Quyết liệt giảm bội chi
	Hiệu quả sử dụng vốn vay và nợ công: Nhìn từ sự lựa chọn dự án
	Các đại dự án đường sắt đô thị: Đội vốn, không hẹn ngày về đích

Trong khi đó, tại cuộc thảo luận dự án Luật về Hội ở nghị trường các đại biểu Quốc hội cho rằng mỗi năm ngân sách cấp cho các hội, tổ chức… lên tới 14.000 tỉ đồng là quá lớn.

Cần giải quyết bài toán nợ công và chi tiêu công để nền kinh tế phát triển bền vững.

Cứ mỗi năm phải trả 1 tỉ USD vốn vay

Theo ông Hoàng Hải, Phó cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, trong 10 năm (2005 - 2015), tổng số vốn ODA của Việt Nam đã ký kết ước khoảng 45 tỉ USD, trong đó tập trung chủ yếu ở lĩnh vực phát triển hạ tầng, y tế, giáo dục, biến đổi khí hậu, nông nghiệp...

Và mặc dù, vốn vay ODA vẫn nằm trong hạn mức cho phép, song trung bình dự toán trả nợ gốc và lãi vốn ODA khoảng 1 tỉ USD (tương đương 22.033 tỷ đồng).

Điều đáng nói, nếu như trước những năm 2010, lãi suất vay ODA rất thấp, thì kể sau năm 2010 khi Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình, mức độ ưu đãi của các khoản cho vay của các đối tác phát triển dành cho Việt Nam không chỉ giảm xuống mà lãi suất vay ưu đãi cùng dần điều chỉnh theo hướng tăng lên với lãi suất 2% - 3,5%.

Cũng liên quan đến điều kiện và mức lãi suất vay, ông Hải cho hay, tới đây Ngân hàng thế giới (WB) sẽ nhóm họp và ra quyết định Việt Nam cùng một số quốc gia khác có tốt nghiệp IDA (không thuộc nhóm nước thu nhập thấp) hay không.

Nếu Việt Nam được bỏ phiếu tốt nghiệp IDA thì sẽ không được vay ODA theo điều kiện. Và như vậy nếu các nước công nhận IDA với Việt Nam các khoản vay ODA sẽ bị thắt chặt hơn, thời gian trả nợ cũng nhanh hơn, lãi suất cho vay cũng cao hơn.

Để đảm bảo cân đối tài chính, cũng như sử dụng hiệu quả nguồn ngốn vay ODA, Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 02 về tăng cường công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng nợ công. Theo đó, nợ công chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển, xây dựng các công trình kinh tế xã hội quan trọng, thiết yếu theo quy hoạch.

Tăng dần tỷ lệ cho vay lại, giảm dần tỷ lệ cấp phát đối với các khoản Chính phủ vay về cho vay lại. Đồng thời, Bộ Tài chính đã áp dụng Thông tư 111 từ 30/6/2016 với một số quy định mới như hướng dẫn rõ nội dung và quy trình xác định cơ chế tài chính ngay từ khâu đề xuất chương trình, dự án; quy định về khâu lập kế hoạch và kiểm soát chi, quản lý giải ngân; quy định về quy trình kiểm soát chi, đối với vốn ODA, vốn vay ưu đãi áp dụng quy trình chung về quản lý, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp, thanh toán chi giải phóng mặt bằng...

Phải cơ cấu lại chi tiêu công

Đi vay để đầu tư phát triển và không đủ tiền phải đi vay là chuyện bình thường. Giàu như các quốc gia đã phát triển, hiện tại nợ công cũng đang rất cao. Tuy nhiên, sự khác nhau giữa các quốc gia đã phát triển, đang phát triển làm gì để phát huy hiệu quả nguồn vốn đi vay, tránh để lại gánh nặng nợ nần cho quốc gia mới là điều quan trọng.

Chúng ta không thể phủ nhận, trong suốt những năm qua nền kinh tế đã có những bước phát triển chưa từng có, song việc cân đối thu - chi trong nền kinh tế vẫn chưa thực hiện được. Năm nào bội chi cũng lớn, dẫn đến phải đi vay để đầu tư - phát triển.

