Tai nạn đường sắt, hiểm họa báo trước

Chiếc ô tô đầu kéo chở đá xây dựng mang biển kiểm soát 75C - 03199 cố tình vượt đường ngang khi tàu đang đi đến, đã va chạm với đoàn tàu mang số hiệu SE 5 chạy hướng từ Hà Nội vào TP Hồ Chí Minh. Vụ va chạm đã làm đầu máy số D19E- 968 bị gãy đầu đấm, trôi đi cách vụ tai nạn 2 km; 3 toa xe giáp đầu máy bị trật bánh, trong đó có 1 toa hàng cơm và 1 toa xe chở khách bị xoay ngang, vuông góc với đường sắt, toa xe chở khách số 3 bị đổ nghiêng 60 độ. Lái tàu Lê Minh Phú tử vong ngay trên ca bin đầu máy; phụ lái Hồ Ngọc Hải, 2 nhân viên phục vụ trên tầu, 2 hành khách và tài xế ô tô bị thương. Nhiều đoàn tàu bị gián đoạn, thiệt hại về tài sản ước tính lên đến vài chục tỷ đồng.

Theo báo cáo của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (ĐSVN), trong năm 2014 đã xảy ra 388 vụ TNĐS, khiến 161 người thiệt mạng và 256 người bị thương. Riêng 9 ngày Tết Ất Mùi đã xảy ra 10 vụ TNĐS, làm chết 9 người, bị thương 3 người. Các vụ tai nạn chủ yếu xảy ra ở những đường ngang dân sinh, với mức độ nghiêm trọng là những vụ va chạm giữa tàu hỏa với ô tô và xe máy.

60182

Có quá nhiều vụ tai nạn đường sắt thương tâm, mà chủ yếu đều xảy ra nơi đường ngang, trong đó 80% là đường ngang dân sinh tự mở. Điều đó cho thấy, việc xoá đường ngang dân sinh là một yêu cầu cấp thiết, nhưng không hiểu sao ngành đường sắt không làm được.

Nguyên nhân của TNĐS phần lớn là do lỗi của người điều khiển phương tiện, thiếu quan sát khi vượt qua đường ray, cũng có thể phương tiện gặp sự cố bất ngờ khi tàu đã đến gần. Bên cạnh lỗi của người điều khiển phương tiện, không thể không nhắc đến một nguyên nhân quan trọng dẫn đến TNĐS, đó là mật độ đường ngang dân sinh mọc lên dày đặc dọc trên các tuyến.

Theo thống kê của ngành đường sắt, trên toàn tuyến đường sắt quốc gia hiện có 5.751 điểm giao cắt giữa đường sắt với đường bộ. Trong đó, chỉ có 651 điểm có người gác, 310 đường ngang có cảnh báo tự động, 555 đường ngang có biển báo, còn lại có tới 4.268 đường ngang dân sinh.

Thống kê cũng cho thấy, điểm đen về TNĐS chính là những đường ngang không có thiết bị cảnh báo, đường hẹp, độ dốc cao và gồ ghề, phương tiện đi

60326 lại khó khăn, tầm quan sát bị hạn chế, không có thiết bị chiếu sáng hoặc không đủ ánh sáng lúc đêm tối… Mặc dù hàng năm, Tổng Công ty ĐSVN đều phối hợp với lực lượng CSGT và chính quyền địa phương kiểm tra, xử phạt việc mở đường ngang dân sinh trái phép, phá hoại kết cấu, công trình đường sắt nhưng kết quả chỉ như “đá ném ao bèo”, đóng chỗ này lại mở chỗ kia.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, sự quá quá tải về giao thông là nguyên nhân cơ bản nhất khiến TNGT nói chung và TNGTĐS gia tăng. Trong số 5 loại hình giao thông cơ bản đường sắt, đường bộ, đường hàng không, đường biển và đường sông, mỗi loại phương tiện có thế mạnh riêng đảm đương một thị phần nhất định. Trong đó đường sắt là phương tiện GTVT chủ lực, chuyên chở được khối lượng lớn, đi xa lẽ ra phải đảm đương trên 50% thị phần vận tải, nhưng thực tế hằng năm chỉ chiếm 7-8% về hành khách và 4-5% về hàng hóa. Chính vì vậy sự đầu tư nhỏ giọt cho ĐSVN đã đến lúc phải xem lại.

60363

Ám ảnh về TNGT đường ngang

Thực tế, tuy không xảy ra nhiều như tai nạn giao thông đường bộ, nhưng mỗi năm cũng có gần 400 người chết và hàng ngàn người bị thương, do TNGT đường sắt. Thiệt hại về người, tài sản rất lớn. Trên 90% số vụ tai nạn đường sắt đều xảy ra nơi đường ngang dân sinh cắt qua đường sắt. Những cái chết được báo trước, được nhìn thấy nhưng không làm gì được, đó cũng là nỗi ám ảnh không nguôi của hầu hết tài xế lái tàu hỏa.

