Độc đáo ẩm thực các vùng miền ngày tết
	Bánh quê

Nói đến bánh tẻ Phú Nhi (phường Phú Thịnh, Sơn Tây), hết thảy từ già, trẻ, lớn bé ở Phú Thịnh, Đường Lâm đều rất tự hào cho biết, trải qua nhiều giai đoạn phát triển, nhưng nhờ sự khác biệt của hương vị, sự thơm ngon của bánh, đậm đà của nhân thịt… đã làm nên một thương hiệu bánh tẻ Phú Nhi nức tiếng một vùng. Chị Lan, một người dân ở Phú Thịnh chia sẻ: “Thương hiệu bánh tẻ Phú Nhi có được như ngày hôm nay là niềm tự hào không chỉ riêng tôi, mà là của tất cả người dân vùng ven đô này. Chiếc bánh không chỉ là thương hiệu truyền thống, là món quà quê dân dã, mộc mạc, thân thiện mà còn là nét văn hóa đặc trưng tôn vinh sức sống, giá trị cho làng nghề, cho người dân thành cổ Sơn Tây trong thời buổi kinh tế thị trường”.

Nức tiếng xứ Đoài là vậy, thế nhưng hiện nay trong làng không còn ai nhớ đến nghề làm bánh tẻ xứ Đoài xuất hiện từ bao giờ, họ chỉ biết rằng hàng trăm năm nay các thế hệ cha ông đi trước vẫn hằng ngày truyền lại nghề cho thế hệ đi sau. Trong đó, bánh tẻ Phú Nhi được người dân đặc biệt nhớ bởi nó gắn liền với giai thoại về một câu chuyện tình buồn, mộc mạc của đôi trai gái có tên là Nguyễn Phú và Hoàng Nhi vẫn được lưu truyền đến ngày hôm nay.

Bánh tẻ Phú Nhi đặc sản thành cổ Sơn Tây.

Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, Nguyễn Phú nhà ở Giáp Ðoài, con bà Trọng làm nghề bán dầu vỏ, bố là người nông dân hiền lành chất phác. Nguyễn Phú thông minh, khuôn mặt sáng sủa. Còn Hoàng Nhi là con bà Hương làm nghề nấu bánh đúc hằng ngày đem bán ở chợ gốc cây gạo còng ngày xưa. Phú và Nhi biết nhau qua những buổi chợ hằng ngày, vì Nhi phải đem hàng cho mẹ, cuộc tình cứ thế lớn dần theo ngày tháng.

Một ngày nọ, Nguyễn Phú đánh bạo sang nhà Hoàng Nhi trò chuyện. Hai người ngồi tâm tình mà quên mất nồi bánh đúc đang nấu dở trên bếp lửa, khi mở ra thì đã quá muộn nồi bánh đúc nửa sống, nửa chín, ngọn lửa của bếp đã tắt tự bao giờ. Câu chuyện sau đó đến tai bố Hoàng Nhi. Là người rất nghiêm khắc, phong kiến, bố Hoàng Nhi tìm mọi cách ngăn cản. Ông cấm Nhi mang hàng cho mẹ. Thế là từ đó hai người mãi mãi chẳng có dịp được gặp nhau. Một thời gian sau Hoàng Nhi lâm bệnh nặng rồi mất.

Trở lại câu chuyện về nồi bánh đúc bị nấu hỏng, Nguyễn Phú sau đó liền mang nồi bột về nhà và nghĩ bỏ đi thì tiếc nên chàng ra vườn ngắt lá dong, lá chuối lau sạch rồi thái hành làm nhân. Một mình tự thao tác phết bột vào lá dong, lá chuối, lấy dây giang cuốn lại rồi bắc lên bếp đồ (luộc) khi có mùi thơm bốc lên, Phú đoán là bánh chín, bóc ra để nguội ăn thấy ngon hơn bánh đúc và thế là chiếc bánh tẻ ở buổi bình minh sơ khai đã ra đời từ đó.

Phú đã làm nhiều bánh để mẹ mang đi chợ bán và hàng bánh ngày càng đắt giá, gia đình Phú trở nên khá giả, giàu có. Bánh làm ra càng nhiều, Phú lại càng nhớ Hoàng Nhi nhiều hơn. Những ngày giỗ Hoàng Nhi, Nguyễn Phú tự tay cải tiến cách làm bánh và làm những chiếc bánh thật ngon để gửi sang nhà cúng tưởng nhớ người yêu và chàng cũng không lấy vợ mà chỉ chuyên tâm làm nghề. Sau này, Nguyễn Phú truyền bí quyết làm bánh tẻ cho nhiều người dân trong làng. Khi mất, để tưởng nhớ Nguyễn Phú cũng như câu chuyện tình buồn của hai người, dân làng đã đặt tên cho loại bánh tẻ này là Phú Nhi. Sau này các gia đình trong làng đều làm loại bánh này để phục vụ trong gia đình những giỗ tết và mang ra chợ bán, nên được nhiều người ưa thích.

Bánh tẻ Phú Nhi đặc sản không thể thiếu của người dân xứ Đoài trong các dịp lễ, Tết…

Trải qua sự thăng trầm của lịch sử, nghề làm bánh tẻ Phú Nhí ngày càng phát triển và thay đổi nhằm đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Tuy nhiên, hương vị của bánh với sự hòa quyện của mộc nhĩ, hành, thịt… vẫn tạo nên những nét đặc trưng riêng biệt cho bánh tẻ Phú Nhi.

Chia sẻ về “bí kíp” làm bánh, chị Lan, một người làm bánh tẻ Phú Nhi nức tiếng ở Đường Lâm (Sơn Tây) cho biết, để làm ra một cái bánh tẻ hoàn chỉnh cần trải qua nhiều công đoạn với 2 khâu làm vỏ bánh và làm nhân bánh. Tuy nhiên, để làm nên vị ngon, đặc trưng của bánh tẻ Phú Nhi thì khâu làm vỏ bánh (làm bột gói bánh) có vai trò rất quan trọng... Đặc biệt, khâu luộc bánh đóng vai trò quan trọng không kém bởi, nếu để lửa to, luộc bánh kỹ, bánh sẽ bị nhừ, nhão; hoặc không đủ lửa, bánh sẽ không chín.

Sản phẩm sau hoàn thiện, bánh có màu trong pha chút xanh, bóng đẹp, vị giòn ngon, nhân dậy mùi thơm. Khi thưởng thức, mỗi người đều cảm nhận được sự giản dị, mộc mạc dư vị đậm đà, khó quên mang hồn cốt của ẩm thực làng quê Việt. Ngày nay, bánh tẻ Phú Nhi đã trở thành món truyền thống không thể thiếu trong các mâm cỗ, ngày Tết và những bữa ăn quan trọng của các gia đình nơi đây.

Đặc biệt, nhiều gia đình ở Phú Thịnh hay Đường Lâm (Sơn Tây) đều muốn tự tay làm ra những chiếc bánh tẻ thơm ngon, bởi khi đó sẽ cảm nhận được gắn kết tình cảm của những người trong gia đình, của làng xóm và tạo nên không khí đầm ấm, hạnh phúc. Ngày nay, nhiều chiếc bánh đã theo chân những người con thành cổ Sơn Tây và du khách thập phương đi khắp mọi miền tổ quốc và bánh tẻ Phú Nhi trở thành món quà tặng, quà biếu người thân, người xa xứ như lời nhắn nhủ luôn nhớ về cội nguồn, nhớ về hương vị truyền thống.

Tuấn Minh