Tích cực xây dựng các tuyến phố kiểu mẫu về trật tự đô thị
	Xuất hiện biến tướng tại tuyến phố kiểu mẫu
	Xây dựng tuyến phố kiểu mẫu: Nhiều cái được, và…

Kế hoạch “tuyến phố kiểu mẫu” không thành

Năm 2016, sau khi được chỉnh trang lại vỉa hè, thêm nhiều cây xanh và mở rộng lòng đường gấp 3 lần, phố Lê Trọng Tấn (quận Thanh Xuân, Hà Nội) được lựa chọn thí điểm là tuyến phố kiểu mẫu đầu tiên của thành phố Hà Nội. Điểm nhấn là toàn bộ biển hiệu, biển quảng cáo được đồng bộ từ kích thước, cỡ chữ, màu sắc với 2 màu cơ bản: Xanh và đỏ. Tuy nhiên đến nay, mô hình kiểu mẫu về biển hiệu tại đây đã gần như bị phá vỡ, hàng loạt cửa hàng trên tuyến phố này đã chủ động thay đổi màu sắc, kiểu chữ bảng hiệu cửa hàng để tăng tính nhận diện thương hiệu, thu hút khách hàng.

Tuyến phố kiểu mẫu phải được xây dựng dựa trên đặc thù của từng địa phương (ảnh Tuyến phố kiểu mẫu Lê Trọng Tấn- Thanh Xuân)

Chị Nguyễn Tuyết Mai - một chủ hộ kinh doanh thời trang, cho biết, bên cạnh biển “kiểu mẫu” chị phải lắp thêm một biển quảng cáo cho cửa hàng của mình để khách hàng dễ nhận diện. “Thời gian đầu ai cũng kì vọng phố kiểu mẫu sẽ đẹp hơn khi nhà nhà lắp biển đồng phục. Nhưng sau đó chính khách hàng cũng cho rằng lắp thế nhà nào cũng giống nhà nào nên đôi khi đi nhầm địa chỉ. Tôi đã phải cho lắp song song cả biển quảng cáo đồng phục lẫn biển hiệu riêng để khách hàng có thể nhìn được từ xa” – chị Mai chia sẻ.

Tương tự, tuyến phố Đình Thôn (phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm), được coi là tuyến phố kiểu mẫu thứ hai do UBND phường Mỹ Đình 1 thực hiện theo Đề án “Thí điểm tuyến đường Đình Thôn là tuyến đường văn minh đô thị” giai đoạn 2018 - 2020, định hướng đến 2030. Vậy nhưng, dù mới thực hiện xong giai đoạn 1 của đề án, tuyến phố đã nhận được không ít ý kiến trái chiều. Cụ thể, hàng cột sắt sơn đỏ gần 200 chiếc, cắm trên vỉa hè chật hẹp, nhằm để gắn biển hiệu đồng bộ kích thước cho các cửa hàng hai bên phố và treo cờ vào dịp lễ, Tết.

Nhưng thực tế loạt biển hiệu ở đây không đồng bộ, nhấp nhô, nhiều hộ dân còn lắp các loại bạt để tạo sự khác biệt. Thậm chí, có nhiều cột sắt được cắm sát mép vỉa hè cận kề lòng đường, cản trở lưu thông cho người đi bộ, ảnh hưởng tầm nhìn của người tham gia giao thông. Đặc biệt, hai bên vỉa hè vốn đã rất chật hẹp với sự xuất hiện của các cọc thép đã chiếm mất diện tích, người đi bộ vẫn phải đi xuống lòng đường. Theo quan điểm của nhiều người dân, các cột sắt đang gây cản trở giao thông sẽ và không giảm tải được tình trạng ùn tắc.

Những cây cột này còn tạo những mối hiểm họa tai nạn cho các phương tiện giao thông. Bên cạnh đó, ngay sau khi hệ thống cột sắt được hoàn thiện, nhiều hộ kinh doanh nhanh chóng lắp mái, xây vách đua ra sát vị trí cột. Ở nhiều vị trí, khoảng cách từ mặt tiền cửa hàng đến cột sắt phía trước lên đến gần 2m. Những chiếc cột được đặt dựa theo vị trí, kích thước mặt tiền mỗi căn nhà dẫn đến tình trạng thò thụt, dài rộng giữa các cột nhà là khác nhau.

