lúc mới sinh bé Quảng nặng hơn 3kg, hoàn toàn lành lặn và phát triển bình thường như bao đứa trẻ khác. Trong suốt quá trình mang bầu tôi cũng khỏe mạnh, không dùng bất cứ loại thuốc gì chống chỉ định với phụ nữ mang thai. Nội, ngoại 2 bên gia đình cũng không ai mắc chứng bệnh lạ như Quảng. Mọi sự bắt đầu từ cuối năm 2012, đang từ một đứa bé lanh lợi, phát ngôn tròn vành rõ tiếng, cháu đột nhiên ít nói dần và có dấu hiệu nói ngọng. Các cô giáo ở lớp phản ánh thấy cháu có cảm giác khó uốn lưỡi và khó nhọc trong việc phát âm. Cho đến tháng 12/2012 thì cháu không giao tiếp được bằng ngôn ngữ nữa. Bây giờ cháu muốn nói gì với bố mẹ, người thân đều phải dùng tay với những cử chỉ khó khăn”.

Tiếp lời vợ, anh Thành cho biết thêm: “Trước đi học về đến nhà là cháu nói rồi hát, cả nhà lúc nào cũng rộn ràng. Có hôm hát đến khuya làm mẹ ngủ say lúc nào không biết. Vậy mà giờ thì…”.

55906

55907

Trừ việc không nói, cơ thể bé Quảng vẫn phát triển bình thường. Chỉ có điều, từ lúc bỗng dưng bị câm, bé không tiếp thu lời bố mẹ nói. Nếu như trước đây bố mẹ có thể sai bé những việc đơn giản như lấy tăm, lấy nước… nhưng giờ thì dường như bé quên hết. Một điểm lạ nữa là từ ngày bị câm bé ngủ rất nhiều, dậy lúc nào là theo ý thích. Bé Quảng thích thì ăn, không thích thì có thể nhịn 2 – 3 ngày mà không ốm, vẫn chơi đùa với bạn bè.

Gia đình khó khăn lại ở xa những cơ sở y tế nên mọi biện pháp điều trị cho bệnh tình bé Quảng đều nhờ đến các thầy lang quanh vùng nhưng bệnh tình không thuyên giảm. Chị Lan nhắc đến một chi tiết vừa lạ kỳ lại khó hiểu, đó là vào đúng ngày đưa con xuống Hà Nội để thăm khám, vừa ra đến cổng, bé Quảng bất ngờ nói hai từ “đi đâu”. Ngay sau đó thì bé không nói thêm lời nào. Xuống đến Hà Nội, dù 11, 12h đêm và đã được các bác sỹ cho uống thuốc ngủ để tâm đồ não nhưng bé vẫn không ngủ. Chị không thể giải thích được cả một thời gian dài không nói năng thì đột nhiên con trai lại hỏi được rồi tiếp tục im lặng. Suốt quãng thời gian ở viện về tới nhà, cậu bé có dấu hiệu lầm lỳ hơn trước.

Chấn động tâm lý cũng là một nguyên nhân dẫn đến câm

Để làm rõ hơn hiện tượng lạ này, chúng tôi đã có cuộc tiếp xúc với cô Đặng Thị Thủy, giáo viên Trường mầm non Thành Công - nơi cháu Quảng theo học thì được biết, khi còn học ở lớp mẫu giáo xóm Bìa bé Quảng vẫn nói bình thường, rất hoạt bát nhanh nhẹn. Từ khi chuyển ra lớp mẫu giáo A3, Trường mầm non Thành Công thì đột nhiên bé bị câm không nói được mà cũng không rõ nguyên nhân. Hàng ngày bé không hòa nhập với các bạn mới mà cứ ngồi buồn thiu cạnh cửa sổ ngóng về lớp học cũ. Có lần tôi đã thử bảo Quảng cầm sách xem nhưng cháu không biết, không nhận thức được như trước.

Trao đổi với phóng viên, Th.s. Trần Tuyết Mai (Bộ Y tế) cho rằng, nếu là bệnh câm điếc bẩm sinh thông thường qua 20 tuổi sẽ ít có khả năng chữa chạy. Tuy nhiên trường hợp này không có dấu hiệu bẩm sinh mà biểu hiện bé ít nói dần đi rồi mới dẫn tới cấm khẩu, có thể do bé đang tuổi tập nói mà môi trường sống ít được giao tiếp nên ngôn ngữ không phát triển được, lâu ngày sẽ hóa câm. Để kiểm tra và có biện pháp điều trị phù hợp cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế uy tín về chuyên khoa tai mũi họng để phục hồi chức năng nghe và huấn luyện nghe nói bằng máy trợ thính...

Về hiện tượng lạ liên quan đến thời điểm bé bị câm là khi được chuyển lớp học và lần bất chợt hỏi mẹ một vài từ trong lần đưa xuống Hà Nội điều trị bệnh, bác sỹ Võ Trương Như Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm kỹ thuật cao răng hàm mặt, Trưởng bộ môn răng trẻ em - Viện đào tạo Răng Hàm Mặt (Đại học Y - Hà Nội) -  người gắn liền với các hoạt động từ thiện 13 năm cùng “phòng khám di động” đến bản, làng để khám chữa bệnh miễn phí cho trẻ em vùng cao cho biết thêm: “Với kinh nghiệm lâu năm khám chữa bệnh và tiếp xúc với các em nhỏ vùng sâu, vùng xa... theo tôi đó là tâm lý nhút nhát nên rất dễ chấn động tâm lý khi môi trường sinh hoạt xung quanh có sự thay đổi. Ví dụ, bé Quảng trước khi chuyển lớp bố mẹ và thầy cô giáo chưa làm công tác tâm lý cho bé như giới thiệu hay đưa bé tới lớp học mới làm quen dần trước khi chuyển hẳn trường nên bé bị thay đổi môi trường giao lưu, sinh hoạt một cách đột ngột.  Một đặc điểm tâm lý của trẻ em người dân tộc là sợ bác sỹ, đặc biệt là những em nhỏ lần đầu tiếp cận với bác sỹ cùng các dụng cụ y tế lạ. Trường hợp bé Quảng bỗng bập bẹ nói được có thể do chấn động tâm lý như gặp người lạ, hoảng sợ... nên bật ra tiếng nói vô thức. Đối với những trường hợp bệnh nhân nhỏ tuổi lại ít có cơ hội giao lưu với cộng đồng cần điều trị bệnh kết hợp với việc gần gũi, chuyện trò thân mật để bình ổn tâm lý cho bệnh nhân thì sẽ hiệu quả hơn...”

Tuệ Liên