Đối tượng chịu thuế gồm 11 nhóm hàng

Bộ Tư pháp vừa tổ chức phiên họp thẩm định Dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo.

Tại phiên họp, đại diện Bộ Tài chính cho biết, qua 16 năm triển khai thi hành Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, bên cạnh những kết quả đạt được, trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay và thời gian tới, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế.

Đó là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt còn hẹp so với thông lệ quốc tế; một số quy định về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, mô tả mặt hàng tại Biểu thuế chưa rõ ràng, đồng bộ với pháp luật chuyên ngành… Vì vậy, đặt ra yêu cầu sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo dự thảo Luật, đối tượng chịu thuế gồm 11 nhóm hàng: Thuốc lá; rượu; bia; xe có động cơ dưới 24 chỗ; xe mô tô hai bánh, ba bánh có dung tích xi lanh trên 125 cm3; máy bay, trực thăng, tàu lượn du thuyền; xăng các loại; điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống; bài lá; vàng mã, hàng mã; nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml và 6 nhóm dịch vụ gồm: Kinh doanh vũ trường; kinh doanh massage, karaoke; kinh doanh casino; trò chơi điện tử có thưởng; kinh doanh đặt cược; kinh doanh golf; kinh doanh xổ số…

Toàn cảnh phiên họp thẩm định.

Theo đánh giá của đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ có ảnh hưởng tới nhiều ngành hàng, doanh nghiệp. Do vậy, cần đánh giá tác động và xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp, tránh gây “sốc” cho doanh nghiệp, hạn chế xáo trộn tới việc làm của người game bài uy tín .

Bên cạnh đó, cần bổ sung định nghĩa, quy chuẩn đối với một số ngành hàng mới được đưa vào chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như kinh doanh golf, massage, karaoke… Về mặt hàng nước giải khát có đường, cần làm rõ căn cứ “có hàm lượng đường trên 5g/100ml” để thuyết phục doanh nghiệp và người dân.

Về mặt hàng điều hòa nhiệt độ, cần tham vấn thêm ý kiến của các bộ, ngành có liên quan để xem xét giữ lại hay bỏ mặt hàng này ra khỏi danh sách đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, nhất là đối với mặt hàng điều hòa nhiệt độ công suất dưới 18.000 BTU vì đây là mặt hàng bình dân, hiện đang được sử dụng phổ biến.

Trường hợp tiếp tục đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt, đề nghị cơ quan chủ trì bổ sung đánh giá mức độ phát thải khi sử dụng mặt hàng này, qua đó đề xuất phương án giảm thuế suất xuống mức phù hợp.

Giảm sản xuất, tiêu thụ sản phẩm có lượng đường cao

Đại diện Bộ Y tế khuyến nghị nên loại sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khỏi đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) do Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá số 2012 chưa quy định khái niệm về các sản phẩm nicotine và thuốc lá mới.

Đồng thời, Bộ Y tế cũng đang kiến nghị Chính phủ, Quốc hội ban hành quy định cấm các sản phẩm thuốc lá mới để bảo vệ sức khoẻ người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Vì thế, nếu đưa các sản phẩm này vào Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), có thể gây ra hiểu nhầm cho người dân, doanh nghiệp và xung đột giữa các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Đại diện Bộ Y tế cũng nhất trí việc giữ nguyên mức thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối đối với mặt hàng thuốc lá theo lộ trình tại phương án 2 do Bộ Tài chính đề xuất để nhanh chóng giảm tỷ lệ hút thuốc và tăng tỷ trọng thuế trên giá bán lẻ.

Ngoài ra, đại diện Bộ Y tế cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, bổ sung theo lộ trình các loại đồ uống có đường khác để phù hợp với định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới và theo Tiêu chuẩn Việt Nam.

Theo kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới, cơ quan chủ trì cần cân nhắc việc chia hàm lượng đường theo các mức độ khác nhau, hàm lượng đường càng cao thì tỷ lệ thuế càng cao, thay vì chỉ quy định 1 mức từ 5g/100ml trở lên như dự thảo Luật hiện nay để đạt được mục tiêu giảm sản xuất, tiêu thụ sản phẩm có lượng đường cao, từ đó nâng cao chất lượng sức khoẻ của người dân...

Tránh gây áp lực, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh

Theo đại diện Bộ Nội vụ, cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục đánh giá tác động xã hội đối với các chính sách mới, nhất là về căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt, tránh gây áp lực, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của tổ chức, cá nhân; bảo đảm hài hoà hoạt động cũng như doanh thu của các mặt hàng chịu tác động với mục tiêu của chính sách.

Đại diện Hiệp hội thuốc lá Việt Nam cho rằng, nếu mức thuế áp dụng với thuốc lá điếu tăng đột ngột và lớn như dự thảo Luật (từ năm 2026 là 2.000 - 5.000 đồng/bao và 10.000 đồng/bao vào năm 2030) sẽ ảnh hưởng lớn tới ngành thuốc lá ở nhiều khía cạnh như: Giá bán xuất xưởng, giá bán lẻ, gói chi tiêu của người tiêu dùng, an sinh xã hội, việc làm của người dân trồng thuốc lá và người game bài uy tín trong cơ sở phân phối thuốc lá.

Với mức thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức cao như vậy cũng sẽ khiến người sử dụng chuyển sang sử dụng thuốc lá lậu và các loại hình thuốc lá khác. Vì vậy, để hạn chế các tiêu cực xảy ra, phương án tính thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá nên ở mức 1.000 đồng/bao từ năm 2026 - 2028 và 3.000 đồng/bao vào năm 2030.

Kết luận phiên họp, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế Lê Đại Hải cho biết, trên cơ sở các ý kiến tại phiên họp, Bộ Tư pháp sẽ tổng hợp, tiếp thu đầy đủ các ý kiến của thành viên Hội đồng thẩm định, ý kiến giải trình của đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo và hoàn thiện Báo cáo thẩm định theo quy định.