Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh cho biết, nguồn gốc, tính pháp lý của khu đất 8.921,6m2 của 3 đơn vị có khác nhau (3.093,3m2 đất của Công ty May Sài Gòn 3 đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, theo hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm; 704,4m2 đất của Công ty Vận tải biển Sài Gòn được nhà nước giao sử dụng theo hình thức trả tiền thuê đất hàng năm (chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).

Tài sản trên các khu đất này được xác định tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, riêng 5.123,9m2 đất và tài sản trên đất của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn trả tiền thuê hàng năm, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, vẫn thuộc sở hữu của nhà nước.

Ủy ban nhân dân thành phố đã chấp thuận cho Saigon Co.op hợp tác với Công ty May Sài Gòn 3, Công ty Vận tải biển Sài Gòn, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn cùng sử dụng đất, thành lập Công ty CP Thương mại dịch vụ Quảng trường Quốc tế để được thuê 8.921,6m2 đất với thời hạn 50 năm, trả tiền thuê đất 1 lần cho cả thời gian thực hiện dự án.

Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm cá nhân liên quan đã xác định chỉ tiêu quy hoạch của dự án làm ảnh hưởng công trình Thủy đài.

Tuy nhiên, Thanh tra thành phố cho rằng, Công ty Quảng trường Quốc tế thực hiện không đúng chủ trương của Ủy ban nhân dân thành phố nên cần phải thu hồi để tránh thất thoát, lãng phí tài nguyên đất đai của nhà nước.

Về việc bồi thường tài sản trên đất, Thanh tra thành phố cho rằng Công ty Quảng trường Quốc tế đã bồi thường, hỗ trợ tài sản trên đất với số tiền hơn 30 tỷ đồng cho các đơn vị, cá nhân liên quan. Tuy nhiên, tài sản vật kiến trúc trên đất của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn là tài sản thuộc sở hữu nhà nước nhưng Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn tự thuê đơn vị tư vấn xác định để nhận tiền đền bù hơn 4,3 tỷ đồng là chưa đúng quy định.

Ngoài ra, Công ty Quảng trường Quốc tế cho 9 đơn vị, cá nhân thuê mặt bằng khu đất thực hiện dự án với số tiền hơn 56 tỷ đồng khi chưa ký hợp đồng thuê đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vi phạm Luật Đất đai 2013. Do đó, cần xử lý thu nộp ngân sách nhà nước số tiền thu được từ việc cho thuê mặt bằng trái quy định pháp luật, sau khi xem xét khấu trừ các khoản chi phí hợp lý, hợp pháp (nếu có).

Liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính (tiền thuê đất) với nhà nước, kết quả thanh tra cho hay Sở Tài nguyên- Môi trường thành phố chưa thực hiện đầy đủ theo Quyết định 1468 của Ủy ban nhân dân thành phố về xác định và thu tiền thuê đất của Công ty Thương mại dịch vụ Quảng trường Quốc tế từ 2015 đến nay, đã làm ảnh hưởng rất lớn đến nguồn thu ngân sách nhà nước. Riêng tiền thuê đất từ 30/7/2009 đến ngày 3/4/2015 là hơn 31 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay Công ty Quảng trường Quốc tế vẫn chưa thực hiện.

Thanh tra thành phố cũng xác định, Công ty Quảng trường Quốc tế báo cáo không đúng thực tế việc góp và thoái vốn điều lệ tại đơn vị này. Cụ thể, tháng 5/2011, Công ty Quảng trường Quốc tế lập hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận đầu tư gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư, báo cáo cổ đông đã nộp đủ vốn điều lệ là 300 tỷ đồng vào công ty. Tuy nhiên, đến cuối năm 2014, Công ty CP Vận tải biển Sài Gòn nộp thêm 6 tỷ đồng mới đủ 300 tỷ đồng vốn điều lệ.

Từ những sai phạm, thiếu sót trên, Chánh Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị và được Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi thống nhất nội dung kết luận thanh tra. Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh giao Sở Tài nguyên - Môi trường thành phố chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu, lập thủ tục trình Ủy ban nhân dân thành phố thu hồi, hủy bỏ Quyết định 3613 ngày 30/7/2009 và Quyết định 1468 ngày 4/4/2015 của Ủy ban nhân dân thành phố.

Cục trưởng Cục Thuế thành phố được giao chủ trì xác định nghĩa vụ tài chính liên quan việc xử dụng khu đất (từ năm 2009 đến khi có quyết định thu hồi, hủy bỏ quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố cho thuê đất) để truy thu nộp ngân sách.

Đồng thời rà soát, xử lý hơn 56 tỷ đồng do Công ty Quảng trường Quốc tế cho các tổ chức, cá nhân thuê mặt bằng trái quy định để thu hồi nộp ngân sách nhà nước, sau khi xem xét khấu từ các chi phí hợp lý); rà soát việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với các công ty đã chuyển nhượng cổ phần cho Công ty TNHH Bất động sản Thiên Thanh để đề xuất, xử lý.

Sau khi có quyết định thu hồi 2 quyết định trên, cần báo cáo tham mưu đề xuất Ủy ban nhân dân thành phố xử lý khu đất 8.921,6m2 nói trên theo đúng quy định.