Xét nghiệm diện rộng là điều kiện tiên quyết

Nhằm nhanh chóng bóc tách F0 ra khỏi cộng đồng, từng bước thu hẹp các vùng đỏ, vùng vàng và mở rộng vùng xanh, thành phố Hà Nội yêu cầu phải xét nghiệm 100% các trường hợp có biểu hiện ho, sốt. Thành phố cũng hướng dẫn người dân tự lấy mẫu có sự giám sát của nhân viên y tế hoặc tình nguyện viên. Áp dụng xét nghiệm RT-PCR hoặc kháng nguyên nhanh kết hợp với việc gộp mẫu phù hợp. Trường hợp xét nghiệm RT-PCR mẫu gộp, phải trả kết quả xét nghiệm trong vòng 12 giờ.

Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc Covid-19 cho người dân. Ảnh: Đức Hà

Đồng thời, Hà Nội đặt ra mục tiêu sẽ hoàn thành tiêm chủng mũi 1 vắc xin phòng Covid-19 cho 100% người dân từ 18 tuổi trở lên trên địa bàn trước ngày 15/9 trên cơ sở số vắc xin được phân bổ của Bộ Y tế; tiêm mũi 2 cho những người đã tiêm mũi 1 đủ thời gian theo quy định. Theo thống kê của 30 quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố, số lượng người dân trong độ tuổi tiêm chủng cần tiêm mũi 1 là hơn 7,033 triệu mũi, trong đó hiện đã tiêm được hơn 4,094 triệu mũi 1 (chiếm tỷ lệ gần 58,21%).

Cộng dồn đến nay, toàn Thành phố đã tiêm được hơn 4,4 triệu mũi (gồm cả mũi 1 và mũi 2). Riêng với mũi 1, hiện đã tiêm được hơn 4 triệu mũi trên tổng số gần 4,6 triệu liều vắc xin được Bộ Y tế cấp (đạt tiến độ 89%). Để hoàn thành kế hoạch đề ra, theo số lượng dự kiến, từ nay đến ngày 15/9, Thành phố sẽ tiêm khoảng hơn 2,9 triệu mũi còn lại. Như vậy, trong 3 ngày tới, dự kiến Thành phố sẽ triển khai tiêm trung bình hơn 734.000 mũi/ngày.

Cùng với việc tăng tốc tiêm chủng, để giảm thời gian giãn cách phải phát hiện, tầm soát các trường hợp lây nhiễm trong cộng đồng, Hà Nội đã đẩy mạnh công tác xét nghiệm trên diện rộng. Đơn cử, trong ngày 12/9, toàn Thành phố đã lấy được 505.541 mẫu gộp RT-PCR và 254.247 mẫu test nhanh kháng nguyên. Như vậy, tính từ ngày 9/9 đến ngày 12/9, Hà Nội đã lấy được 2.046.779 mẫu xét nghiệm. Trong số này, có 1.468.654 mẫu xét nghiệm RT-PCR mẫu gộp (đã có 334.853 mẫu âm tính, 10 mẫu dương tính, số còn lại chờ kết quả) và 578.125 mẫu test nhanh kháng nguyên (có 572.525 mẫu âm tính, 33 mẫu dương tính); sau đó, 33 mẫu dương tính qua test nhanh được lấy lại mẫu để xét nghiệm RT-PCR, kết quả có 4 mẫu dương tính.

Theo Sở Y tế Hà Nội, một số quận, huyện có tỷ lệ lấy mẫu xét nghiệm RT-PCR cao là Tây Hồ (đạt 117% so với chỉ tiêu), Quốc Oai (99%), Sóc Sơn (88%), Ba Đình (89%), Mê Linh (88%). Trong khi đó, Bắc Từ Liêm là quận có tỷ lệ lấy mẫu test nhanh kháng nguyên cao nhất Thành phố với 238%, Hà Đông 121%, Gia Lâm 115%... Bên cạnh đó, Hà Nội đang trong cao điểm thực hiện chiến dịch tiêm chủng và xét nghiệm toàn Thành phố. Thế nên tại nhiều điểm tiêm chủng trên địa bàn Thủ đô đã áp dụng mô hình "2 trong 1" vừa tiêm vắc xin ngừa Covid-19 vừa xét nghiệm.

