Anh Trương Hải Minh (Gia Lâm, Hà Nội) cho biết, là con một trong nhà, lấy vợ gần được ba năm mà vẫn chưa có con. Bên nội, bên ngoại đều thúc giục mong có cháu ẵm bồng, nên vợ chồng anh đâm ra lo lắng. Nghe mách đông trùng hạ thảo có thể giúp đàn ông bồi bổ sinh lực lấy lại “phong độ” chốn phòng the, còn phụ nữ sẽ được trắng da dài tóc nên vợ anh tìm mua loại  được quảng cáo là “chính gốc” Tây Tạng, Trung Quốc  với giá 20 triệu đồng/50g (tức 400 triệu đồng một kg). Mỗi lần sử dụng chỉ dùng 5g chưng cách thủy với thịt gà để hai vợ chồng cùng tận hưởng hương vị và tác dụng của thần dược. “Tận hưởng” đến nỗi ngửi thấy mùi là ngán nhưng vợ chồng tôi vẫn không thấy kết quả như mong muốn”- anh Minh chia sẻ.

Song trái với cái giá mà anh Minh đưa ra, chị Mỹ Nương (Nhà xuất bản Công an nhân dân) cho biết, một người bạn bên Trung Quốc mua giúp gia đình chị 100g đông trùng hạ thảo tận đất Tây Tạng đã  là 100 triệu đồng nên nói chỉ vài trăm triệu cho một kg đông trùng hạ thảo Tây Tạng mua tại trong nước, theo chị e là không chuẩn. Mới đây, một người bạn của chị mua ở cửa hàng trên phố Lãn Ông mà giá chỉ có 10 triệu 100g. “Không hiểu đông trùng hạ thảo đó có xuất xứ như thế nào” - chị Nương thắc mắc.

53909Theo các nhà khoa học, đông trùng hạ thảo là tên gọi chung cho một nhóm nấm ký sinh và gây bệnh trên côn trùng. Cuối mùa thu đầu đông, chúng ký sinh gây bệnh trên côn trùng. Đến mùa hạ, khi nhiệt độ tăng lên, nấm phát sinh thành quả, mọc thành dạng cây cỏ.

Trên thế giới, đông trùng hạ thảo khai thác ngoài tự nhiên rất hiếm, chủ yếu ở độ cao 3.200 mét thuộc dãy núi Himalaya và vùng Tây Tạng. Mỗi năm sản lượng thu được chỉ 80 kg nên giá thành rất cao. Trên thị trường Hà Nội, nấm đông trùng hạ thảo chủ yếu là do nuôi trồng. Tại Công ty Nấm Linh chi của PGS.TS. Nguyễn Thị Chính (một trong những người  đầu tiên nghiên cứu và trồng thành công  nấm linh chi, nấm đông trùng hạ thảo ở Việt Nam), giá một kg đông trùng hạ thảo là 150 triệu đồng.

Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Chính, trên thị trường hiện nay tỷ lệ nấm đông trùng hạ thảo bị làm giả khá cao. Trước đây có rất nhiều cách nhận biết như nhìn vào các chân của côn trùng ăn vào có mùi tanh của tằm hoặc nhận biết bằng cách bẻ côn trùng ra sẽ có ruột. Nhưng hiện nay các cách này đều không có tác dụng khi các thủ đoạn làm giả ngày càng tinh vi.

Theo tìm hiểu của PV, đông trùng hạ thảo thường được làm giả bằng cách, dùng thân củ của địa tàm tạo thành hình “đông trùng” và thảo thạch làm “hạ thảo”. Có loại còn được làm bằng bột bắp, thạch cao. Một số còn được sản xuất bằng khuôn hình sâu non. Loại này dễ phân biệt hơn vì thân nhẵn bóng, thấy rõ các vằn sau bụng, bên ngoài có màu vàng nhạt và giòn hơn so với hàng thật. Tinh vi hơn, người ta còn làm giả đông trùng hạ thảo nguyên con nhìn rất giống hàng thật. Phần “trùng” được làm giả bằng con sâu chit (loài sâu sống bên trong thân cây chit mọc hoang tại nhiều khu vực ở trung du và miền núi phía Bắc, thường dùng để ngâm rượu) nên rất khó phân biệt. Vì vậy, người tiêu dùng cần hết sức cẩn trọng. Tốt nhất nếu không mua được đông trùng hạ thảo đúng chuẩn Tây Tạng thì nên mua của các công ty trồng nấm tại Việt Nam, như vậy độ an toàn cao và không lo hàng giả, giá cũng hợp lý.

Lê Mai