Các khảo sát trên thế giới đã chứng minh, khoảng thời gian có tỷ lệ người đột quỵ nhiều nhất trong ngày là 4-5h sáng. Tại thời điểm này, tuyến thượng thận hoạt động mạnh hơn, hệ thống mạch máu cũng hoạt động tích cực hơn để chuẩn bị cho cơ thể thức dậy và bắt đầu ngày mới. Người có nguy cơ đột quỵ cao như người già hay người bị xơ vữa động mạch, chỉ cần một luồng gió lạnh đột ngột vào sáng sớm cũng có thể gây tai biến mạch máu não.

Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, sự thay đổi thời tiết thường xuyên sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nếu cơ thể con người không kịp thích nghi. Đặc biệt là khi thời tiết trở lạnh, nếu hệ thống mạch máu của cơ thể không khỏe mạnh, bền bỉ thì nguy cơ đột quỵ não sẽ gia tăng đến 15%.

Đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch máu não, xuất huyết não) xảy ra khi dòng máu cung cấp cho một phần của não bộ đột nhiên bị chặn lại hoặc khi có một mạch máu trong não bộ bị vỡ khiến máu tràn vào những khoảng không xung quanh các tế bào não. Khi các thành phần mỡ máu như cholesterol, LDL bị rối loạn sẽ lắng đọng trên thành mạch và thúc đẩy hình thành mảng xơ vữa. Những mảng xơ vữa này làm lòng mạch hẹp dần và tắc nghẽn, ngăn cản dòng máu đi nuôi các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả não bộ, gây ra biến chứng đột quỵ não cực kỳ nguy hiểm.

Nhiệt độ thay đổi đột ngột đòi hỏi hệ thống mạch máu sẽ phải có các phản xạ để thích nghi với sự thay đổi đó. Khi mạch máu co lại, tuyến thượng thận sẽ tăng tiết các chất thần kinh thể dịch (catecholamine) trong máu dẫn đến co mạch ngoại vi. Bên cạnh đó, đường trong gan sẽ được huy động tăng cường để tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động.

Khi trời trở lạnh, số lượng tiểu cầu, hồng cầu và độ nhớt của máu cũng tăng lên làm tăng nguy cơ bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não. Với người đã có biến chứng xơ vữa động mạch, mạch máu kém đàn hồi, xơ cứng, máu tăng độ quánh do tăng cholesterol, lòng mạch bị thu hẹp, các cục máu đông hình thành khiến lưu lượng máu qua não giảm đến 20%. Khi gặp thay đổi đột ngột từ bên ngoài, những động mạch đưa máu lên não bị tắc nghẽn, sức cản ngoại vi tăng cao gây đứt, vỡ mạch máu não sẽ dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ và nguy cơ tử vong cao.

Việc phòng ngừa cơn đột quỵ cần được quan tâm đúng mức, nhất là khi có sự thay đổi đột ngột của thời tiết. Các bác sĩ khuyên những người có nguy cơ đột quỵ cao không nên tắm ngay sau khi vừa ở ngoài trời nắng gắt hoặc vận động thể lực đổ mồ hôi nhiều. Vào mùa đông, nên ngủ trong phòng kín gió, đủ ấm. Buổi sáng thức dậy không nên ra khỏi chăn và xuống giường quá đột ngột, cần có vài động tác thể dục để cơ thể thích ứng với điều kiện bên ngoài. Không nên uống rượu nhiều khi trời lạnh. Chất cồn lưu lại trong máu lâu do khả năng bài tiết qua đường mồ hôi giảm, dẫn tới tăng huyết áp. Khi đó, chỉ cần xuất huyết nhẹ là đủ dẫn tới tai biến.

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Hoài Nam,Giảng viên Đại học Y Dược TP HCM/Vnexpress