Đề nghị tập huấn cho người dân tự lấy mẫu xét nghiệm

Liên quan đến việc Hà Nội tổ chức xét nghiệm tầm soát trên diện rộng thần tốc, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho hay: “Thời gian qua, Hà Nội liên tục phát hiện ra các ca lây nhiễm ngoài cộng đồng, không rõ nguồn lây, nghĩa là mầm bệnh đã lây lan, len lỏi trong cộng đồng mà chúng ta không biết được. Vì thế, Hà Nội đã thực hiện giãn cách xã hội từ đầu tháng 8 đến nay”.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, để giảm thời gian giãn cách xuống phải phát hiện, tầm soát bằng được các trường hợp lây nhiễm trong cộng đồng để cách ly, khoanh vùng, dập dịch một cách triệt để, từ đó nới lỏng dần việc giãn cách để đưa cuộc sống trở lại trạng thái bình thường mới. Do đó vấn đề xét nghiệm rất quan trọng. “Bài học kinh nghiệm của các nước, đặc biệt là Trung Quốc xét nghiệm rất nhanh, nhiều vòng và bài học kinh nghiệm chống dịch của nước ta tại Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương, Cần Thơ, Quận 7, huyện Củ Chi của thành phố Hồ Chí Minh hay Khánh Hòa… Đó là những bài học thực tiễn về mặt khoa học trong thực hiện xét nghiệm, đảm bảo phải tách toàn bộ F0 ra khỏi cộng đồng, không để lây lan trong cộng đồng” - Bộ trưởng Bộ Y tế nói.

Trước một số ý kiến cho rằng Hà Nội thực hiện xét nghiệm 100% toàn dân sẽ lãng phí, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long phân tích: Cần phải khẳng định một điều, muốn biết tất cả nguồn lây nhiễm trong cộng đồng, bắt buộc phải thông qua xét nghiệm. Không có cách nào khác để chúng ta ngăn chặn phát hiện sớm nếu không xét nghiệm. Nếu chúng ta không làm điều đó, có nghĩa là chúng ta chấp nhận trong cộng đồng vẫn phải có người lây nhiễm”.

Phương pháp xét nghiệm hiện nay Bộ Y tế hướng dẫn các địa phương là gộp mẫu (có thể gộp 10) trong trường hợp có thể thì giá thành xét nghiệm rất rẻ; các “vùng đỏ” xét nghiệm nhiều lần, nhưng đối với “vùng xanh” phải làm xét nghiệm để biết có mầm bệnh hay không, từ đó yên tâm đưa cuộc sống trở lại bình thường. “Đây là lý do vì sao Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 coi công tác xét nghiệm là vấn đề then chốt để phòng, chống dịch”- Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng cho biết, với sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã điều động hơn 10 tỉnh, thành phố tăng cường nhân lực y tế về hỗ trợ cho Hà Nội và có những địa phương lên tới 500 - 600 người, thậm chí như Bắc Giang còn tăng cường 800 nhân lực y tế hỗ trợ Hà Nội triển khai hoạt động xét nghiệm, tiêm chủng. Song song với đó, Bộ Y tế cũng đã điều động nhân lực của các Bệnh viện Trung ương, các trường đại học ở Trung ương trên địa bàn để hỗ trợ cho Hà Nội. Mặt khác, Bộ Y tế cũng huy động những phòng xét nghiệm của Bộ trên địa bàn Hà Nội để đảm bảo tối đa cho công tác xét nghiệm của Thủ đô.

Cùng với đó, Bộ Y tế đã đề nghị Thành phố Hà Nội tập huấn cho người dân tự lấy mẫu xét nghiệm dưới sự giám sát của nhân viên y tế và lực lượng tình nguyện. Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho rằng, phải huy động lực lượng tình nguyện tham gia công tác xét nghiệm, bởi vì trong tất cả các công đoạn xét nghiệm chỉ có lấy mẫu và thực hiện xét nghiệm phải đòi hỏi nhân viên y tế, còn những công đoạn mang tính hành chính hay vấn đề về đảm bảo giãn cách, đảm bảo những hoạt động khác trong quá trình xét nghiệm thì có thể huy động lực lượng tình nguyện và lực lượng sinh viên trên địa bàn Thủ đô…/.