Vũ Giáng Hương: Nữ họa sĩ tiêu biểu của mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX
	Triển lãm tranh “Thu Hà Nội” - Có một Hà Nội thơ mộng và đáng yêu

Trong sự khuếch trương của hội họa, cách phân chia nghê thuật theo xu hướng đã lỗi thời như: trừu tượng, hữu hình, dân gian hiện đại… tỏ ra không phù hợp. Chính vì thế, để nhìn vấn đề rõ hơn, người ta phân loại xu hướng theo một cách khác và miêu tả nó như là những khuynh hướng lớn của nền hội họa đương đại.

Tranh thêu tay truyền thống (ảnh: Gia Huy)

Từ hội họa dân gian, sử dụng các phong tục, thói quen đại chúng, đến hội họa hậu lãng mạn, đến phong trào pha trộn giữa nghệ thuật thị giác và nghệ thuật dân gian, xuyên qua hội họa,…Tính dân gian thuần túy không còn được yêu chuộng, tính dân gian mới là những hình ảnh luân chuyển khắp nơi, thâm nhập mọi chỗ và tác động hiệu quả đến xã hội.

Nhiều họa sĩ phản đối ý tưởng áp dụng công nghệ để giúp mọi người tự vẽ những bức tranh đẹp, song công chúng lại đón nhận ý tưởng một cách cuồng nhiệt. Ví dụ, những năm gần đây, giới hội họa không chuyên sử dụng phần mềm Cupixel cùng điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng để tạo ra những tác phẩm hội họa trực tuyến. Người dùng bắt đầu bằng cách chọn một tác phẩm từ thư viện trực tuyến của Cupixel hoặc bằng cách tải lên ảnh mà họ muốn vẽ, để phần mềm chuyển đổi ảnh thành một hình ảnh phác thảo. Từ đây có thể thao tác để tạo ra bức tranh sống động như ý muốn.

Adobe Illustrator Draw là ứng dụng vẽ tranh hoàn hảo, đặc biệt dành cho các họa sĩ, nhà thiết kế và những người yêu thích sáng tạo. Adobe Illustrator Draw cho phép người dùng dễ dàng tạo các hình ảnh minh họa dưới dạng đồ họa vector một cách ấn tượng nhất, đơn thuần chỉ với các cử chỉ chạm. Ứng dụng này sở hữu giao diện thân thiện, trực quan và rất dễ sử dụng. Ngoài ra, còn có ứng dụng công nghệ dành cho tranh vẽ tranh sơn dầu, tranh nước như ArtRage; ứng dụng vẽ tranh trực quan SketchBook ai cũng có thể dễ dàng sử dụng. Còn Krita là phần mềm vẽ tranh mã nguồn mở miễn phí được các họa sĩ hàng đầu thế giới ưa chuộng.

Từ nhiều công cụ sử dụng cho ngành công nghiệp mỹ thuật hiện đại, hàng loạt những bức tranh công nghệ ra đời. Chỉ cần dạo qua một số con phố chuyên bán tranh vẽ như Nguyễn Thái Học, Bà Triệu… hay các nhà sách, có thể thấy những bức tranh truyền thống vẽ bằng tay ngày càng ít đi, thay vào đó là những thể loại “bộ tranh” mang hơi hướng hiện đại theo chủ đề. Trên mạng xã hội và các trang mua bán online, tranh công nghệ được giao bán theo bộ, theo chủ đề được đặt mua rầm rộ, dùng treo trong không gian nhà hiện đại, quán cà phê…. như một trào lưu.

Chị Lê Thị Hường (Trương Định, Hà Nội) chia sẻ quan điểm cá nhân: “Hiện nay những ngôi nhà hiện đại luôn chú trọng đến sự đơn giản và tinh tế cho nên nhiều người ưa thích những bức tranh treo tường hiện đại với gam màu sắc trang nhã và nội dung rõ ràng, nhưng không quá cầu kỳ. Tranh truyền thống thường đắt và khó mua, phải đặt các họa sĩ để vẽ. Trong khi tranh công nghệ thì có rất nhiều thể loại, mẫu mã, kiểu dáng… để lựa chọn. Tôi cho rằng tranh truyền thống rất quý nhưng tranh công nghệ lại phù hợp với đại chúng”.

