Còn nhiều điểm úng ngập cục bộ

Những năm qua, thành phố Hà Nội đặc biệt quan tâm đến công tác quản lý, đầu tư nguồn lực để cải tạo và nâng cấp hệ thống cống, mương cũng như hiện đại hóa nhiều thiết bị thoát nước. Nhờ vậy, việc thoát nước đường phố được cải tiến rõ rệt, dần hạn chế tình trạng ngập úng kéo dài. Tuy nhiên, từ thực tế những trận mưa lớn vừa qua có thể thấy nhiều điểm trên đường phố Hà Nội lại rơi vào tình trạng úng ngập cục bộ.

Hệ thống thoát nước của Hà Nội sẽ quá tải khi gặp trận mưa có cường độ từ 100 mm/giờ trở lên.

Theo Sở Xây dựng Hà Nội, với các trận mưa có lượng mưa 50 - 70 mm/giờ, dự kiến có 11 điểm, khu vực úng ngập, gồm: Phố Nguyễn Khuyến; phố Hoa Bằng; nút giao Phan Bội Châu - Lý Thường Kiệt; nút giao Đường Thành - Bát Đàn - Nhà Hỏa; phố Cao Bá Quát; phố Thụy Khuê (đoạn dốc La Pho); phố Minh Khai (đoạn chân cầu Vĩnh Tuy); phố Nguyễn Chính; đại lộ Thăng Long; phố Ngọc Lâm; đường Hoàng Như Tiếp. Bên cạnh đó, điểm Nguyễn Chính đã được đầu tư cải tạo thoát nước năm 2022, cần theo dõi đánh giá trong mùa mưa năm nay. Ngoài ra còn một số điểm ứ đọng nước do mặt đường trũng, thấp.

Đến thời điểm hiện tại, lưu vực sông Tô Lịch đã được trang bị hệ thống thoát nước đạt tiêu chuẩn, phục vụ tiêu thoát nước cho 4 quận trung tâm: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng và một phần của 3 quận khác là: Tây Hồ, Hoàng Mai và Thanh Xuân. Tuy nhiên, hệ thống này sẽ quá tải khi lượng mưa vượt quá 50mm trong 1 giờ. Ngoài sông Tô Lịch, 3 lưu vực thoát nước khác của Hà Nội gồm: Tả Nhuệ, Hữu Nhuệ và Long Biên. Hệ thống thoát nước vẫn chưa được đầu tư đồng bộ, chủ yếu hoạt động theo cơ chế tự chảy, phụ thuộc nhiều vào mực nước sông Nhuệ, sông Cầu Bây... Vì thế, mỗi khi có mưa lớn thì khả năng sẽ gây ngập cục bộ cho nhiều quận, huyện phía Tây của Thành phố.

Với các trận mưa có cường độ cao, tập trung trong thời gian ngắn, lượng mưa từ 100 mm/giờ trở lên, hệ thống thoát nước Hà Nội sẽ bị quá tải, do đó phải thực hiện các biện pháp kỹ thuật bơm cưỡng bức nhằm sớm đưa nước về nguồn tiêu. Lúc này, trên địa bàn xuất hiện thêm 19 điểm, khu vực úng ngập cục bộ, gồm các phố: Tông Đản; Đinh Tiên Hoàng; Phùng Hưng; Mạc Thị Bưởi; Quan Nhân; Cự Lộc; Nguyễn Trãi; Phan Văn Trường; Dương Đình Nghệ; Trần Bình; Kẻ Vẽ; nút giao Cầu Giấy - Dịch Vọng; Ecohome3; khu đô thị Resco; phố Đỗ Đức Dục; đường Nguyễn Xiển; Cổ Linh - Đàm Quang Trung; quốc lộ 3, đoạn qua xã Mai Lâm, huyện.Đông Anh và đường 23B, đoạn qua thôn Cổ Điển, huyện Đông Anh. Ngoài ra, còn một số điểm ứ đọng nước do mặt đường trũng, thấp.

Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng Hà Nội đã lên các phương án, giải pháp bảo đảm thoát nước, chống úng ngập khu vực nội thành như: Tăng cường công tác dự báo, cảnh báo; thực hiện duy trì thường xuyên hệ thống cống, rãnh thoát nước, mương, sông, hồ điều hòa; sửa chữa, bảo dưỡng các công trình đầu mối, trạm bơm; tổ chức sửa chữa giải quyết úng ngập cục bộ và khắc phục sự cố trên hệ thống thoát nước; triển khai ứng trực giải quyết thoát nước mùa mưa… Tuy nhiên, đây cũng chỉ là những giải pháp cục bộ, nhất thời.

Xây dựng kịch bản cho từng sự cố

Để bảo đảm cho việc tiêu thoát nước trong mùa mưa, Công ty TNHH Một thành viên thoát nước Hà Nội đã triển khai kế hoạch thoát nước mùa mưa, tiến hành kiểm tra rà soát cống rãnh thuộc phạm vi công ty xử lý. Trong đó hơn 2.000 cán bộ, công nhân của đơn vị đang ngày đêm duy tu, duy trì, vận hành hệ thống thoát nước của Thành phố với các nhiệm vụ chính như trục vớt rác thải từ các kênh, mương trong nội đô đến nạo vét bùn đất khỏi cống ngầm. Ngoài ra, việc khơi thông dòng chảy, ứng trực 100% nhân lực thiết bị tại các điểm “nóng” cũng là yêu cầu bắt buộc trong mùa mưa này.

Bên cạnh đó, Công ty triển khai bài bản công tác nạo vét đồng bộ từ ga thu, cống ngang, cống ngầm tại tuyến nhánh đến các trục tiêu chính. Trong đó, ưu tăng cường ứng dụng công nghệ trong nạo vét cống chính; sử dụng camera kiểm tra lòng cống khu vực trọng điểm có khả năng gây ngập để phát hiện, xử lý tồn tại, bất cập trên hệ thống; xây dựng bản đồ cảnh báo ngập; triển khai xây dựng, đồng bộ hệ thống thoát tại các lưu vực. Đồng thời tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng, hạn chế xả rác, nước thải chưa qua xử lý ra đường thoát nước, bảo đảm nước sẽ được thu gom và đưa nhanh về nguồn tiêu khi có mưa.

Trên thực tế, những khó khăn của hệ thống thoát nước của Hà Nội đã được cảnh báo từ lâu. Về khách quan là do ý thức của một bộ phân người dân, cơ sở kinh doanh chưa tốt vẫn xả rác, xả chất cặn bã hóa học như dầu luyn, mỡ ra hệ thống thoát nước, không qua xử lý, vô hình trung tạo một lớp cặn, màng tại cửa cống, hố ga khiến việc tiêu thoát nước kém, dẫn đến ngập úng khi mưa lớn. Về chủ quan là do một số khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh, dẫn đến hạ tầng kỹ thuật chưa được xây dựng đồng bộ theo quy hoạch. Các dự án hạ tầng kỹ thuật, giao thông đang triển khai có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của hệ thống thoát nước...

Bên cạnh việc đẩy nhanh các dự án hạ tầng thoát nước như dự án nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá, dự án cống bao sông Tô Lịch… Sở Xây dựng Hà Nội cũng đã xây dựng kịch bản tiêu úng cho từng khu vực trên địa bàn theo lưu vực của từng con sông chảy qua. Trong đó, đối với khu vực phía Tây như: Hà Đông, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Hoài Đức, Đan Phượng, khi có mưa lớn, Sở Xây dựng sẽ phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu các đơn vị thống nhất phương án dẫn dòng, phối hợp ứng trực, thanh thải, phá dỡ đập quây đưa nước về Trạm bơm Yên Nghĩa. Ngoài ra, hai Sở phối hợp vận hành hợp lý hệ thống thoát nước để thực hiện điều tiết mực nước trên hệ thống giữa nội thành và ngoại thành.

Tuấn Dũng