Xây dựng, phát triển và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Đặc biệt, trong thời kỳ đổi mới, sự quan tâm này tiếp tục được nâng cao. Từ năm 2004, Chính phủ quyết định lấy ngày 13/10 hằng năm là Ngày Doanh nhân Việt Nam; năm 2011 lần đầu tiên trong lịch sử có Nghị quyết chuyên đề - Nghị quyết 09-NQ/TW về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân; năm 2013, lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp nước ta, các quy định về doanh nhân, quyền đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nhân, doanh nghiệp được hiến định trong Hiến pháp năm 2013…

Tại Hội thảo khoa học với chủ đề "Đạo đức doanh nhân và văn hóa kinh doanh Việt Nam trong bối cảnh mới", Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công cho biết, sau hơn 35 năm đổi mới của đất nước, đội ngũ doanh nhân Việt Nam đã có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng, đã có những đóng góp to lớn, quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trên nhiều phương diện.

Tuy nhiên, những thành tựu đó mới chỉ là bước đầu, để đạt được mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao, vai trò của đội ngũ doanh nhân tới đây vô cùng quan trọng. Đòi hỏi các doanh nghiệp cần chú trọng hơn về đạo đức trong sản xuất kinh doanh, về bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ môi trường, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang được đề cao, vừa tạo ra các chuẩn mực mới, vừa tạo hàng rào kỹ thuật trong thâm nhập thị trường các nước phát triển.

Văn hoá kinh doanh khẳng định thương hiệu quốc gia trên thị trường quốc tế (Ảnh minh họa: TH)

Hiện nay, Việt Nam đã có gần 900 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động; khoảng 14,4 nghìn hợp tác xã và hơn 5 triệu hộ kinh doanh. Đội ngũ doanh nhân cả nước đến nay đã lên đến hàng triệu người, giữ vai trò là lực lượng chủ lực trong quản lý, tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo ra hàng hoá, dịch vụ đáp ứng nhu cầu quốc dân và xuất khẩu, tạo tiềm lực, vị thế mới cho đất nước. Chúng ta đã có những doanh nhân lọt vào danh sách "tỷ phú đô-la" của thế giới, có những sản phẩm, thương hiệu chiếm lĩnh vị trí khá cao trên thị trường toàn cầu.

Văn hoá kinh doanh quốc gia có tính chi phối mọi mặt các hoạt động kinh doanh của một đất nước, là một trong những thành tố quyết định việc hình thành, phát triển và khẳng định thương hiệu quốc gia trên thị trường quốc tế. Xây dựng và nâng tầm văn hoá kinh doanh quốc gia, sẽ giúp nhân lên ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp nước nhà, góp phần quan trọng tạo nên thành công quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Doanh nhân, với vai trò là người thủ lĩnh của doanh nghiệp, chính là chủ thể mang tính hạt nhân quyết định, thúc đẩy quá trình này. Vì vậy, để xây dựng văn hoá kinh doanh, Việt Nam cần tạo sự đồng nhất về tư tưởng, nhận thức trong giới doanh nhân cũng như toàn xã hội về các giá trị đạo đức mà doanh nhân cần tuân thủ, bắt đầu bằng việc xây dựng và khuyến khích thực hành quy tắc đạo đức doanh nhân.

Xác định xây dựng và thực hành các chuẩn mực đạo đức doanh nhân, văn hoá kinh doanh tiến bộ là nhiệm vụ cấp bách, chiến lược lâu dài trong xây dựng và phát huy đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh mới. Do đó, VCCI đề ra 6 nhiệm vụ trọng tâm và 3 đột phá chiến lược. Trong đó tiên phong là xây dựng văn hóa kinh doanh Việt Nam. Hình thành và thúc đẩy thực hiện các chuẩn mực chung về đạo đức doanh nhân được xác định vừa là nhiệm vụ trọng tâm, vừa là đột phá chiến lược trong xây dựng đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp.

Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò của đạo đức, văn hoá kinh doanh. Ông cho rằng văn hóa tạo nên hình ảnh và thể hiện qua hình ảnh, diện mạo, thương hiệu đặc sắc của doanh nghiệp. Chúng ta đều biết, không bao giờ có hai công ty có cùng một bản sắc và giá trị văn hóa.

Để cạnh tranh, đối thủ có thể sao chép nhiều thứ, từ chiến lược, sản phẩm, quy trình cho đến bí quyết công nghệ, song không thể sao chép được những giá trị văn hóa, tinh thần. Công nghệ có thể thay thế được nhiều thứ song không thể thay thế được niềm tin, đạo đức và kết nối tinh thần giữa mọi người. Văn hóa có sức mạnh to lớn, truyền cảm hứng và tác động trực tiếp đến thái độ, động cơ và ý chí của đội ngũ lãnh đạo, nhân viên của doanh nghiệp.

Văn hoá, đạo đức kinh doanh càng có vai trò quan trọng giúp doanh nghiệp vượt qua những khó khăn, thách thức để phát triển thành công trong một thế giới thay đổi nhanh, nhiều rủi ro, bất ổn và khó dự báo. Đó là “trụ đỡ”, “điểm tựa” giúp doanh nghiệp đứng vững trước những biến cố, chấn động bất ngờ, các “cú sốc” của thị trường, của đại dịch Covid-19 và cả những tác động sâu sắc của “làn sóng” toàn cầu hoá, “cơn bão” chuyển đổi số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang “nổi lên” trên toàn cầu và tràn qua mọi quốc gia.

Để hình thành văn hóa kinh doanh, nhất thiết phải bắt đầu từ xây dựng con người doanh nhân mà đạo đức là gốc rễ, nền tảng và khát vọng phát triển là đích đến. Khi những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp thẩm thấu vào hoạt động kinh tế, mục tiêu phát triển của doanh nghiệp sẽ vượt qua việc tìm kiếm những lợi ích chỉ cho mình, mà thăng hoa trở thành sứ mệnh và trách nhiệm cống hiến cho sự phồn vinh, thịnh vượng của đất nước.

Trước đây, sự cống hiến của doanh nghiệp, doanh nhân yêu nước thể hiện bằng những hành động đóng góp của cải, vật chất. Ngày nay, sự cống hiến thể hiện bằng những nỗ lực, quyết tâm của đội ngũ doanh nghiệp và doanh nhân làm giàu cho chính mình, cho cộng đồng và đất nước với mục tiêu xuyên suốt: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Bảo Thoa