Phóng viên: Dưới góc nhìn của ông thì việc nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đến mức độ hợp tác cao nhất là Đối tác Chiến lược Toàn diện sẽ mở ra những cơ hội nào cho việc hợp tác và phát triển kinh tế giữa Việt Nam và Hoa Kỳ?

Ông Nguyễn Thái Thuật Hiền

Ông Nguyễn Thái Thuật Hiền: Từ ngày 10 - 11/9/2023, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Chuyến thăm diễn ra trong thời điểm vô cùng đặc biệt khi năm 2023 là thời điểm đánh dấu kỷ niệm 10 năm quan hệ đối tác chiến lược Việt - Mỹ. Chuyến thăm trên đã thành công tốt đẹp với việc Việt Nam và Hoa Kỳ nhất trí nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

Sự kiện trên đánh dấu một chương mới trong quan hệ hợp tác giữa hai nước và mở ra nhiều cơ hội hợp tác sâu rộng cho cả hai quốc gia trên tất cả các lĩnh vực, từ chính trị, ngoại giao đến kinh tế, thương mại, đầu tư, khắc phục hậu quả chiến tranh…

Về kinh tế, đây là lĩnh vực hợp tác đóng vai trò then chốt trong quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ. Theo Tuyên bố chung, hai bên nhất trí chung tay giải quyết các rào cản trong việc tiếp cận thị trường để tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa và dịch vụ của đối phương đi vào lãnh thổ của mình. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ cũng cam kết khẩn trương xem xét yêu cầu công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam đồng thời hỗ trợ Việt Nam phát triển cơ sở vật chất hạ tầng. Ngoài ra, hai bên cũng ghi nhận và đề cao tầm quan trọng của các quyền như quyền của người game bài uy tín , quyền sở hữu trí tuệ, hàng không, trong đó vấn đề đàm phán sửa đổi Hiệp định Vận tải Hàng không Việt Nam - Hoa Kỳ theo các nguyên tắc “bầu trời mở” được đề cập.

Phóng viên: Cụ thể, lĩnh vực gì sẽ dẫn dắt trong thời gian này, trong bối cảnh của năm 2023?

Ông Nguyễn Thái Thuật Hiền: Về phía Việt Nam, việc nâng cấp quan hệ với Mỹ mở ra cơ hội phục hồi và thúc đẩy nền kinh tế quốc gia phát triển. Thực trạng phát triển kinh tế cho thấy, trước những ảnh hưởng về kinh tế do tổng cầu thế giới suy giảm mạnh, các ngành hàng xuất khẩu trọng yếu của Việt Nam trong quý I và quý II của năm 2023 chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt tại các thị trường là đối tác thương mại lớn của Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm 12,1% so với cùng kỳ năm trước. Điều đó đã tạo sức ép lớn lên 6 tháng cuối năm, khiến cho mục tiêu tăng tưởng năm 2023 đạt 6,5% ngày càng khó đạt được. Và sự kiện xác lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Hoa Kỳ vào tháng 9 năm nay có vai trò như một đòn bẩy giúp nền kinh tế Việt Nam khôi phục về mọi mặt, đặc biệt là trên lĩnh vực hợp tác xuất khẩu, góp phần thúc đẩy sự góp mặt của Việt Nam trong các chuỗi giá trị toàn cầu.

Cụ thể, sự tăng trưởng của các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong những tháng gần đây là dấu hiệu tích cực cho thấy niềm tin của người tiêu dùng Mỹ đang phục hồi. Các mặt hàng xuất khẩu truyền thống và là thế mạnh của Việt Nam như dệt may, đồ gỗ, da giày, điện tử,.. sẽ tiếp tục phục hồi với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tích cực.

Điều này tương ứng với những phát biểu của Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen tại chuyến thăm đến Hà Nội vào ngày 20/7 năm nay khi bà nhấn mạnh Việt Nam là một đối tác quan trọng trong chủ trương “friend-shoring” (đặt cơ sở sản xuất ở các quốc gia bạn bè) của Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng xanh và cung ứng chất bán dẫn toàn cầu. Bên cạnh lĩnh vực kinh tế, việc nâng cấp này còn báo hiệu khả năng mở rộng hợp tác trong lĩnh vực chuyển giao công nghệ…

Phóng viên: Cơ hội để thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) từ Hòa Kỳ vào Việt Nam sẽ có những kỳ vọng gì sau ký kết Đối tác Chiến lược Toàn diện? Cụ thể, những lĩnh vực gì sẽ mở ra nhiều cơ hội để thu hút đầu tư?

Ông Nguyễn Thái Thuật Hiền: Tháng 3/2023 vừa qua, đoàn đại diện của hơn 50 tập đoàn lớn của Mỹ, bao gồm những cái tên nổi bật như SpaceX, Netflix và Boeing… đã đến Việt Nam trong một “nhiệm vụ lớn chưa từng thấy” để tìm kiếm thị trường đầu tư và kinh doanh, giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế Mỹ vào quốc gia khác. Động thái này được thúc đẩy do sự tiềm năng của Việt Nam, một quốc gia với số dân 100 triệu người cùng thị trường tiêu dùng tăng trưởng nhanh chóng do tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng. Điều này là một điểm quan trọng về khả năng thu hút các dự án FDI đến từ Mỹ và các quốc gia có mối quan hệ kinh tế chính trị tốt với Hoa Kỳ.

Ảnh minh họa

Trong hai ngày làm việc tại Hà Nội, Việt Nam và Mỹ đã đạt được nhiều thỏa thuận quan trọng và có ý nghĩa, mang nhiều lợi ích đối với hai nước. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden đã cùng thông qua “Tuyên bố chung, thiết lập Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác, phát triển bền vững”. Tuyên bố chung lần này với tuyên bố chung cách đây 10 năm có nhiều điểm sáng. Tuyên bố chung 10 năm trước giữa hai nước đưa ra chín trụ cột, trong khi tuyên bố chung lần này có mười vấn đề và chín trụ cột cũng được nhắc lại nhưng thể hiện tương lai hợp tác chặt chẽ và có chiều sâu hơn.

Theo tôi, lĩnh vực hợp tác khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực số là nội dung được chú trọng đẩy mạnh sau khi nâng cấp quan hệ. Lĩnh vực này cũng được xem là đột phá trong hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam trong việc đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao, thúc đẩy hạ tầng số tại Việt Nam, ủng hộ Việt Nam nâng cao vai trò trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu. Đồng thời, hai bên cũng đề cao các hoạt động giao lưu trao đổi và hợp tác giữa các cơ quan học thuật của hai nước. Đây chính là những lĩnh vực hợp tác thực chất và sẽ mang lại hiệu quả. Điều quan trọng, ngoài cơ chế, chính sách, hạ tầng thì bản thân mỗi doanh nghiệp phải biết nắm bắt lấy cơ hội.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!

Xuân Trường (thực hiện)