Vướng mắc khâu thẩm định giá

Theo Ban Đổi mới quản lý doanh nghiệp thành phố Hồ Chí Minh, kế hoạch trong năm 2015, thành phố sẽ thực hiện cổ phần hóa (CPH) 21 doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Đến nay, tất cả số doanh nghiệp này đã có quyết định thành lập Ban chỉ đạo CPH, 19/21 doanh nghiệp có công văn chọn đơn vị tư vấn, 11/21 doanh nghiệp đã có quyết định giao tài sản để thực hiện CPH. Nhưng điều đáng lưu ý, mới chỉ có 2 doanh nghiệp công bố được giá trị doanh nghiệp. Như vậy, với tổng số vốn nhà nước trên 3.600 tỷ đồng mà các DNNN trên địa bàn đang đầu tư ngoài ngành bắt buộc sẽ phải thoái hết vào thời điểm cuối năm nay theo đúng lộ trình mà UBND thành phố Hồ Chí Minh đặt ra là khá khó khăn.

Ông Phạm Minh Trí, Trưởng ban Đổi mới quản lý doanh nghiệp thành phố cho rằng, phần vốn nhà nước sau khi được rút về sẽ được các doanh nghiệp tập trung lại trong những lĩnh vực kinh doanh thế mạnh, đem lại hiệu quả cho chính các doanh nghiệp trong quá trình đổi mới. Song hiện nay, quá trình CPH tại các DNNN gặp khó khăn, vướng mắc, chủ yếu rơi vào những doanh nghiệp đầu tư dàn trải, ngoài ngành, nhất là trong lĩnh vực bất động sản. Còn lại một số doanh nghiệp thời gian trước làm ăn thua lỗ nên còn vướng mắc về tài chính, thuế dẫn đến chưa hoàn thiện về thủ tục, hồ sơ, giấy tờ…

Vissan dù có hoạt động kinh doanh tốt nhưng đang “ngụp lặn” trong tiến trình CPH

Thực tế, nhiều doanh nghiệp có phần vốn nhà nước phải thoái trong năm nay cho biết, vẫn đang “ngụp lặn” loay hoay, vướng mắc trong khâu thẩm định giá trị doanh nghiệp. Điều quan trọng mấu chốt là chưa thống nhất được giữa ban lãnh đạo công ty và đơn vị tư vấn về những tài sản hữu hình và vô hình của doanh nghiệp dẫn đến không xác định đúng giá trị, thậm chí là e ngại trách nhiệm sau này. Ông Trần Thành Nam, Phó tổng giám đốc Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (Satra) cho biết, trong năm 2015 nhiệm vụ của UBND thành phố đặt ra đối với Satra khá nặng nề khi phải thoái hơn 665 tỷ đồng tổng số vốn nhà nước tại các đơn vị thành viên trong tổng công ty.

Để làm được điều này, Satra đang rốt ráo tiến hành hoàn thiện thủ tục, hồ sơ cơ đổi mới, cơ cấu lại bộ máy, thậm chí xóa sổ một số công ty con kinh doanh kém hiệu quả, làm ăn thua lỗ. Theo đó, Satra sẽ bán đứt 32 công ty, bán một phần vốn của 6 công ty con và tiến hành giải thể 5 công ty con. Đến nay, một đơn vị thành viên trực thuộc tổng công ty là Satra Tiền Giang đã được một đối tác lớn trên thị trường mua lại 70% và đưa vào quá trình vận hành mới. Song, bên cạnh đó cũng có công ty dù đã đưa ra chào bán, nhưng đến nay vẫn chưa “thoát xác” được do phần vốn nhà nước còn trên … 99%. “Khó khăn nhất đối với việc CPH của doanh nghiệp lúc này là làm sao xác định được được giá trị của doanh nghiệp cũng như tìm được đối tác chiến lược để quá trình CPH được diễn ra thuận lợi cũng như phần vốn thu về đảm bảo được đúng giá trị ”, ông Nam nói.

Còn theo ông Trần Tấn An, Phó tổng giám đốc Vissan, một trong những đơn vị phải thực hiện xong tiến trình CPH trong năm nay, dù không có vướng mắc về vấn đề tài chính do hoạt động kinh doanh của công ty trong những năm qua khá tốt và ổn định. Đồng thời, Vissan cũng có kế hoạch và thành viên nằm trong ban đổi mới quản lý doanh nghiệp để theo sát tiến trình nhưng khâu thẩm định, giấy tờ thủ tục tiến hành chuyển đổi vẫn còn phức tạp, khó khăn.

Xử lý trách nhiệm người đứng đầu

Phân tích nguyên nhân vì sao tiến trình cổ phần hóa DNNN đến nay còn chậm, TS. Trần Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Phát triển thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến việc chậm CPH DNNN. Trong đó có thể nói đến bất cập trong việc định giá đất để đưa vào giá trị CPH hay quy định của Luật Phá sản còn nhiều điểm chưa hợp lý nên việc phá sản doanh nghiệp gặp khó khăn dây dưa, kéo dài. Một số doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả sau khi sáp nhập sẽ ảnh hưởng không tốt đến doanh nghiệp nhận sáp nhập… Tuy nhiên, quan trọng nhất là bản thân mỗi doanh nghiệp khi tiến hành CPH, tái cơ cấu bộ máy cần phải chủ động và có chiến lược hành động rõ ràng.

Trong phương án tái cấu trúc DNNN được Viện Nghiên cứu Phát triển nêu tại đề án tái cấu trúc kinh tế thành phố giai đoạn 2013 – 2020, tái cấu trúc DNNN trên cơ sở rà soát ngành nghề và lĩnh vực kinh doanh của từng DN, đặc biệt là các tập đoàn kinh tế nhà nước. Phân biệt rạch ròi giữa chủ sở hữu và quyền đại diện chủ sở hữu. Nhất là phải quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm của DNNN về bảo toàn vốn, kinh doanh có lãi đóng góp cho NSNN cũng như trách nhiệm với xã hội…

Ngay từ đầu năm 2015, tại Nghị quyết 01/NQ-CP, Chính phủ đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN; tập trung vào cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp; phấn đấu hoàn thành kế hoạch sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2014-2015 đúng thời hạn đặt ra. Thông báo kết luận sau phiên họp với Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chỉ đạo quyết liệt hơn nữa để hoàn thành bằng được kế hoạch tái cơ cấu DNNN trong giai đoạn này, đặc biệt là cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước.

Kiên quyết hơn, kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu xử lý nghiêm lãnh đạo doanh nghiệp không hoàn thành nhiệm vụ tái cơ cấu. Trong đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBDN các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương,…phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về việc hoàn thành nhiệm vụ tái cơ cấu DNNN thuộc phạm vi quản lý giai đoạn 2014-2015. Trong quá trình thực hiện cần phối hợp chặt chẽ, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc phát sinh. Đồng thời, xử lý nghiêm lãnh đạo doanh nghiệp không hoàn thành nhiệm vụ tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước.

Trần Nguyên