Nguy hiểm từ thói quen dùng túi ni lông, hộp xốp đựng đồ ăn nóng
	Chuyện phố, chuyện phường: Từ chợ vào nhà và ra phố (Bài cuối)
	Quận Hai Bà Trưng phát động phong trào "Chống rác thải nhựa"

Kinh nghiệm hay từ các nước

Không chỉ riêng Việt Nam, vấn đề rác thải nhựa đã và đang là mối lo ngại đối với nhiều nước trên thế giới, trong đó nhiều nước đã có những mô hình, cách làm hay trong việc hạn chế rác thải nhựa.

Mới đây, tại hội thảo “Giảm thiểu rác thải nhựa – Hành động của chính quyền, doanh nghiệp và người dân” do Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội phối hợp với Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng, tổ chức ICLEI (Chính quyền địa phương hành động vì mục tiêu phát triển bền vững) và Đại sứ quán Hà Lan tổ chức, các đại biểu tham dự đã thảo luận, chia sẻ những kinh nghiệm của quốc tế và Hà Nội.

Ở nhiều nơi trên địa bàn Hà Nội rác thải được chất đống gây ô nhiễm môi trường. (Ảnh: Nguyễn Hoa)

Điển hình, từ năm 2015, thành phố Roubaix (Pháp) đã thực hiện “Thử thách gia đình” cho khoảng 500 gia đình tự nguyện giảm một nửa chất thải gia đình, các hộ tham gia được giảm thuế thu gom rác thải. Cùng với đó, Thành phố này thường xuyên tổ chức các lễ hội không chất thải thường xuyên.

Ông Ranel - Giám đốc dự án vùng Đông Nam Á của tổ chức ICLEI (Tổ chức chính quyền địa phương hành động vì mục tiêu phát triển bền vững) cho biết, rất nhiều người dân của thành phố Roubaix khi nhìn thấy cửa hàng toàn đồ nhựa đã tự nhận thấy cách sống đang có vấn đề thực sự và họ thay đổi từ đó.

Họ bắt đầu hành động từ việc tự mang theo đồ đựng và tái sử dụng túi vải khi đi chợ. Không những vậy, nhiều hộ gia đình đã tự làm nước rửa bát, dầu gội đầu, kem đánh răng, sữa chua và mỹ phẩm, nhờ đó mỗi tháng các gia đình hạn chế được một lượng rác thải nhựa và tiết kiệm được số tiền khá lớn.

Còn tại Thành phố Torino (Ý), Thành phố này đã làm việc với công ty nước công cộng địa phương để lắp đặt 168 điểm cấp nước, ở đó cư dân có thể lấy nước đổ vào đầy chai của họ. Điều này đã giúp Thành phố Torino tiết kiệm gần 29 triệu chai nhựa và giảm phát thải 668 tấn CO2/năm.

Công ty này có một bộ sưu tập lớn các ấn phẩm giáo dục bằng văn bản được viết bởi các chuyên gia kinh doanh và dành cho các nhóm tuổi cụ thể nhằm tuyên truyền hạn chế rác thải nhựa.

Đồng thời, Công ty này cũng tham gia vào các chiến dịch hàng năm ở quy mô Quốc gia, trong đó mọi công dân được mời đến thăm các nhà máy và hệ thống của công ty. Song hành với đó, công ty này luôn cố gắng khắc phục các định kiến về nước máy và thúc đẩy các hành động không chất thải.

Tương tự, tại Đức, năm 2016, Freiburg (Đức) đã ủy quyền cho công ty xử lý chất thải công cộng Thành phố chuẩn bị một chiến dịch nhắm vào các tách cà phê sử dụng một lần. Các cốc cà phê này sẽ được kí gửi trước một khoản tiền và sẽ được nhận lại sau khi trả cốc. Các quán cà phê trên địa bàn Thành phố đã dần tham gia vào chiến dịch, hiện ước tính có 70% khu vực trong Thành phố đã tham gia.

