Điều hành Hội thảo gồm có: GS,TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; PGS,TS. Mai Đức Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường, Học viện Báo chí và Tuyên truyền; PGS,TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

Tham dự Hội thảo có các nhà khoa học đến từ các ban, bộ, ngành từ Trung ương đến các địa phương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các Học viện khu vực, Học viện Báo chí và Tuyên truyền và các trường đại học trong cả nước…

Đoàn Chủ tịch điều hành Hội thảo.

GS,TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc Hội thảo đã khẳng định: Lý luận chính trị là một lĩnh vực khoa học đặc biệt, có vai trò và vị trí quan trọng đối với sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Xét về mặt thuộc tính, khoa học lý luận chính trị là khoa học mà tri thức về các nội dung liên quan đến chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, về đường lối, quan điểm của Đảng và hệ thống chính trị, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước qua từng thời kỳ… Phát triển khoa học lý luận chính trị có ý nghĩa quan trọng trong việc nghiên cứu, bổ sung, phát triển, truyền bá và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Đề dẫn Hội thảo, PGS,TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho biết, mặc dù công tác nghiên cứu khoa học lý luận chính trị ở Việt Nam đã có những bước tiến, đạt được những kết quả quan trọng, nhưng nhìn chung, công tác nghiên cứu lý luận chính trị “còn nhiều hạn chế, khuyết điểm”; “còn lạc hậu, tính dự báo thấp, kết quả nghiên cứu lý luận chưa đáp ứng tốt yêu cầu của thực tiễn”. Kết quả thực hiện nhiệm vụ cung cấp luận cứ khoa học làm cơ sở cho việc hoạch định đường lối, quan điểm của Đảng còn hạn chế, nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra chưa được làm rõ… Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chưa được quan tâm đúng mức, thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu; một số vấn đề mới, khó, phức tạp chưa được làm sáng tỏ.

GS,TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc Hội thảo.

“Trước bối cảnh mới của thế giới, khu vực và trong nước với những yêu cầu mới, đòi hỏi lý luận phải bám sát, cập nhật, khái quát hóa, phong phú hóa để có sức định hướng, dẫn dắt hoạt động thực tiễn. Nghiên cứu phát triển khoa học lý luận chính trị ở Việt Nam phải có sứ mệnh nhận diện, phân tích kịp thời, chính xác, toàn diện thực tiễn phát triển của thế giới và đất nước; nắm bắt được nhu cầu khách quan và dự báo xu hướng vận động của thực tiễn; khái quát khoa học sự vận động có tính quy luật; trên cơ sở đó, đề xuất những định hướng phù hợp, có tính khả thi để giải quyết hiệu quả các nhu cầu của thực tiễn. Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị phải có nhiệm vụ mở đường cho những nhận thức, tư duy lý luận mới, cách làm mới. Trên cơ sở đó, xác lập một hệ thống tri thức mới vững chắc, khoa học, xứng tầm bổ sung, phát triển nền tảng tư tưởng, tư duy lý luận của Đảng trong điều kiện mới” - PGS,TS. Phạm Minh Sơn nhấn mạnh.

Vai trò quan trọng của phát triển khoa học lý luận chính trị

Hội thảo đã nhận được 84 bài viết các nhà khoa học trong cả nước. Các bài viết với chủ đề khác nhau, nhưng tập trung xoay quanh nội dung về thực trạng và định hướng, giải pháp để phát triển khoa học lý luận chính trị theo quan điểm Đại hội XIII của Đảng.

Hội thảo được nghe 7 báo cáo tham luận và tiến hành thảo luận tại hội trường, các ý kiến phát biểu tại Hội thảo đều thống nhất khẳng định: Sự hình thành và phát triển khoa học lý luận chính trị ở Việt Nam gắn liền với quá trình sáng lập và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, khoa học lý luận chính trị được phát triển từng bước trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, có vai trò đặc biệt quan trọng không những trong cung cấp cơ sở lý luận khoa học để xác định và hoàn thiện đường lối của Đảng.

PGS,TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền báo cáo Đề dẫn Hội thảo.

Sự phát triển của khoa học lý luận chính trị không những góp phần bảo vệ, củng cố và phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng, mà còn cung cấp những luận cứ khoa học thuyết phục cho hoạch định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong từng điều kiện lịch sử cụ thể của sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tôc, xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa... Trên tinh thần đó, Đại hội XIII của Đảng đã chính thức đưa khoa học lý luận chính trị trở thành một trong bốn ngành khoa học quan trọng của nước nhà.