Đã từng lên đầu máy ngồi cùng tài xế, chứng kiến những cái chết không thể cưỡng trong tích tắc xảy ra nơi đường ngang dân sinh cắt qua đường sắt, nên tôi thấu hiểu nỗi ám ảnh của các tài xế lái tàu hỏa.

Một lần, tôi đang thả hồn cùng những làn khói trong buổi chiều chạng vạng của vùng đất Quảng Bình, thì thấy chú tài xế trẻ phanh gấp. Chưa định vị xem điều gì sẽ đến thì một cô gái trẻ đã bị tàu hất văng ra bên trái, chiếc xe đạp nằm bẹp dúm cách đó không xa.

Đoàn tàu phải dừng lại trong ít phút để làm các thủ tục cần thiết sau vụ tai nạn. Nghe những người dân ở đó bàn tán, người bị nạn là cấp dưỡng của một đơn vị gần đó. Cô gái còn rất trẻ, mới 19 tuổi. Cái chết thương tâm của cô gái này cứ ám ảnh tôi mãi những năm tháng sau này.

Mới đây, tại khu vực phía Nam, Thủ đô Hà Nội, Hà Thị Dung, sinh năm 1991, sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế công nghiệp, quê ở xã Đồng Tín, Triệu Sơn, Thanh Hoá, vì qua đường tàu không chú ý đã bị tàu hỏa kéo lê hơn 20m, tử vong ngay tại chỗ. Được biết, sau khi ra bến xe lấy đồ mẹ gửi từ quê, lúc quay trở về sơ ý em không quan sát khi qua đường nên đã bị tàu hỏa cán, chiếc xe đạp nằm bên lề cỏ sát với đường ray, bẹp dúm.

Còn nhiều lắm những cái chết thương tâm. Những cái chết này, tài xế đều nhìn thấy trước, nhưng không làm gì được, vì tai nạn xảy ra trong tích tắc, tàu có phanh thì cũng không kịp.

Những vụ tai nạn như thế luôn là nỗi ám ảnh khôn nguôi với các tài xế. Nhiều tài xế trước mỗi chuyến đi đều thắp hương cầu xin sự bình an. Và, mỗi khi không phải đi làm nhiều người trong số họ đều phải đến các cơ quan công an để làm tiếp những thủ tục của vụ tai nạn vừa xảy ra.

60365

Mỗi khi tôi hỏi một tài xế rằng, đã có bao nhiêu vụ tai nạn chết người trong quá trình lái tàu của anh, tất cả đều có chung một câu trả lời, nhiều lắm, không nhớ hết, cho dù trong số tài xế đó có người còn rất trẻ, vào nghề chưa được 3 năm. Thế mới biết, tai nạn đường sắt không hề nhỏ như nhiều người vẫn nghĩ.

Nghe chuyện của những người tài xế mới thấu hiểu nỗi ám ảnh của họ. Chỉ trong tích tắc thôi đã có một sinh mạng ra đi, thậm chí có khi cả chục người ra đi. Điều đó cũng lý giải vì sao nhân lực lái tàu hỏa luôn luôn thiếu.

Qua đó, càng hiểu tài xế không phải muốn chạy thế nào cũng được, phải căng thẳng tính toán để chạy đúng công lệnh tốc độ, phải tập trung cao độ để quan sát các đường ngang từ xa, vì để dừng một đoàn tàu phải mất một quãng đường tối thiểu là 800m. Nếu dừng gấp sẽ rất nguy hiểm vì nguy cơ trật bánh đổ tàu là rất cao. Nhiều khi họ phải tính toán, thiệt một người hay thiệt hại cả đoàn tàu với hàng ngàn hành khách. Vì thế cho nên, không chỉ những người có thâm niên lâu năm với nghề lái máy, mà ngay cả những lính trẻ mới vào nghề cũng chẳng vui thú gì khi ngồi trên đầu máy. Vì nhiệm vụ, vì cuộc sống họ phải chọn nghề lái tàu. 

 Trò chuyện với tôi, cánh tài xế lái máy chỉ có một mong ước là phương tiện khi qua đường ngang hãy chú ý quan sát, hãy dừng lại khi đã thấy có tín hiệu bên đường. Một tài xế tâm sự: Có lần, phải cố hết sức, anh mới cứu được một người qua đường ngang thoát chết trong gang tấc. Thế nhưng người đó không cảm thấy sợ hãi mà còn vẫy tay cười đắc chí khi tàu đi qua.

Dọc theo những tuyến đường sắt trên khắp miền đất nước, có vô vàn câu chuyện bi hài đã xảy ra. Và người tài xế thì luôn phải sống trong áp lực đè nặng, để rồi mỗi khi rảnh rỗi họ lại ám ảnh bởi những cái chết mà mình đã nhìn thấy…

Hồ Thu Thủy