Khác với suy nghĩ này, chị Nguyễn Thị Bích Đào (quê ở Hưng Yên) cho biết, sau khi xây ngôi nhà mới khang trang ở khu vực nội đô thành phố Hưng Yên, chị đã lặn lội lên Hà Nội, đi khắp các cửa hàng tranh để tìm được năm bức tranh treo trong ngôi nhà của mình. “Tranh thì nhiều thể loại, có những bức tranh dân gian nhưng được vẽ bằng công nghệ, thậm chí in hàng loạt, mặc dù màu sắc tươi sáng hơn cả tranh gốc nhưng tôi vẫn muốn mua một bức tranh được vẽ thật bằng các chất liệu như sơn dầu, sơn nước, bột màu, hoặc tranh thêu tay truyền thống”, chị Đào chia sẻ.

Sự ra đời của mỹ thuật công nghệ hiện đại tưởng chừng như lấn át mỹ thuật thuật hội họa truyền thống. Tuy nhiên, hội họa truyền thống mặc dù không còn hưng thịnh như xưa nhưng vẫn luôn tồn tại như một nét văn hóa truyền thống đẹp đẽ, lưu giữ “hồn Việt”. Bằng chứng là những bức tranh thêu thủ công của Việt Nam không chỉ có mặt tại thị trường nội địa mà còn vươn ra nhiều nước trên thế giới, trong đó được ưa chuộng nhất là tại Nhật Bản và Hàn Quốc.

Vẽ tranh bằng công nghệ đang được ưa chuộng

Thạc sỹ mỹ thuật Trần Gia Huy cho biết, để níu giữ nghề truyền thống và nâng tầm nghệ thuật của dòng tranh thêu tay đòi hỏi người chủ nhân phải kiên trì và cần có nguồn vốn đầu tư lâu dài, bởi hiện nay các làng nghề truyền thống làm tranh thêu đã mai một, không còn nhiều nghệ nhân có thể làm đúng, làm chuẩn các sản phẩm tranh thêu. Hơn nữa, với sự cạnh tranh khốc liệt của các dòng tranh khác cả về mẫu mã và giá cả, tranh thêu tay mang tầm nghệ thuật rất kén người mua.

Với một thái độ sống quyết liệt và cam kết đi đến cùng với nghệ thuật thêu tranh truyền thống, họa sĩ Trần Gia Huy đã đọc, nghiên cứu và tham vấn ý kiến của nhiều nghệ nhân, cốt làm sao để tạo nên những bức tranh thêu hiện đại. Am hiểu về mỹ thuật, họa sĩ tìm hiểu về kiến trúc và không gian đặt tranh thêu. Họa sĩ cho rằng, không gian sẽ quyết định nội dung và tính thẩm mỹ trong bức tranh. Trong không gian của những tòa nhà chung cư, biệt thự kiểu mới, bên cạnh bộ sopha bọc nhung, một bức tranh thêu mục đồng thổi sáo sẽ trở nên lạ lẫm, nếu không muốn nói là thô kệch. Bởi vậy, trong thời đại mới, các họa sĩ vẫn không ngừng tìm hướng đi cho hội hoạ truyền thống nhưng cần phải mới mẻ, phù hợp với không gian hiện đại.

Theo Thạc sỹ Huy các thương hiệu tranh thêu tay không chỉ là “bán tranh” mà “bán giá trị nghệ thuật” của tranh, cho nên người mua tranh phải thực sự hiểu về nghệ thuật chơi tranh thì mới đánh giá được hết giá trị của bức tranh nghệ thuật. Hiện nay sản phẩm tranh thêu cũng chỉ bán chủ yếu cho khách ngoại giao đi công du tại Việt Nam qua các kênh của chính phủ hoặc bán cho các cơ quan, khách sạn lớn. Thỉnh thoảng cũng có khách hàng mua để trang trí biệt thự, bởi giá trị tranh khá lớn nên những người có thu nhập thấp hoặc vừa rất khó lựa chọn được một bức tranh ưng ý với giá tiền bình dân. Trong thời đại công nghiệp hoá hiện đại hoá hiện nay, mọi thứ chạy theo công nghệ, con người lại muốn có cái gì đó chậm lại để họ hưởng thụ cuộc sống được trọn vẹn hơn. Họa sĩ Huy cho rằng, tranh truyền thống vẫn luôn có một chỗ đứng vững trong lòng công chúng.

Bảo Thoa