Băn khoăn “kiểu mẫu”

TS. Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội hoan nghênh chủ trương xây dựng những tuyến phố kiểu mẫu. Ông Nghiêm nhấn mạnh, trong các chức năng tạo thành một tuyến phố kiểu mẫu, ngoài chức năng, địa hình không gian kiến trúc ra thì còn vấn đề quảng cáo và các tiện ích đô thị. Cây xanh, quảng cáo, kiến trúc... góp phần quan trọng để hình thành diện mạo đô thị văn minh kiểu mẫu. Tuy nhiên, từ những bài học về tuyến phố kiểu mẫu Lê Trọng Tấn, Đình Thôn, TS. Đào Ngọc Nghiêm cho rằng, chính quyền khi tham gia thiết kế tuyến phố phải có sự đồng thuận của người dân, không thể tùy tiện sáng tạo.

Việc vội vã “đồng phục” tuyến phố vô tình tạo nên sự phản cảm, làm mất bản sắc của phố phường. Điều cần nhấn mạnh, không ít người đang hiểu sai khái niệm kiểu mẫu. Tuyến phố kiểu mẫu phải là tuyến phố văn minh sạch sẽ, không rác bẩn, không rác trời, người dân đoàn kết, người bán hàng niềm nở trung thực, không bắt chẹt khách… Có như thế thì mới xứng đáng là kiểu mẫu để phát triển rộng. Mặc cùng một bộ quần áo người ta gọi là đồng phục chứ không phải là kiểu mẫu.

Lấy dẫn chứng “khu phố cổ” cho công tác xây dựng các tuyến phố kiểu mẫu, KTS Trần Huy Ánh - Hội KTS Hà Nội, cho rằng, để tránh hiện tượng “nghiệp dư” như thời gian vừa qua, có thể tham khảo cách làm thành công ở quận Hoàn Kiếm. Theo KTS Trần Huy Ánh, trước khi chính quyền quận sửa sang đường phố, nhà cửa đều tham vấn cơ quan chuyên môn. Ban quản lý phố cổ Hà Nội thậm chí đưa phương án ra triển lãm để lấy ý kiến đồng thuận từ phía người dân và phải sau nhiều lần “phản biện” mới tiến hành triển khai thực tế. Kết quả là, dù vẫn còn nhiều vấn đề nhưng về mặt tổng thể sau hơn 3 năm triển khai, công tác chỉnh trang bộ mặt phố Cổ Hà Nội đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ. Giờ đây đi qua nhiều tuyến phố như: Hàng Đào, Hàng Đường, Hàng Dầu, Đào Duy Từ, Mã Mây, Nhà Thờ, Nhà Chung, Hàng Trống… sự đổi thay được nhìn thấy rõ rệt.

Những ngôi nhà cổ được xây dựng từ trước năm 1954 vừa giữ được nét cổ kính, vừa không bị lọt thỏm với những kiến trúc mới. Các ngôi nhà được cải tạo sau này cũng được đổi màu sơn, để không quá đối lập với những ngôi nhà cũ, nhà cổ. Một số tuyến phố đã không còn những "ba lô, chuồng cọp" hay cơi nới ở ban công. Các con phố kinh doanh nhộn nhịp như Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Đường… giờ cũng “gọn gàng” hơn.

Được biết, hiện tại Sở Văn hóa Thể thao vẫn tiếp tục đề nghị các quận, huyện nghiên cứu, tự xây dựng tiêu chí tuyến phố kiểu mẫu riêng căn cứ theo bản sắc văn hóa đặc thù của từng địa phương. Tuy nhiên, từ những “bài học” vừa qua, rất cần có thêm những quy định, quy chuẩn rõ ràng, tránh hiện tượng “cố đấm ăn xôi”, đua nhau mở tuyến phố kiểu mẫu khi chưa có sự chuẩn bị kỹ càng.

Anh Tuấn