Người thổi hồn cho tượng gỗ
Tinh hoa làng nghề điêu khắc gỗ Để làng nghề truyền thống phát triển bền vững |
Hơn 40 năm “thổi hồn” cho tượng gỗ
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có nghề điêu khắc gỗ truyền thống ở làng Nhân Hiền, ngay từ nhỏ, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc đã quen với mùi gỗ và đam mê đục chạm. Đến năm 1980, khi vừa tròn 18 tuổi, ông Trúc lên đường nhập ngũ. Đến năm 1984, ông hoàn thành nghĩa vụ trở về quê hương và tham gia làm nghề tại Hợp tác xã thủ công Nhân Hiền. Ngay từ lúc này, ông đã là một trong những thợ giỏi của Hợp tác xã, được giao thực hiện nhiều sản phẩm. Năm 1989, ông Trúc cùng với anh em trong gia đình bắt đầu khởi nghiệp. Cùng với việc học nghề tại địa phương, ông còn đi khắp các chùa cổ trong nước để nghiên cứu, tìm hiểu kỹ thuật điêu khắc của người xưa.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc đã có hơn 40 năm gắn bó với điêu khắc gỗ. Ảnh: Kim Tiến |
Trong suốt quãng thời gian đầu lập nghiệp, không ít lần ông đã phải “trả giá” mới rút ra được kinh nghiệm trong việc lựa chọn và bảo quản nguyên liệu (gỗ mít). Rồi khi đứng ra sản xuất kinh doanh độc lập, ông lại phải nghiên cứu nhu cầu thị trường, học cách quản lý game bài uy tín , tài chính, khách hàng. Với ông Trúc, thương hiệu phải gắn với chữ Tín và chữ Quang. Chữ Tín thể hiện ở chất lượng sản phẩm làm ra, bên cạnh tuân thủ tính nguyên mẫu, mỗi bức tượng vừa phải đảm bảo giá trị văn hóa lịch sử và nghệ thuật, vừa làm sao “tượng không chỉ là tượng” mà trong tượng còn có một “sức sống” lôi cuốn đối với người chiêm ngưỡng… Còn chữ Quang là sự trong sáng của tâm hồn, khi tâm hồn trong sáng, thái độ yêu nghề và tôn trọng sản phẩm mình làm ra, người thợ mới có “duyên” chạm được nét thần thái của các bức tượng, thổi được hồn của những nhân vật mà tượng gỗ hóa thân”.
“Đã là người làm nghề, không phải riêng chúng tôi mà nghề gì cũng vậy, trước hết phải có sự đam mê, say đắm với công việc của mình. Chỉ có đam mê, say đắm mới có thể làm nghề giỏi và thành công. Nghề điêu khắc là một nghề tỉ mỉ và tinh xảo, vì vậy không những cần lòng đam mê công việc mà còn đòi hỏi sự bền bỉ, chịu khó. Chỉ có kiên trì, chăm chỉ mới tạo ra những sản phẩm có giá trị, được người tiêu dùng chấp nhận. Khi đã được khách hàng tin tưởng thì việc phát triển đầu ra của sản phẩm cũng dễ dàng hơn”, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc bày tỏ.
Theo chia sẻ của ông Trúc, trong suốt quãng đời làm nghề của mình, mỗi tác phẩm đều để lại trong ông một ấn tượng sâu sắc. Năm 2003, ông mang tác phẩm “tượng phật nghìn mắt nghìn tay” tham dự Hội chợ văn hóa nghệ thuật Việt Nam tại Trung tâm triển lãm Vân Hồ (số 2 Hoa Lư, Hà Nội) và được giải Vàng. Nhờ vậy, năm 2004, ông được tham gia gặp mặt, giao lưu các nghệ nhân ASEAN tại Hà Nội.
