Xung đột làm tăng giá thị trường

Chia sẻ tại Tọa đàm: “Xung đột Nga - Ukraine: Giảm tác động và tìm kiếm cơ hội mới", các chuyên gia kinh tế cho biết, cuộc xung đột là nguyên nhân làm tăng giá trên thị trường, một số mặt hàng nhiên liệu, nguyên liệu phục vụ sản xuất và tiêu dùng như khí đốt, dầu mỏ, lúa mì, nhôm, nickel, ngô, do thị phần sản xuất và xuất khẩu của hai nước, đặc biệt là Nga là rất lớn. Vì vậy, nếu căng thẳng giữa hai quốc gia này tiếp tục kéo dài có thể khiến nhiều nước, trong đó có Việt Nam, gặp khó khăn về nguồn cung các nguyên, nhiên liệu trên trong thời gian tới. Đồng thời, với việc Mỹ và các nước phương Tây đã đưa ra hàng loạt lệnh trừng phạt nhằm vào hệ thống ngân hàng - tài chính của Nga, khiến giá trị đồng rup của Nga liên tục lao dốc. Điều này ít nhiều gây khó khăn cho việc thanh toán các hợp đồng thương mại.

Tận dụng cơ hội làm giảm tác động đến cung cầu.

Về vận chuyển, lưu thông hàng hóa, hiện một số hãng tàu đã từ chối nhận đơn hàng vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam đi Nga. Giá cước vận tải sẽ tiếp tục tăng cao cùng với sự chậm trễ trong vận chuyển sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương mại hàng hoá. Việc cấm vận hàng không cũng sẽ dẫn đến các hãng hàng không phải chọn đường bay dài hơn, chi phí tăng, áp lực gia tăng lên hệ thống vận chuyển logistics toàn cầu và giá cả hàng hóa.

Về thương mại hai chiều với Nga và Ukraine, hai nước đều là những đối tác thương mại truyền thống và quan trọng của Việt Nam tại khu vực Á-Âu. Xét về kim ngạch thương mại, Nga xếp ở vị trí thứ 1, Ukraine xếp ở vị trí thứ 6. Mặc dù năm 2021 thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với Nga và Ukraine chỉ khoảng 7,8 tỷ đô la Mỹ, chiếm khoảng 1,2 trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước, tuy nhiên, từ khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á - Âu (EAEU) có hiệu lực, tăng trưởng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam - Nga và Ukraine đã có bước tiến mạnh mẽ với mức trung bình khoảng 30%. Trong trường hợp xung đột Nga - Ukraine tiếp tục kéo dài, chắc chắn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương mại song phương giữa Việt Nam và hai nước này.

Trước những diễn biến khó lường của cuộc xung đột cũng như những nhận định và đánh giá ban đầu về tác động đến nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam cần phân tích, đánh giá tình hình, tác động của những diễn biến mới trong nước và quốc tế, áp lực lạm phát, giá nguyên vật liệu, trong đó có giá xăng dầu tăng cao… trong đó, doanh nghiệp là thành phần kinh tế chịu ảnh hưởng trực tiếp.

Ông Nguyễn Duy Ninh - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Hồ Gươm cho biết, doanh nghiệp này đang hứng chịu toàn bộ tác động từ cuộc xung đột Nga - Ukraine do có đối tác là khách hàng Nga. Cụ thể, việc một số ngân hàng lớn của Nga bị loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế (SWIFT) khiến hơn 4 triệu USD tiền hàng đã xuất của doanh nghiệp chưa được thanh toán. Về vận tải, lô hàng xuất sang Nga đã đến Hà Lan và đang bị tắc tại đó. Thêm nữa, tỷ giá đồng rúp của Nga giảm mạnh khoảng 40% chắc chắn sẽ khiến đối tác tại Nga gặp rất nhiều khó khăn và cần có sự thông cảm, thỏa thuận của doanh nghiệp, nếu không sẽ phát sinh tranh chấp.

Còn theo tiến sĩ Phan Đức Hiếu - Ủy viên thường trực, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, cuộc xung đột sẽ gây ra nhiều bất lợi, như chi phí năng lượng, đặc biệt là xăng dầu tăng cao sẽ tác động tới mọi hoạt động sản xuất và đời sống. Thêm nữa, Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu đầu vào nhập khẩu, và giá này sẽ tiếp tục tăng. Áp lực lạm phát đang rất lớn và buộc chúng ta phải tính đến, khi dự báo lạm phát của châu Âu sẽ vào khoảng trên 6%.