Nhiều bài tham luận đã đi sâu phân tích, đánh giá khách quan về thực trạng phát triển khoa học lý luận chính trị theo quan điểm Đại hội Đảng lần XIII với những nội dung như: Khoa học lý luận chính trị có chức năng quan trọng là nghiên cứu, bổ sung, phát triển và truyền bá hệ tư tưởng của Đảng, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành hệ tư tưởng thống trị; Khoa học lý luận chính trị không ngừng bổ sung, nghiên cứu sâu sắc về lịch sử hình thành và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam, khẳng định sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong quá trình bảo vệ độc lập và xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH) là sự lựa chọn đúng đắn của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta; Khoa học lý luận chính trị nghiên cứu, phát triển lý luận xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trung thành với lợi ích giai cấp, dân tộc, có đạo đức cách mạng, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; Vai trò của công tác lý luận được nhấn mạnh và định hướng rất cụ thể gắn với xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện...

Sự cần thiết của tổng kết thực tiễn để phát triển lý luận chính trị

Các tham luận, ý kiến được trình bày và gửi đến Hội thảo cũng làm rõ những vấn đề mới cần tổng kết thực tiễn để tiếp tục phát triển lý luận về đường lối, chủ trương của Đảng đặt ra trong văn kiện Đại hội XIII, trong đó, có những nội dung rất quan trọng, có tính cấp bách hiện nay như hoàn thiện đường lối đổi mới ở Việt Nam; hoàn thiện lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới; xây dựng văn hóa chính trị của người Đảng viên; xây dựng văn hóa công sở, nâng cao đạo đức công vụ của cán bộ, công chức, viên chức; giáo dục lý luận chính trị cho thanh niên; đảm bảo quyền bình đẳng giới, nâng cao năng lực tham chính cho phụ nữ trong nền chính trị,...

Đổi mới tư duy lý luận để nâng cao trình độ và năng lực lý luận của Đảng cầm quyền.

Các ý kiến phát biểu đã khẳng định: Là đảng duy nhất cầm quyền, có trọng trách lãnh đạo Nhà nước và xã hội thực hiện lý tưởng và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Đảng phải thường xuyên tự đổi mới chính mình để thúc đẩy đổi mới xã hội, mà trước hết là đổi mới tư duy lý luận để nâng cao trình độ và năng lực lý luận của Đảng cầm quyền.

TS. Đoàn Văn Báu, Vụ trưởng Vụ Lý luận chính trị, Ban Tuyên giáo Trung ương tham luận về: “Khoa học lý luận chính trị với xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên hiện nay”.

Các nhà khoa học đã đề xuất định hướng và các giải pháp nhằm tiếp tục phát triển khoa học lý luận chính trị trong thời gian tới, cụ thể như: nâng cao hơn nữa nhận thức của các cấp ủy đảng về vị trí, vai trò của công tác nghiên cứu lý luận; công tác lý luận phải bám sát và dựa trên cơ sở tổng kết thực tiễn đổi mới đất nước, đúc rút thành lý luận phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại; các cơ quan nghiên cứu lý luận chính trị của Đảng và Nhà nước cần phải xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ lý luận chính trị, các chuyên gia đầu ngành, nâng cao trình độ, năng lực nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn; thực hiện nghiêm quy định dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính trị; chú trọng sơ kết, tổng kết công tác phát triển khoa học lý luận chính trị.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, PGS,TS. Mai Đức Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhấn mạnh: Những ý kiến tham luận, các bài viết của các nhà khoa học đã cung cấp những luận cứ khoa học hữu ích, góp phần giải quyết những vấn đề đang đặt ra đối với việc phát triển khoa học lý luận chính trị theo quan điểm Đại hội XIII của Đảng. Nhiều mô hình hay, bài học kinh nghiệm sâu sắc, các đề xuất, giải pháp có giá trị cao đưa ra trong Hội thảo hôm nay sẽ là cơ sở để Học viện xây dựng kiến nghị với Đảng và Nhà nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ quan quản lý trong phát triển nền khoa học lý luận chính trị nước nhà trong thời gian tới.