Theo đánh giá của các chuyên gia, sở dĩ chúng ta phải đi vay nhiều khiến trần nợ công đang gần chạm mức cho phép của Quốc hội ngoài nguyên nhân đầu tư dàn trải, hiệu quả đầu tư thấp (Gang thép Thái Nguyên; Xơ sợi Đình Vũ - Hải Phòng; Đạm Ninh Bình…) phải kể đến việc chi tiêu công chưa hợp lý.

Bằng chứng trong khi cơ quan của Bộ Tài chính tổ chức họp báo về bức tranh ODA thì cũng là thời điểm các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường dự án Luật về Hội, tại đây nhiều đại biểu cho rằngtrong khi ngân sách Nhà nước đang hết sức khó khăn, thì mỗi năm ngân sách bỏ ra đến trên 14 nghìn tỉ đồng để chi cho các tổ chức hội, tổ chức xã hội…

Các hội, tổ chức xã hội hàng năm đã tiêu số tiền ngân sách lớn như vậy, nhiều đại biểu cho rằng, vậy cả một bộ máy hưởng lương như hiện nay (hệ thống chính trị, chính quyền, đơn vị sự nghiệp) sẽ tiêu tốn bao nhiêu tiền ngân sách? Thế nên, không ít đại biểu nói, làm ra chưa đủ chi, nên vay nước ngoài rất lớn, nếu chúng ta vẫn duy trì bộ máy hưởng lương của các cơ quan đơn vị như hiện nay thì ngân sách đâu chịu nổi.

Thậm chí, nhiều đại biểu còn đưa ra bất cập trong chính sách tiền lương và phụ cấp ví như một số ngành như Ngân hàng chính sách, tài chính, hải quan, tổ chức chính trị- xã hội hệ số phụ cấp ngành, chức vụ khá cao, trong khi như ngành Y làm việc rất vất vả thì hệ số phụ cấp lại rất thấp. Bộ máy hưởng lương cồng kềnh, hệ số phụ cấp bất cập càng dẫn tới ngân sách chi cho nuôi bộ máy ngày một cao.

Bàn về vấn đề nợ và chi tiêu công (trong đó có chi cho bộ máy hưởng lương) chuyên gia kinh tế - PGS - TS Vũ Quang Thọ từng nói với phóng viên, ngay từ thời xưa khi cấu trúc nền kinh tế cũng như cấu trúc Nhà nước còn chưa hoàn thiện, không ít vương triều cũng đề ra chuẩn mực trong việc sử dụng quan lại đó là cứ bao nhiêu dân thì cần có một vị quan.

Nay khi cấu trúc Nhà nước và nền kinh tế đã rất hiện đại, tại sao chúng ta không áp dụng mô hình này để giảm bộ máy hưởng lương nhiều như hiện nay.

Còn một chuyên gia kinh tế khác thì nói với phóng viên rằng, nếu theo tỷ giá hiện hành, mỗi năm Việt Nam trả nợ khoảng 1 tỉ USD, con số này là rất lớn. Nếu không sử dụng nguồn vốn vay hiệu quả, không đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế và tái cơ cấu chi tiêu công thì số nợ phải trả ngày một tăng lên.

Tuy nhiên, nếu so sánh con số 22,3 nghìn tỉ đồng phải trả nợ hàng năm với số tiền 14 nghìn tỉ đồng chi cho chi tiêu của các hội, tổ chức xã hội… thì vẫn chưa phải là quá lớn. Vấn đề đặt ra, nếu chúng ta triệt để thực hiện việc tái cơ cấu bộ máy hưởng lương, thì chắc chắn nguồn ngân sách tiết kiệm được sẽ rất lớn. Đây sẽ là nguồn kinh phí để đầu tư cho các lĩnh vực khác, một phần để trả nợ.

Bình luận nội dung này, PGS Thọ cho hay, tín hiệu lạc quan không chỉ riêng Hà Nội mà các địa phương, bộ, ngành khác cũng đang tích cực triển khai Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Để thực hiện hiệu quả hơn Nghị quyết 39 cũng như góp phần giảm gánh nặng ngân sách cần tính đến việc hợp nhất một số cơ quan có chức năng, nhiệm vụ khá giống nhau của hệ thống chính trị và hệ thống chính quyền gắn với thực hành triệt để tiết kiệm chi tiêu công

Hương Phạm - N. Tuấn