Tận dụng cơ hội làm giảm tác động đến cung cầu

Theo tiến sĩ Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, thế giới vốn dĩ đã có nhiều biến động, từ biến đổi khí hậu, dịch bệnh, chiến tranh thương mại, giờ đây là cả chiến tranh quân sự. Trong bối cảnh đó, các chuỗi cung ứng toàn cầu chủ yếu đến từ các nền kinh tế lớn trên thế giới buộc phải tái cấu trúc lại. Những mắt xích hiện nay nằm ở Nga, Ukraine hay ở nước có nguy cơ xung đột khu vực thì sẽ có sự chuyển dịch về đầu tư, về thị trường. Trong khi đó, Việt Nam có nhiều lợi thế với các FTA thế hệ mới, song phương, đa phương, đặc biệt là sự ổn định chính trị xã hội.

Bên cạnh đó, phương Tây rút đi mở ra cơ hội hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam. Chuỗi cung ứng toàn cầu có thể sẽ chọn Việt Nam như là điểm đến an toàn để đầu tư, là nguồn cung ứng an toàn cho chuỗi cung ứng đó. Ổn định chính trị xã hội chính là lợi thế để Việt Nam có thể tăng cường, thanh thủ biến thành cứ điểm cung ứng nguồn cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Mặt khác, khó khăn, tai họa cũng tạo sức ép, động lực để Việt Nam đẩy nhanh quá trình cải cách thể chế, thay đổi chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp từ đó tạo động lực cho phát triển kinh tế xã hội.

Ảnh minh họa

Những tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng là không thể phủ nhận, song Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Hồ Gươm Nguyễn Duy Ninh cũng đồng quan điểm cho rằng, nếu nhìn tích cực vẫn thấy nhiều cơ hội. Hiện tỷ trọng thương mại giữa Việt Nam và Nga chỉ chiếm khoảng 1%, trong khi hai nước đang mong muốn hợp tác phát triển chặt chẽ hơn, đây chính là cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt Nam tiến sâu vào thị trường Nga. Tuy nhiên, trở ngại lớn về vận tải là hiện chi phí logistic của Việt Nam cao, cần tái cơ cấu lại và phát triển hơn.

“Để nắm bắt được các cơ hội đó, doanh nghiệp cần sự hỗ trợ của Nhà nước, và chính sách để hiện thực hóa, còn các vấn đề về thanh toán, vận chuyển, tỷ giá, chúng ta có thể sử dụng kỹ thuật để làm. Vấn đề ở đây là không chỉ chúng ta nhìn thấy cơ hội mà tất cả các nước châu Á cũng vậy, vì thế ai nhanh sẽ nhận trái ngọt nhiều hơn”, ông Nguyễn Duy Ninh nhấn mạnh.

Các chuyên gia kinh tế, đại diện các doanh nghiệp cũng cho rằng, để khắc phục những khó khăn trong ngắn hạn cũng như nắm bắt được cơ hội trong dài hạn, Việt Nam phải có chiến lược dài hạn xây dựng thể chế kinh tế, nâng cao khả năng chống chịu, khả năng tự chủ của nền kinh tế. Năng lực cạnh tranh quốc gia thể hiện quan trọng nhất là khả năng chống chịu, quản trị rủi ro. Đồng thời, mở rộng quan hệ quốc tế. Mọi chiến lược bắt đầu từ bây giờ phải tính trên tầm nhìn dài hạn.

Tiến sĩ Vũ Tiến Lộc kiến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước cần thực hiện tốt hơn chính sách giải pháp chương trình phục hồi kinh tế, phải tăng tốc, làm nhanh hơn, hiệu quả hơn, đặc biệt phải tích hợp thêm các giải pháp để đối phó vấn đề nảy sinh từ cuộc chiến tranh Nga - Ukraine. Các nguồn lực trong gói giải pháp phục hồi kinh tế có thể phải được sử dụng một cách linh hoạt. Các trung tâm, hiệp hội và doanh nghiệp cũng phải cùng nhau bàn về tình hình, tìm ra biện pháp, xem ngành nào bị tác động trực tiếp, làm việc với các thương vụ Nga - Ukraine, tập đoàn lớn để tìm ra giải pháp chủ động. Chính phủ đã thành lập tổ công tác đặc biệt giải quyết các vấn đề có liên quan tới tình hình Ukraine. Điều này giúp Việt Nam có niềm tin về sự ứng xử nhanh chóng trong những hoàn cảnh đặc biệt. /.