Đừng “bức tử” cây xanh!
	Kỳ 2: Hiệu quả từ những mảng xanh trong đô thị
	Kỳ 1: Cây xanh bị xâm hại và “lời giải” từ ý thức người dân

Mỗi mùa có vẻ hấp dẫn riêng

Năm 1873, khi bắt đầu chiếm đóng Hà Nội, người Pháp đã cho trồng rất nhiều cây xanh trên các con phố Thủ đô. Ngoài việc giữ lại và phát triển vườn cây cổ thụ trong vườn Bách Thảo, người pháp đã trồng cây cối trên các đường phố theo hàng lối rất quy củ, các vườn hoa cũng được trồng mới rất nhiều. Trải qua hàng trăm năm, những hàng cây ấy đã trở thành một phần không thể thiếu của Hà Nội bây giờ.

Ảnh minh họa: P.B

Vì thế, Hà Nội có những màu xanh đặc trưng của từng con phố, mỗi mùa lại có những vẻ hấp dẫn riêng. Những hàng cây đã mang lại những vẻ đẹp riêng cho từng còn phố, đi vào thơ ca, văn học từ bao giờ. Đó là những câu đầu tiên trong bài hát Em ơi Hà Nội phố của nhạc sĩ Phú Quang “Em ơi Hà Nội phố/ Ta còn em mùi hoàng lan/ Ta còn em mùi hoa sữa”. Khi cái lạnh của mùa thu len lỏi vào da thịt, thì cũng là lúc mùa hoa sữa về. Hoa sữa đã trở thành một “đặc sản” của thu Hà Nội. Dù được trồng ở nhiều nơi nhưng chỉ ở Hà Nội, hoa sữa mới làm người ta say đắm. Đi qua “phố hoa sữa” Nguyễn Du, Quán Thánh dường như người ta cố đi chậm lại để hít hà chút hương thơm thoang thoảng ấy.

Vào cuối đông, đầu xuân những cây bàng Hà Nội biến thành những chiếc ô đỏ rực ở khắp phố phường. Các tuyến phố có nhiều cây bàng ở Hà Nội phải kể đến như Nguyễn Thái Học, Tràng Thi, Hàng Cân, Cửa Nam, Phùng Hưng... Cây bàng, cũng như nhiều loài cây khác trồng trên các con phố Hà Nội, là nét đẹp dễ ưa vì chúng dễ trồng, sinh trưởng khỏe, chịu được gió bão, nhanh tỏa bóng mát và đặc biệt đẹp lúc giao mùa. Vào tháng 3, khi thời tiết vẫn còn chút se lạnh và mưa xuân lất phất là lúc hoa sưa bắt đầu nở trắng xóa khắp các con phố Hà Nội. Hoa sưa nở trắng tinh một góc trời, tựa như những bông hoa tuyết, níu chân người đi đường. Phan Đình Phùng, Điện Biên Phủ, Ngô Quyền hay Thanh Niên là những tuyến phố ngập tràn sắc trắng tinh khôi của hoa sưa.

Những trưa hè nắng như đổ lửa, đi dưới những tán cây cổ thụ trên phố Phan Đình Phùng, Trần Hưng Đạo, Trần Phú xanh rì lá sấu, xà cừ cổ thụ thấy mát mẻ, dễ chịu vô cùng. Nhạc sĩ Trọng Đài trong bài Hà Nội đêm trở gió đã khắc họa nên một không gian xanh ngát hàng cây “Hà Nội ơi xanh xanh màu áo học trò/ Những con đường thân quen còn đó...” của con đường Phan Đình Phùng. Con đường được nhiều thế hệ học trò mệnh danh là con đường thơ nhất của thủ đô. Những tán lá sấu, xà cừ tạo thành mái mòm phủ mát cả con đường.

Những hàng cây cổ thụ đó đứng trầm ngâm, tĩnh lặng đã chứng kiến và chứa đựng trong mình biết bao đổi thay của lịch sử, thành tình yêu, nỗi nhớ của người đi xa nhớ về Hà Nội. Còn rất nhiều loài cây nữa tạo nên vẻ đẹp thơ mộng cho đường phố Hà Nội. Hà Nội có con phố Lò Đúc với hai hàng sao đen thẳng tắp, hàng phượng vĩ đỏ rực trên đường Thanh Niên, cây cơm nguội vàng cuối đường Yên Phụ. Những cây bằng lăng tím mộng mơ trên phố Thợ Nhuộm, cây me trên phố Ngô Quyền hay mùi hoàng lan dịu dàng đầu đường Thanh Niên... đều trở thành kỷ niệm khó quên của những người con khi xa Hà Nội.

Đảm bảo cây xanh phát triển bền vững

Trên thế giới, cây xanh là tiêu chuẩn của một đô thị văn minh. Có thể khẳng định rằng, không một đô thị nào thiếu vắng cây xanh. Mặc dù mang lại nhiều giá trị và lợi ích cả về vật chất, tinh thần và cải thiện khí hậu, nhưng cây xanh ở nước ta vẫn chưa được quan tâm đúng mực. Cây xanh hàng ngày vẫn đang bị bức tử và gặp nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe, khả năng sinh trưởng và phát triển của cây.

Hiện nay, trên nhiều tuyến phố, không khó để bắt gặp hình ảnh người dân sử dụng cây xanh cho các mục đích khác nhau. Ví như, đóng đinh lên thân cây để làm biển quảng cáo, kinh doanh, xả rác xung quanh gốc cây, hiện tượng bê tông hóa hố trồng cây… khá phổ biến hiện nay. Ngoại trừ những cây xanh được trồng trên phố cũ, những cây trồng trên các con phố mới hiện nay có vỉa hè tương đối hẹp, các hố trồng có kích thước không đảm bảo tiêu chuẩn.

Với mục tiêu tăng cường chất lượng môi trường của thành phố, những năm qua, UBND thành phố đã phát động chương trình trồng mới một triệu cây xanh vào năm 2020. Sau 2 năm phát động phong trào, toàn thành phố đã trồng mới được 462 nghìn cây xanh đô thị, trong đó, có 45 nghìn cây xanh có đường kính lớn và trên 300 nghìn cây bóng mát các loại. Ngoài ra trên toàn thành phố còn trồng tạo cảnh quan với trên 36 nghìn cây khóm và 700 nghìn cây, thảm lá màu.

Đến năm 2030, Hà Nội tăng diện tích cây xanh đạt 8m2/người và thành phố đang nỗ lực đáp ứng nguyện vọng của người dân về tăng diện tích cây xanh, mặt nước. Những loại cây hoa đẹp như phượng, bằng lăng, muồng hoàng yến, phong lá đỏ được khuyến khích trồng nhiều tạo nên mỹ quan cho đô thị. Mỗi tuyến phố sẽ được trồng một loại cây để tạo nên đặc trưng riêng. Tuy nhiên, thời gian qua, công tác này diễn ra ồ ạt, thiếu quy hoạch và không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.

Thực tế, đã có nhiều trường hợp cây xanh trồng mới bị héo khô, cành bong tróc do không phù hợp với điều kiện khí hậu và không được chăm sóc kỹ càng. Vì vậy, rất cần sự chung tay của người dân, các cấp chính quyền nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của cây xanh. Hy vọng thời gian tới, với sự nỗ lực của thành phố và mỗi người dân, Hà Nội sẽ thực sự trở thành đô thị xanh, lá phổi xanh của cả nước.

Phương Bùi