Buôn bán, vận chuyển 500 bao thuốc lá lậu sẽ bị xử lý hình sự
	Cần xử lý cả người tiêu thụ hàng lậu
	Thuốc lá lậu chứa chất diệt chuột

Thưa ông, theo Nghị định 124/2015 vừa được Chính phủ ban hành, hành vi buôn bán thuốc lá lậu từ 500 bao trở lên sẽ bị xử lý hình sự. Ông đánh giá thế nào về quy định này?

Ông Vũ Văn Cường: Mục đích cao nhất của Nghị định số124 do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 19/11/2015, nhằm siết chặt các quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Như chúng ta đã thấy, nổi bật trong Nghị định này là thông tin sửa đổi ở Điều 25, thể hiện việc tăng cường mức xử phạt về hành vi vi phạm về buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, giao nhận hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu. Nghị định quy định cụ thể, hành vi buôn bán hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng 500 bao trở lên thì người có thẩm quyền thụ lý vụ việc phải chuyển ngay hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan  tiến  hành tố tụng  hình  sự để truy  cứu  trách  nhiệm hình  sự theo  quy định  của Điều  62  Luật  Xử lý vi  phạm hành  chính. Trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng có quyết định không khởi tố vụ án hình sự thì phạt  tiền  từ  70  triệu đồng đến  100  triệu đồng.

Năm 2014, tình hình buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu diễn biến rất phức tạp với các thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo điều tra của Oxford Economics 2014, Việt Nam đang là thị trường tiêu thụ thuốc lá lậu hàng đầu trong số 14 quốc gia Châu Á được khảo sát. Các đối tượng buôn lậu đã chia nhỏ khối lượng và giao cho nhiều người khác nhau vận chuyển hoặc tàng trữ dưới mức 1.500 bao để tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Phương thức tinh vi này của đối tượng buôn lậu đã gây nhiều khó khăn cho công tác truy quét, phòng chống buôn lậu của cơ quan chức năng. Theo thống kê của cơ quan chức năng, trong thời gian qua, số vụ buôn lậu thuốc lá bị xử lý hình sự chỉ chiếm dưới 1% tổng số vụ bị bắt giữ. Tôi cho rằng, quy định mới này sẽ tăng cường hiệu quả các chế tài xử phạt, giúp các cơ quan chức năng có căn cứ xử lý nghiêm, đảm bảo tính răn đe đối với các đối tượng buôn bán thuốc lá nhập lậu.

Nghị định chính  là đòn  giáng  mạnh vào  thị trường buôn bán thuốc lá lậu vốn ngày càng phức tạp. Nghị định cũng thể hiện quyết tâm cao của Chính phủ trong việc mạnh tay đấu tranh chống thuốc lá lậu, bảo vệ quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Những tháng cuối năm là giai đoạn cao điểm của tệ nạn buôn  lậu  thuốc  lá.  Việc  ra đời  Nghị định  mới đúng  thời điểm, sẽ góp phần tích cực làm hạ nhiệt tình trạng buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá không chỉ ở tuyến biên giới mà cả trong thị trường nội địa.

Thuốc lá lậu bị cơ quan chức năng bắt giữ

Theo thống kê thì năm 2014, số vụ thuốc lá lậu đã tăng lên 30-40% so với 2013, lấy đi trên 20% thị phần nội địa. Năm 2015 tình hình trên vẫn không giảm, dẫn đến mỗi năm hàng trăm nghìn game bài uy tín mất việc làm, và thất thu ngân sách nhà nước hàng chục nghìn tỉ đồng. Ông có thể nói rõ hơn sự ảnh hưởng của nó đến ngành thuốc lá trong nước?

Ông Vũ Văn Cường: Do nhiều yếu tố, trong vài năm gần đây, lượng thuốc lá nhập lậu tăng mạnh. Quý I/2014 thuốc lá nhập lậu tăng đột biến với 185 triệu bao, chiếm 21% thị phần. Đặcbiệt 5 tháng đầu năm 2014, thuốc lá nhập lậu đã tăng mạnh (khoảng 30%) và con số của năm 2015 vẫn tiếp tục gia tăng. Thuốc lá lậu trốn thuế, giá thành rẻ và không in các cảnh báo sức khỏe, không cần tham gia trích nộp 1% cho Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá, nên đang được người tiêu dùng lựa chọn ngày càng nhiều, bất chấp việc thuốc lá lậu không kiểm soát được chất lượng từ khâu sản xuất đến khâu vận chuyển. Nhìn vào tình hình thị trường, chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra, thuốc lá chính ngạch sản xuất trong nước tuân  thủ chặt chẽ các quy định  về vệ sinh  an  toàn,  tuân  thủ nghiêm  chỉnh  các  quy định  về thuế, đang  bị thu hẹp,  và  sức  khỏe  cũng  như quyền  lợi người tiêu dùng đang bị đe dọa, do thuốc lá lậu lấn sân.

Để Nghị định 124 của Chính phủ đi vào cuộc sống có hiệu quả thì theo ông, cần những giải pháp gì?

Ông Vũ Văn Cường: Nghị định 124/2015/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 5/1/2016, cũng là thời điểm giáp Tết. Theo quy luật hằng năm thì nhu cầu mua sắm của người dân trong dịp lễ, Tết tăng rất cao và vào thời điểm này các đối tượng buôn lậu sẽ tăng cường vận chuyển nguồn hàng về để cung cấp cho thị trường. Do vậy, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam đề nghị Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan sớm ban hành thông tư thực hiện để Nghị định 124 kịp thời phát huy hiệu quả. Đồng thời đề nghị Ban Chỉ đạo 389 các  tỉnh, thành phố có kế hoạch chỉ đạo các lực lượng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn buôn lậu từ biên giới cho đến thị trường nội địa  trước, trong và sau Tết Bính Thân 2016.

Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động người dân không tham gia, tiếp tay buôn lậu, tích cực tố giác tội phạm và tổ chức các hoạt động tuyên truyền pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính đến các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, nhằm để các thương nhân tuân thủ, thực hiện đúng các quy định pháp luật và phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, đặc biệt quy định xử lý hình sự đối với hành vi buôn lậu 500 bao thuốc lá. Ngoài hành lang pháp lý nghiêm minh, chúng ta phải kể đến ý thức hành vi của người tiêu dùng. Các đầu nậu sẽ buôn bán cho ai, nếu người tiêu dùng nói không với thuốc lá lậu kém chất lượng? Bên cạnh đó, sự chung tay của người tiêu dùng, các tầng lớp nhân dân với Chính phủ trong cuộc chiến chống hàng lậu chính là yếu tố then chốt để Nghị định phát huy tính hiệu quả khi đi vào cuộc sống.

Xin cảm ơn ông

Quỳnh Trang
(thực hiện)