Từ đó, tài năng, tên tuổi của nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc được nhiều người biết đến. Năm 2006, sau nhiều năm tích lũy kinh nghiệm và có chút ít thành quả, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc quyết định mở rộng sản xuất kinh doanh; lập một xưởng lớn ở cuối làng Nhân Hiền, thuê vài chục thợ và nhận thêm học trò. Từ đây, xưởng của ông bắt đầu nhận nhiều đơn hàng là những bức tượng Phật lớn.
Trong đó, pho tượng gỗ “Đức Phật Thích Ca” cao 8,5m, thờ tại chùa Đỏ (phố Lê Lai, Hải Phòng) là một trong những sản phẩm ấn tượng. Nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc cho biết, ông đã dành 6 tháng để hoàn thiện, khi mang đến chùa để ghép thì vừa khít không cần dùng chất liệu để kết dính. Những pho tượng Phật lớn do nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc và những người thợ phụ tạo nên không chỉ tinh xảo từng đường nét mà còn đảm bảo giá trị về văn hóa, lịch sử, nghệ thuật, “tượng không chỉ là tượng” mà trong tượng còn có “sức sống” lôi cuốn đối với người chiêm ngưỡng. Vì thế, nhiều hệ thống tượng Phật ở các ngôi chùa nổi tiếng trong và ngoài nước đều đặt xưởng của ông làm.
Nặng lòng truyền nghề cho lớp trẻ
Ngoài phương pháp chạm khắc truyền thống, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc còn tự mày mò áp dụng chạm khắc gỗ vào lĩnh vực truyền thần. Chạm khắc truyền thần khó khăn hơn nhiều so với vẽ, nặn... truyền thần. Khi chế tác, chỉ một sai sót nhỏ cũng đủ làm cho cả bức tượng thành khúc gỗ bỏ đi. Từ ảnh trực diện được phóng to, người nghệ nhân phải tưởng tượng ra hình khối đường nét trong không gian ba chiều… Bên cạnh đó, theo cá nhân ông, người thợ đặc biệt cần sự mẫn cảm với nhân vật thì mới chạm trổ được hồn cốt của người đó.
Ông chia sẻ, khi chế tác, mỗi tượng Phật cũng phải mang một giá trị riêng, một thần thái riêng. Điều đó phụ thuộc vào bàn tay tài hoa và tâm hồn người tạc. Đây cũng chính là lý do mà những năm qua, khi rất nhiều xưởng đã áp dụng máy móc vào trong sản xuất nhưng riêng xưởng của ông vẫn làm thủ công, đục đẽo bằng tay. “Khi đầu tư máy móc vào thì lợi nhuận của tôi sẽ tốt hơn, nhưng tôi cho rằng nếu cứ để máy móc làm thay phần con người thì nghề nó sẽ mòn dần, người thợ người ta sẽ phụ thuộc nhiều vào máy. Do vậy, tôi đã quyết tâm không đầu tư máy móc, để mỗi người thợ làm thủ công, tạo ra mỗi sản phẩm có đặc tính riêng, đặc sắc riêng, kĩ thuật riêng thể hiện trí óc của mỗi người thợ”, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc chia sẻ.
Hiện tại, xưởng của nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc đang có trên 30 game bài uy tín , trong đó khoảng 10 người đang học nghề. Ông luôn động viên, hướng dẫn chi tiết cho những người thợ, thực việc khoán sản phẩm để tăng thu nhập, tạo động lực làm việc. Ông quan niệm rằng, để có thể duy trì và phát triển nghề thủ công truyền thống thì những người thợ phải sống được bằng nghề. Vì thế, ông luôn nỗ lực để mở rộng xưởng sản xuất, tạo thêm nhiều công ăn việc làm, trao truyền kỹ thuật điêu khắc cho những người thợ; đưa những sản phẩm điêu khắc Nhân Hiền đến gần với thị hiếu của khách hàng và thị trường, góp phần đưa làng nghề điêu khắc Nhân Hiền hướng đến phát triển bền vững…
Trải qua hơn 40 năm làm nghề, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc đã trực tiếp dạy nghề tại xưởng cho hàng trăm người. Nhiều người thành nghề đã về phát triển xưởng riêng, có nhiều đóng góp cho sự phát triển chung. Tại làng Nhân Hiền, có anh Hoàng Văn Kế là học trò ưu tú nhất của ông, đã được phong danh hiệu Nghệ nhân Hà Nội năm 2015. Ông tâm sự rằng, khi mỗi học sinh của mình thành đạt hoặc lĩnh hội thêm các kinh nghiệm đều mang lại cảm giác hạnh phúc trong ông, bởi đó chính là đóng góp phần nào trong việc giữ gìn và phát huy giá trị điêu khắc gỗ Nhân Hiền./.
