Hiểu đúng về trào lưu dội nước đá

“Ice Bucket Challenge” là lời thách đố “Hãy dội xô nước đá lạnh lên đầu” do Pete Frates - một cầu thủ bóng chày của đội trường đại học Boston, người mắc phải căn bệnh ALS kêu gọi. Đây là chương trình gây quỹ cho những bệnh nhân bị bệnh teo cơ. Ý nghĩa của việc đổ nước đá này là để mang lại cảm giác "lạnh và đông cứng cơ" đến người chấp nhận thử thách như một hành động chia sẻ cảm giác với những bệnh nhân bị chứng bệnh hiểm nghèo. Luật chơi phổ biến nhất của trò chơi này là những người chấp nhận thử thách phải quay video chia sẻ quá trình dội nước đá lên đầu, sau đó được thách thức 3 người người khác làm tương tự. Những người chấp nhận thử thách có thể quyên góp ít nhất 10 USD còn những người được thách thức nhưng không thực hiện sẽ quyên góp ít nhất 100 USD.

Từ khi ra đời trào lưu này đã trở thành một hiện tượng, có ảnh hưởng mạnh mẽ trên khắp thế giới. Trong vòng 2 tuần ra đời từ đầu năm 2013, chương trình này đã gây quỹ được 4 triệu USD cho các bệnh nhân đang mắc bệnh ALS và đang lan truyền sang các nước chấu Á. Cho tới thời điểm này, theo tờ New York Times, Quỹ Từ thiện ALS Association thông báo họ đã gây quỹ được 13,3 triệu USD kể từ ngày 29/7, so với mức 1,7 triệu trong cùng kỳ năm ngoái. Sự đột biến này có được là nhờ rất nhiều nhân vật nổi tiếng đã tích cực tham gia kêu gọi ủng hộ từ các nhà chính trị gia đến các ca sĩ nổi tiếng như cựu Tổng thống Mỹ George Bush, "ông chủ facebook" Mark Zuckerberg, tỉ phú Bill Gates, ca sĩ Justin Timberlake, Lady Gaga, Justin Bieber, tài tử điện ảnh Leonardo DiCaprio…

Hiện nay, trào lưu này cũng nhanh chóng hòa nhập vào Việt Nam và được các sao Việt hưởng ứng nhiệt tình như Trần Lập, Ngô Thanh Vân, Diễm My, Yến Trang, Đào Bá Lục… Đặc biệt, gần đây nhất trong chương trình X-Factor, 2 vị giám khảo Hồ Ngọc Hà và Đàm Vĩnh Hưng cũng thực hiện lời thách đố ngay trên sân khấu chương trình. Gây chú ý hơn là lời thách thức tới bộ trưởng Đinh La Thăng của Á quân Giọng hát Việt mùa đầu tiên Đinh Hương. Không biết Bộ trưởng Đinh La Thăng có hay biết về lời thách thức này. Nhưng mà thách đố của cô ca sĩ trẻ trở thành trò cười vì nhiều người cho rằng Đinh Hương đang học theo các ngôi sao nổi tiếng thế giới thách đấu với các chính trị gia giống như Leonardo DiCaprio gửi lời thách thức đến Thủ tướng Canada Stephen Harper…

Trò mua vui

Trào lưu dội nước đá ra đời nhằm nâng cao nhận thức cho mọi người về chứng xơ cứng teo cơ một bên ALS khiến dây thần kinh vận động bị tê liệt vì khi dội nước đá lên đầu thì dây thần kinh của con người cũng phản ứng tương tự. Những người tham gia Ice Bucket Challenge buộc phải giải thích rõ lý do tại sao mình làm như thế khi đăng tải đoạn clip lên mạng để quảng bá cho ALS Association. Thế nhưng khi phong trào này được lan rộng tại Việt Nam cho đến nay đang bị biến tướng thành trò mua vui thay vì mục đích từ thiện.

Thay vì những thùng nước đá ngâm lâu để đạt độ lạnh sâu, hàng loạt các ca sĩ trẻ trong giới showbiz cũng hồ hởi tham gia hưởng ứng nhưng bằng  cách dội một bát nước lạnh hay một xô nước không có đá lên đầu xong rồi thách thức những người tiếp theo. Nếu như các nghệ sĩ trên thế giới tham gia trào lưu này một cách nghiêm túc thì ở Việt Nam mọi thứ được thực hiện qua loa cho xong. Thật là nực cười vì thói học đòi, bắt chước một cách kệch cỡm giống như nude để bảo vệ môi trường, bảo vệ động vật của một số sao Việt trước đây.

Không chỉ giới nghệ sĩ, giới trẻ cũng đang hân hoan với phong trào này. Mới đây, cư dân mạng phát sốt truyền tay nhau đoạn clip ghi lại cảnh một cô gái xinh xắn cởi bỏ lớp áo ngoài để tham gia thử thách “dội nước đá”. Tâm lý đám đông khiến giới trẻ a dua làm theo phong trào nhưng không đến nơi đến chốn biến một trào lưu có ý nghĩa trở thành một trò cười vô bổ.

Ca sĩ Minh Quân thẳng thắn chia sẻ trên facebook, một chương trình từ thiện gây quỹ ủng hộ người bị bệnh teo cơ thì nay lại trở thành một trò chơi giải trí đơn thuần, vô bổ và đã xảy ra bao tại nạn. Đặc biệt, đây chỉ là một cách để vui đùa chứ chứ không phải để quyên góp tiền ủng hộ nữa. Trong khi nhiều nơi trên đất nước Việt Nam vẫn còn thiếu nước sạch để ăn, thiếu điện để thắp sáng thì nhiều người lại đang phí phạm, mang thùng nước đá ra dội lên đầu chỉ để giải quyết khâu đua đòi cho bằng chị, bằng anh. Đồng thời anh cũng tuyên bố, nếu ai thách đố mình thì anh cũng xin phép từ chối làm bạn vì anh không muốn những lời thách đố ăn thua, cá cược làm mất đi ý nghĩa từ thiện ban đầu của nó.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về trào lưu dội này trong buổi họp thông báo về tình hình thực hiện nhiệm vụ 8 tháng đầu năm 2014 của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch ngày 26/8, thứ trưởng Hồ Anh Tuấn đưa ra quan điểm cá nhân riêng cho rằng đây là mục đích tốt nhưng chỉ dành cho thanh niên những người có sức khỏe tốt, tuyệt đối nói không với người cao tuổi. Ủng hộ, từ thiện có nhiều cách, có thể chỉ bằng tâm, phù hợp với sức khỏe chứ không phải thi nhau đổ nước đá lên đầu mới là ủng hộ.

Nguyễn Hoài