Theo cơ quan chức năng, xe điện sử dụng nhiều loại ắc quy, pin, phổ biến là loại Pin lithium ion; việc sạc điện cho ắc quy, pin theo nguyên lý: Nguồn điện xoay chiều 220V được chuyển sang một chiều qua bộ đổi điện và sạc điện cho ắc quy, pin. Bên cạnh những tiện ích của loại phương tiện này, có nhiều vấn đề được quan tâm, trong đó có nguy cơ cháy, nổ từ chính hệ thống điện của xe. Trong thời gian qua, trên thế giới và tại Việt Nam đã xảy ra nhiều vụ cháy xe điện, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Điển hình như vụ hỏa hoạn liên quan tới xe điện gây tử vong cùng thiệt hại rất lớn về tài sản đã xảy ra tại thành phố Sầm Sơn (Thanh Hóa) vào ngày 13/7/2023.

Về vấn đề này, anh Đàm Quang Phong, kỹ thuật viên cơ sở kinh doanh Xe Xanh (đơn vị kinh doanh các loại xe điện ở Hà Nội) cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự cố cháy nổ xe đạp điện, xe máy điện, như do chất lượng sản phẩm (xe giá rẻ, kém chất lượng); sự cố từ bình ắc quy; không bảo hành, bảo dưỡng định kỳ cho phương tiện; tự ý lắp thêm phụ kiện, làm thay đổi kết cấu xe, tác động đến các dây điện; hệ thống điện đã cũ hay quá trình sạc điện thiếu an toàn…

“Trong số các nguyên nhân thì chủ yếu bắt nguồn từ bộ phận ắc-quy và hệ thống điện. Tuy nhiên, phần lớn người sử dụng lại chưa để ý tới bộ phận này của xe. Họ mua xe về và sử dụng tới lúc không đi được nữa thì mới mang tới cơ sở sửa chữa, chứ rất ít người mang xe đi bảo dưỡng định kỳ. Đó là chưa kể tới việc xe có chất lượng không tốt thì bình ắc quy và hệ thống điện cũng sẽ không đảm bảo an toàn, dễ gây chập cháy”, anh Phong thông tin thêm.

Theo nhận định của các đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an, việc sử dụng ắc quy, pin kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc đã bị sửa chữa, làm thay đổi thông số kỹ thuật của nhà sản xuất; lắp đặt thêm hoặc thay thế thiết bị tiêu thụ điện so với thiết kế hoặc chở quá tải sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng, giảm tuổi thọ ắc quy, pin, khi sạc điện sẽ gây hiện tượng ắc quy, pin bị phồng lên có thể gây nổ.

Bên cạnh đó, bộ đổi điện từ dòng điện xoay chiều sang một chiều và ngược lại cũng là nguyên nhân gây ra cháy nổ ở xe điện, do mối hàn... dẫn đến cháy. Hoặc việc thay thế, sửa chữa, sử dụng bộ sạc không bảo đảm đúng thông số kỹ thuật của nhà sản xuất, không bảo đảm chất lượng hoặc không đồng bộ với ắc quy, pin của phương tiện khi sạc có thể gây chập điện hoặc nổ ắc quy, pin.

Công nghệ xe điện đang trở thành xu thế tất yếu và hiện xe điện đang rất thịnh hành tại Việt Nam.

Thực tế, các vụ cháy xe điện khi đang sạc hoặc đang sử dụng vẫn xảy ra, chủ yếu do sử dụng và vận hành sai cách. Mặt khác, nhiều người có thói quen đi xe điện về chiều tối cắm sạc xong bỏ đó qua đêm là rất nguy hiểm.

Thông tin với phóng viên, kỹ sư Trần Mạnh Hải, chủ cơ sở kinh doanh xe máy điện ở quận Nam Từ Liêm, khuyến cáo, người tiêu dùng nên chọn mua những dòng xe có thương hiệu hoặc đã qua kiểm định an toàn; chọn những nơi bán xe điện uy tín, chất lượng để đảm bảo xe có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đạt các tiêu chuẩn theo quy định.

Theo anh Hải, khi mua một chiếc xe đạp điện hay xe máy điện thì sẽ có cuốn hướng dẫn sử dụng đi kèm, mọi người nên tuân thủ theo những chỉ dẫn của nhà sản xuất. Đơn cử khi sạc điện thì phải sạc vào thời điểm mà chúng ta có thể kiểm soát được. Tốt nhất là sạc vào ban ngày, còn nếu muốn sạc qua đêm thì phải sau 10h và tới 6h sáng là phải ngắt, vì ắc quy xe sạc tối đa 8 tiếng là đã đủ pin.

Vị trí cắm sạc cũng quan trọng, phải là chỗ dễ quan sát, khô ráo bởi nếu có sự cố thì sẽ nhanh chóng phát hiện và có biện pháp xử lý kịp thời. Khi cắm sạc phải cắm chắc chắn, tránh việc phóng tia lửa điện trong lúc sạc. Xe mới đi về dù yếu điện thì cũng không nên sạc ngay mà chờ khoảng 15 - 20 phút rồi mới cắm điện. Khi hệ thống báo pin chỉ còn 25 - 30% là lúc thích hợp nhất để sạc…

Để ngăn ngừa nguy cơ cháy, nổ trong quá trình sử dụng xe điện, Cục Cảnh sát PCCC&CNCH khuyến cáo người dân trong quá trình sạc điện phải thường xuyên kiểm tra để kịp thời phát hiện, xử lý ngay khi có sự cố; ngừng sạc điện trước khi ra khỏi nhà hoặc đi ngủ, tuyệt đối không sạc qua đêm và không có người lớn ở nhà.

Không được tự ý điều chỉnh thông số kỹ thuật của phương tiện, thiết bị khác so với yêu cầu kỹ thuật của phương tiện; khi thay thế các thiết bị, linh kiện, ắc quy, pin, bộ sạc… cần lựa chọn đúng chủng loại ắc quy, pin phù hợp, đồng bộ với các thông số quy định của sạc điện, động cơ và bộ điều khiển, không sử dụng loại không rõ nguồn gốc; không tự ý thay đổi kết cấu xe, không lắp thêm phụ kiện hay thiết bị tác động đến hệ thống dây dẫn và nguồn điện của xe (thiết bị không tương thích, chênh lệch nguồn điện có thể làm ắc quy, pin phát nổ). Thực hiện chế độ kiểm tra, bảo dưỡng theo quy định của nhà sản xuất...