Với những gì đã cống hiến, nghệ nhân Nguyễn Văn Trúc được các cấp, ngành địa phương và Trung ương khen thưởng, biểu dương. Nổi bật là danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú năm 2013 và Nghệ nhân Nhân dân năm 2016 do Chủ tịch nước trao tặng. Nhưng đối với ông, điều quan trọng nhất chính là giữ gìn, phát triển được nghề truyền thống của làng, của cha ông, đồng thời, tạo được công ăn việc làm cho anh em, con cháu, người dân trong làng. |
Có thể bạn quan tâm
Nên xem
Nhiều địa phương ra quân vệ sinh môi trường, khắc phục hậu quả cơn bão số 3
Bộ GTVT trao 4 tỷ đồng ủng hộ bà con bị thiệt hại do bão lũ
Thanh Trì: Nước sông Hồng đã rút, mực nước sông Nhuệ vẫn còn cao
Thường Tín: Lực lượng Công an cùng các đoàn thể hỗ trợ bà con sau bão số 3
Tập đoàn ROX ủng hộ tiền xây dựng lại nhà cho nạn nhân bão Yagi
Nghệ An: LĐLĐ huyện Nam Đàn tổ chức chương trình “Công đoàn ngày thứ 7 vì dân”
Nhận định kết quả trận đấu giữa Southampton và Man United: Quỷ đỏ "rũ bùn" đứng dậy?
Tin khác
“Đêm hội Trăng Rằm” năm 2024 đậm nét Tết Trung thu xưa
Nhịp sống Thủ đô 13/09/2024 21:24
Hội Chữ thập đỏ TP Hà Nội: Hỗ trợ người dân các địa phương bị thiệt hại do cơn bão số 3
Nhịp sống Thủ đô 13/09/2024 15:04
Tăng cường chăm lo gia đình và con đoàn viên, người game bài uy tín dịp Tết Trung thu
Nhịp sống Thủ đô 13/09/2024 06:06
Người dân một số vùng bị ngập ở Hà Nội trở về nhà dọn dẹp, khắc phục hậu quả của mưa, lũ
Nhịp sống Thủ đô 12/09/2024 19:25
Quận Thanh Xuân phát động ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 3
Nhịp sống Thủ đô 12/09/2024 06:54
Văn phòng UBND thành phố Hà Nội phát động ủng hộ đồng bào khắc phục hậu quả cơn bão số 3
Nhịp sống Thủ đô 11/09/2024 14:42
Đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của người dân vùng bãi sông Hồng khi nước dâng cao
Khắc phục bão số 3 & Khẩn trương ứng phó lũ, lụt 11/09/2024 05:41
Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn kiểm tra các tuyến đê tại huyện Thường Tín
Nhịp sống Thủ đô 10/09/2024 22:32
Hà Nội xây dựng bộ tiêu chí văn hóa có bản sắc riêng
Đề án Hà Nội 10/09/2024 10:52
Hà Nội kêu gọi nhân dân Thủ đô tham gia ủng hộ các tỉnh bị thiệt hại do bão lũ
Thủ đô 09/09/2024 21:22