Những ngôi nhà tập thể Hà Nội được xây dựng từ năm 1960 và liên tục xây mới cho tới những năm 1980 của thể kỷ XX. Mỗi cơ quan hành chính thường có dãy nhà tập thể nằm ngay phía sau để phục vụ đời sống sinh hoạt của các cán bộ, công nhân, viên chức. Khu tập thể Thành Công, nằm rải rác khắp các tuyến đường quanh quận Ba Đình. Khu tập thể già nua Nguyễn Công Trứ, khu tập thể Kim Liên, khu tập thể Thủy Lợi… rất nhiều các khu tập thể khác nữa cùng người dân sống và trưởng thành nơi đây. Biết bao thế hệ lớn lên, già đi và đổi thay. Nhưng vẫn còn đó nơi lưu giữ những ký ức một thời từng sống và gắn bó. Khu tập thể đã trở thành nét đặc trưng văn hóa riêng của người Hà Nội.

Khu Tập Thể Hà Nội (ảnh minh họa)

Tôi sống cùng bác tôi ở khu tập thể Mây Tre Đan nằm lặng lẽ trên con phố Thái Thịnh, Hà Nội. Nhưng tôi biết nhiều dãy tập thể xây dựng cùng thời có hình dáng và kiến trúc khá giống nhau. Nhìn từ xa, tôi thấy một màu sơn vàng đã được phủ rêu xanh xám. Trên bức tường rêu ấy, mỗi căn nhà họ thường treo những giỏ hoa ngoài khu ban công.

Ngày mùa xuân, mưa bay giăng trắng như mây phủ. Không khó để ai cũng nhận thấy một khung cảnh cổ kính mang hồn cốt rất Hà Nội mà không một nơi nào có được. Thời gian lặng yên không nói, thời gian không có màu, nhưng thời gian như đồng điệu với giác quan của tâm hồn mỗi người. Thời gian khiến ta nhận ra sự chảy trôi của thời khắc giao mùa và những vệt rêu còn lưu dấu trên bức tường xám. Trên ban công nhà hàng xóm trồng một giàn hoa hồng leo. Hoa bám đất, bám rào mà tỏa hương, khoe sắc. Hương thơm của hoa lặng lẽ và hoài cổ như chính những con người Hà Nội xưa cũ vậy.

Nếu để nói nơi nào lưu lại mốc thời gian rõ nét nhất, tôi không cần suy nghĩ lâu mà nhớ ngay đến hình ảnh dãy nhà tập thể. Trên cửa sổ bằng gỗ sơn xanh bạc màu vẫn còn nguyên nét chữ viết bằng phấn trắng năm nào của bác Hoa dặn anh con trai khi đi học về: “Long ơi! Mẹ bận đi công tác đột xuất, con lấy chìa khóa mẹ gửi nhà bác Lan nhé!”. Đó là một trong rất nhiều những dòng chữ còn lưu lại nơi cánh cửa màu xanh mà tôi đọc đi đọc lại đến thuộc làu làu ở phòng cạnh bên nhà bác tôi. Thời gian có thể trôi, nhưng ở đâu đó những nét chữ ấy như kỷ niệm yêu thương hằn in trong ký ức mỗi người.

Tôi chẳng biết những bức tường rêu phủ kia sẽ tồn tại cho tới bao lâu nữa. Bởi thời gian tàn nhẫn đã kịp ghim những vết nứt trên bức tường vôi bạc màu. Vài bức tường bong tróc thành từng mảng rơi rụng xuống đất. Phải chăng, các dãy nhà tập thể cũ kỹ còn sót lại nơi Hà Thành sắp buộc phải thay thế bằng dự án chung cư thiết kế hiện đại hơn? Nhưng tôi tin rằng, một lúc nào đó, khi chợt nhìn lại, những người đã từng sống trong khu tập thể mãi lưu dấu trong ký ức một thời xưa cũ với bao kỷ niệm ấm áp thân thương.

Thanh Nga