Theo đó, Luật này quy định việc điều tra cơ bản địa chất, điều tra địa chất về khoáng sản; bảo vệ tài nguyên địa chất, khoáng sản chưa khai thác; hoạt động khoáng sản; thu hồi khoáng sản; quản lý Nhà nước về địa chất, khoáng sản trong phạm vi đất liền, hải đảo, nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nước ta.

Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI cho biết: Khoáng sản là tài nguyên quan trọng thúc đẩy kinh tế đất nước phát triển. Bởi vậy công tác ban hành thể chế quản lý đóng vai trò hết sức quan trọng.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Đinh Luyện

Đáng chú ý, theo đại diện VCCI, sau 13 năm thực hiện Luật Khoáng sản (được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 17/11/2010, có hiệu lực từ ngày 1/7/2011), đã cho thấy sự quan tâm của Nhà nước đối với lĩnh vực địa chất, khoáng sản.

Trong đó nhấn mạnh đến việc địa chất là ngành khoa học kỹ thuật tổng hợp, khoa học về trái đất, khi điều tra địa chất về khoáng sản, không chỉ phát hiện khoáng sản mà còn điều tra, đánh giá toàn diện cấu trúc địa chất, điều kiện địa chất. Theo đó, đã làm rõ thông tin, dữ liệu địa chất như: Di sản và công viên địa chất; các cấu trúc địa chất thuận lợi để lưu trữ nước, CO₂, chôn lấp chất thải độc hại; địa chất công trình... phục vụ các ngành: Xây dựng, Công Thương, Giao thông vận tải, Nông nghiệp, Du lịch, Quốc phòng - An ninh.

Dù có nhiều ưu việt, tuy nhiên theo tìm hiểu hiện Luật chưa quy định đầy đủ nội dung điều tra cơ bản địa chất như đã nêu trên; chưa quy định nội dung quản lý Nhà nước về địa chất, nhất là quản lý thống nhất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn chuyên ngành; chưa thống nhất quản lý thông tin, dữ liệu địa chất như Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị đã nêu.

Việc khai thác khoáng sản sẽ có những quy định chặt chẽ hơn nhằm phát huy tối đa tiềm năng, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu phát triển kinh tế đất nước. Ảnh: Đinh Luyện

Ngoài ra, sau 13 năm thực hiện, nhiều quy định của Luật đã bộc lộ những bất cập, không còn phù hợp với thực tiễn, khó khăn khi thực hiện gồm một số vấn đề như: Khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng nhất là cát, sỏi lòng sông, đất đá bóc tầng phủ, đất đá thải làm vật liệu xây dựng thông thường để phục vụ cho các dự án quan trọng quốc gia hoặc dự án đầu tư công...; khai thác, sử dụng khoảng sản đi kèm khi khai thác khoáng sản chính; vấn đề kiểm soát sản lượng khai thác khoáng sản theo từng giấy phép khai thác khoáng sản; vấn đề phân cấp, phân quyền trong quản lý hoạt động địa chất, khoáng sản;

Vấn đề cải cách thủ tục hành chính như quy định thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục cấp phép hoạt động khoáng sản, nhất là khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, cát, sỏi lòng sông không còn phù hợp; quy định về khu vực cấm/tạm thời cấm hoạt động khoáng sản, khu vực dự trữ tài nguyên khoáng sản quốc gia không phù hợp với thực tiễn; quy định về quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản chưa chặt chẽ nhằm bảo đảm khoáng sản được khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả gắn với bảo vệ môi trường, theo mô hình “kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn”.

Được biết, Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản được xây dựng gồm 117 Điều và bố cục thành 12 Chương, tăng 1 Chương và 31 Điều so với Luật Khoáng sản năm 2010.