Dự án BOT quyết toán xong mới thu phí
	Hai dự án BOT giao thông lớn bị phát hiện khai man vốn

Phải đảm bảo tính minh bạch

Tại Hội nghị Đánh giá kết quả công tác 6 tháng đầu năm của Bộ GTVT ngày 12.7, Bộ trưởng Bộ GTVT Trương Quang Nghĩa cho rằng, quan điểm của Bộ GTVT là tiếp tục đẩy mạnh triển khai các dự án BOT (xây dựng- hợp tác- chuyển giao) trên cơ sở đảm bảo tính minh bạch trong quá trình lựa chọn dự án, lựa chọn nhà đầu tư và minh bạch trong thu phí.

“Dự án BOT được lựa chọn phải đảm bảo nguyên tắc: Dự án mới, dự án không làm mất quyền lựa chọn đi lại của người dân, dự án phải mang tính cấp bách trong việc thúc đẩy liên kết vùng…”- Bộ trưởng Nghĩa nhấn mạnh.

Cùng đó, Vụ trưởng Vụ Tài chính (Bộ GTVT) Đỗ Văn Quốc cho biết, đến nay có 42 dự án BOT hoàn thành được thu phí, nhưng mới có 13 dự án được quyết toán.

Ùn tắc trước trạm thu phí trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ.

Thậm chí, trong số 42 dự án hoàn thành, có tới 24 dự án nhà đầu tư chưa trình quyết toán dự án. Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (QLXD&CLCTGT) Trần Xuân Sanh cũng cho hay, theo quy định, hồ sơ hoàn công phải được thực hiện ngay từ khi triển khai dự án. Tuy nhiên, đơn vị này phát hiện nhiều hồ sơ hoàn công không được chuẩn bị ngay từ đầu và nhiều nhà thầu không bố trí lực lượng làm công tác thanh, quyết toán công trình. Thậm chí, đã phát hiện những hồ sơ không hợp lý.

Công việc thực tế đã làm từ thời gian trước, nhưng hồ sơ lại được chấp nhận vào thời điểm khác dẫn tới tình trạng số liệu vênh nhau. Trách nhiệm thuộc về các Ban QLDA vì Bộ GTVT đã quy định rất rõ, các Ban QLDA phải chịu trách nhiệm tổ chức, kiểm tra hệ thống hoàn công, thanh, quyết toán công trình. Quá trình triển khai, khối lượng thực hiện đến đâu phải giải quyết gọn ngay đến đó. Đến thời điểm hoàn công chỉ việc nộp hồ sơ là đủ cơ sở thanh, quyết toán, nhưng nhiều dự án không làm được, bởi Ban QLDA chưa có đội ngũ chuyên nghiệp và chưa làm đúng theo trình tự thủ tục đã quy định, qua quá trình thẩm định, công tác hoàn công quyết toán công trình tại các dự án sử dụng vốn ngân sách hoàn thành tốt hơn so với các dự án BOT.

Theo Bộ trưởng Trương Quang Nghĩa, các dự án BOT suy cho cùng cũng là nguồn ngân sách, nên chúng ta phải làm chặt. Hiện đang xảy ra tình trạng nhà đầu tư thực hiện công tác quyết toán rất chậm. Do vậy, cần đưa ra quy định nhà đầu tư chỉ được thu phí từ khi nộp hồ sơ quyết toán hoặc hoàn thành công tác quyết toán mới được thu phí. Bộ trưởng yêu cầu Ban PPP (hợp tác công - tư) sớm có phương án đề xuất cụ thể để Bộ GTVT, Bộ Tài chính và Bộ KHĐT thống nhất việc này.

Đề xuất xóa trạm thu phí gây ách tắc giao thông

Theo thống kê của VEC, sau hơn 4 năm đưa trạm Đại Xuyên vào khai thác đã xảy ra 146 vụ ùn tắc, chủ yếu vào những ngày cuối tuần và những ngày lễ, Tết. Ngoài ra, kề từ khi trạm thu phí này được khai thác bởi 2 đơn vị là VEC và Cty Cổ phần BOT Pháp Vân thì tình hình ùn tắc tại trạm phí này nghiêm trọng hơn diễn ra ở cả 2 chiều của trạm phí. Theo thống kê, trong năm 2015 và 6 tháng tháng năm 2016 là 70 vụ, các vụ ùn tắc tại trạm thu phí kéo dài từ 0,3-3km trước trạm thu phí.

Đại diện VEC cho hay, nguyên nhân gây ra tình trạng nêu trên là do trạm thu phí đặt trên chính tuyến đường cao tốc, tại các ngày lễ, lưu lượng phương tiện tăng đột biến tại một thời điểm (có thời điểm lưu lượng lên đến 200 - 300 xe/giờ/một chiều) di chuyển khi đi qua trạm thu phí do tốc độ lưu thông thấp, gây ùn tắc trước trạm. Do trạm thu phí được dùng chung bởi 2 đơn vị trong khi chưa kết hợp được hình thức thu phí chung (VEC thu phí bằng thẻ điện tử, BOT Pháp Vân sử dụng vé giấy) nên có quá nhiều thao tác của nhân viên thu phí khi thực hiện (thu tiền đoạn trước, phát thẻ đoạn sau) cũng gây nên tình trạng ùn tắc nghiêm trọng hơn.

Cùng với tình trạng ùn tắc, chất lượng khai thác đường cao tốc Cầu Giẽ-Ninh Bình bị ảnh hưởng rất lớn, tốc độ di chuyển của các phương tiện giảm, sự chờ đợi khi ùn tắc gây thiệt hại cho người tham gia giao thông về thời gian, nhiên liệu tiêu hao nhiều hơn... Ngoài ra, số vụ va chạm giao thông trên đường cũng thường xuyên xảy ra tại các ngày ùn tắc do khoảng cách xe không được đảm bảo. Do vậy, VEC cũng cho rằng vị trí đặt trạm thu phí Đại Xuyên không hợp lý. Cũng theo đại diện của VEC trạm thu phí Đại Xuyên được đặt trên chính tuyến điểm giữa của tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình, đây là vị trí không hợp lý gây mất mỹ quan, tạo nút thắt trên đường cao tốc là nguyên nhân chính gây ra các vụ ùn tắc giao thông của tuyến đường cao tốc trong thời gian qua.

Với việc triển khai thu phí tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ trên tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình tồn tại 2 trạm thu phí trên chính tuyến, đặc biệt khoảng cách giữa trạm thu phí BOT Pháp Vân và trạm thu phí Đại Xuyên quá ngắn (30km). Mặt khác, để duy trì hoạt động tại trạm này, số lượng cán bộ, nhân viên làm việc 72 người, tổng chi phí vận hành trạm Đại Xuyên một năm là 5,3 tỉ đồng, bao gồm chi phí tiền lương, điện, nhiên liệu... Đây là một khoản chi phí lớn ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư khai thác hoàn vốn dự án đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Từ các lý do trên, VEC đề nghị Bộ GTVT và Tổng cục Đường bộ Việt Nam dỡ bỏ trạm thu phí Đại Xuyên tại km212+315 thuộc dự án đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Đặng Tiến