Trao đổi về kinh nghiệm thu gom rác, đại diện tổ chức ICLEI lấy ví dụ tại một quốc gia Đông Nam Á có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam là Indonesia, ông Ranel cho biết chính quyền nước này đã xây dựng những “làng thân thiện môi trường”, “ngân hàng rác”. Người dân Indonesia có thể mang rác thải nhựa đến các ngân hàng để đổi lấy tiền mặt đồng thời cũng có thể làm gạch sinh thái từ túi và chai nhựa.… đó là những mô hình mà Hà Nội có thể áp dụng.

Nhiều biện pháp đang được Hà Nội triển khai

Không chỉ riêng các Thành phố trên thế giới, nhận thấy sự cấp thiết cần phải giảm thiểu rác thải nhựa, chính quyền thành phố Hà Nội đã ban hành liên tiếp nhiều kế hoạch thu hút được sự đồng tình hưởng ứng của các doanh nghiệp, người dân…

Đơn cử, khi Thành phố phát động hạn chế đồ nhựa dùng một lần, tiến tới thực hiện cam kết 100% các trung tâm thương mại, chợ, siêu thị trên địa bàn thành phố Hà Nội không sử dụng túi ni lông dùng một lần vào năm 2020, tại chợ Đồng Xuân, mặc dù sử dụng túi ni lông rất tiện lợi, phù hợp túi tiền tuy nhiên các tiểu thương kinh doanh đã có ý thức hạn chế phát sinh lượng lớn túi ni lông bằng những sáng kiến như sử dụng túi giấy đựng đồ lưu niệm, hoa quả sấy khô, đóng nhiều mặt hàng trong một túi ni lông thay vì một sản phẩm đựng trong một túi ni lông như trước...

Các sản phẩm túi thân thiện với môi trường được ra đời nhằm thay thế cho túi ni lông. (Ảnh: Nguyễn Hoa)

Phong trào hạn chế sử dụng túi ni lông, đồ nhựa dùng một lần cũng được các hộ kinh doanh ở chợ Hôm - Đức Viên hưởng ứng nhiệt tình. Không chỉ ký cam kết, các hộ kinh doanh trong chợ còn bảo nhau cắt giảm sử dụng túi ni lông, nhờ đó mỗi ngày lượng rác thải được thu gom trong chợ đã giảm rõ rệt so với trước kia…

Cùng đó, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Giáo dục và đào tạo và các đơn vị liên quan thực hiện Chương trình thu gom vỏ hộp sữa các trường Mầm non và Tiểu học trên địa bàn Thành phố trong năm học 2019 - 2020. Hiện nay, đã có 637 trường tại 16 quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố và đang tiếp tục nhân rộng trên toàn địa bàn Thành phố. Dự kiến sẽ có khoảng trên 1.000 trường học đăng ký tự nguyện tham gia chương trình.

Đặc biệt, nhiều mô hình hay bảo vệ môi trường đã được triển khai tại các trường, tiêu biểu Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm triển khai dự án “Nói không với bọc vở ni lông”, theo đó thay vì bọc vở bằng ni lông các bạn học sinh có thể bọc vở bằng báo, giấy lịch hoặc để nguyên bìa vở.

Chia sẻ về dự án, cô Nguyễn Thị Phương (Phó Hiệu trưởng nhà trường) cho biết: “Từ năm học mới 2019, nhà trường đã vận động 100% học sinh hưởng ứng không dùng ni lông để bọc sách vở. Dự án đã được 100% học sinh và cha mẹ học sinh ủng hộ. Cùng với đó, hiện nay nhà trường cũng đang thực hiện một số dự án xanh khác như thu gom pin cũ để nộp về các địa điểm điểm tập kết rác thải điện tử của thành phố; phong trào gom giấy loại đổi lấy cây xanh… Thông qua các dự án, nhà trường mong muốn lan tỏa thông điệp và hành động đẹp này đến không chỉ giáo viên, học sinh trong nhà trường mà còn đến rất nhiều ngôi trường khác nữa”.