Hạn chế tối đa bạo lực học đường
	Bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện

Kết quả một nghiên cứu trong 2 năm qua tại các trường học của tổ chức Plan International đã chỉ ra rằng, có sự liên quan giữa việc chứng kiến bạo lực trong gia đình với việc bạo lực thể chất của học sinh ở trường. Trong đó, trẻ nhỏ thường xuyên chứng kiến cha mẹ đánh đập nhau sẽ có khả năng bạo lực gấp 3 lần so với trẻ ít hoặc không phải chứng kiến tình trạng đó.

Từ học và làm theo người lớn

Theo một báo cáo nghiên cứu của Bộ Giáo dục - Đào tạo phối hợp tổ chức Plan International (tiến hành từ 2014-2016) cho thấy, mỗi năm cả nước xảy ra 1.600 vụ học sinh đánh nhau (tương đương mỗi ngày có 5 vụ). Đây thực sự là con số biết nói. Điều này phần nào minh chứng cho hiện tượng xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội những clip quay cảnh học sinh đánh học sinh khiến dư luận không khỏi bức xúc.

Bạo lực học đường là một vấn đề bức xúc với dư luận. Vụ việc 5 em học sinh đánh 1 nam sinh vì không đưa tiền ăn sáng. ảnh: Internet

Vẫn mang trên mình chiếc áo trắng đồng phục, nhưng không ít học sinh dù tuổi còn nhỏ nhưng đánh dằn mặt bạn bè không khác gì hành xử của dân anh chị ngoài xã hội.Không chỉ có học sinh THPT đánh nhau, giờ học sinh THCS, đôi khi là lớp 4, lớp 5 cũng “hòa vào trận chiến”.

Chúng đánh nhau từ những lí do nhỏ nhặt nhất, từ chuyện nhìn đểu, liếc xéo cho đến chuyện che bài, mách cô…Hay có những em học sinh, vì xinh xắn hơn một chút cũng trở thành bia đỡ đạn, hứng chịu những lời miệt thị, những áp lực về tinh thần. Điển hình như vụ việc đau lòng xảy ra tại trường THPT Hai Bà Trưng (Hà Nội) vào cuối năm 2013.Hai học sinh lớp 12 đã cắt ghép ảnh bạn mình thành một tấm hình khỏa thân đưa lên mạng. Sau đó, nữ sinh bị gán ảnh này đã uống thuốc cỏ tự sát.

Đi xa hơn những lí do lãng xẹt, bạo lực học đường còn là hệ quả của tệ nạn xã hội len lỏi vào môi trường học trường. Cuối năm 2016, tại huyện Kinh Môn (Hải Dương) xảy ra vụ việc, 5 em học sinh đánh 1 nam sinh khiến em này khóc lóc van xin chỉ vì nạn nhân không nộp “tô” 5.000 đồng tiền ăn sáng/ ngày cho nhóm học sinh đánh mình. Những em học sinh ngoan ngoãn bị dồn vào thế yếu, nhịn từng bữa ăn sáng để có tiền nộp cho những học sinh hư, còn nếu không nộp tiền đồng nghĩa với việc bị đánh.

Qua quá trình điều tra sau mỗi vụ bạo lực học đường, phần lớn các em học sinh sử dụng bạo lực với bạn đều có hoàn cảnh gia đình phức tạp. Hoặc là chúng phải sống, chứng kiến việc bạo lực, hoặc đã từng là nạn nhân của bạo lực. Điển hình như vụ việc, nữ sinh trường THCS H.V (Đống Đa, Hà Nội) giờ ra chơi kéo một bạn nữ khác ra chỗ vắng người để chửi, đánh mà không vì bất cứ lí do gì.

Trong biên bản hòa giải phụ huynh, được biết, em học sinh đánh bạn có hoàn cảnh khó khăn, cha mẹ ly hôn, bản thân bị bệnh tim và nhiều lần muốn nghỉ học. Vì những áp lực cuộc sống, chịu thiệt thòi từ hoàn cảnh gia đình đã sinh ra cho các em những ức chế.Những bức xúc dồn nén không biết xả đi đâu, chúng không biết bày tỏ với ai, từ đó, chúng ép mình “đổ” lên đầu những người bạn học.

Theo chuyên gia tâm lý – xã hội có nhận định, với những hành vi bạo lực của trẻ nhỏ đều có sự phản chiếu bởi những thứ chúng nhìn thấy, chứng kiến được. Đôi khi, bạo lực là cách giải tỏa áp lực (chẳng khác gì người lớn)

Cần lắm những “tế bào” gia đình

Chưa dừng tại đó, bạo lực học đường ngày nay còn chứng kiến cảnh thầy đánh trò ngay trong lớp học mà nhiều vụ khiến dư luận vô cùng bức xúc. Ngoài xuất phát từ sự yếu kém trong đạo đức nghề nghiệp của nhiều giáo viên, trong nhiều trường hợp còn là sự biện minh của các thầy cô là do áp lực công việc, nghề nghiệp. Thầy – trò đánh thâm tím chân tay chỉ vì trò lỡ nghịch làm gẫy bàn ghế hay cô giáo đánh học sinh tím mắt vì viết chính tả sai… không còn là chuyện hiếm. Trong môi trường mô phạm, chỉ vì những lí do nhỏ nhặt, thầy cô sử dụng bạo lực bào chữa cho những áp lực từ cuộc sống, công việc.

Ngoài ra, nhiều phụ huynh sẵn sàng đưa bạo lực đến nhà trường, nhiều bậc cha mẹ đã sử dụng bạo lực với bạn học của con mình, gọi người nhà, côn đồ đến trường đánh đập giáo viên, phụ huynh khác như vụ phụ huynh tát giáo viên đến nhập viện ở Hải Phòng mới đây hay phụ huynh cùng người nhà hành hung hiệu trưởng “rách mặt” tại Nghệ An... Cụ thể, ngày 28/9, tại Hải Phòng, vì biết giáo viên lấy thước kẻ đánh con mình, phụ huynh, bà nội học sinh đã cùng côn đồ xông vào lớp tát, rút dép đánh cô giáo. Vụ việc khiến cô giáo phải nhập viện.

Chỉ vì bênh con, khó chịu trước sự bất công trong đối xử với con mình, nhiều phụ huynh đem “cái đấm” tới trường nói chuyện. Sự bênh con thái quá, cái tát của phụ huynh với giáo viên đã lật đổ đi văn hóa “tôn sư trọng đạo” mà bao năm qua người Việt kính trọng. “Chưa bao giờ, giáo dục lại sòng phẳng đến vậy”- TS Vũ Thu Hương (giảng viên Khoa Giáo dục Tiểu học,Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) nhận định. Đằng sau mỗi trận đánh học đường là một câu chuyện, một nguyên nhân khác nhau mà chẳng cái nào giống cái nào.Với trẻ nhỏ, bất kể một lí do nào, chúng luôn có xu hướng sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề.

Vấn đề mà dư luận quan tâm, tại sao những người làm cha, làm mẹ ấy lại đánh đập những bạn bè của con, thầy cô ở trường chỉ để bênh vực cho con trong khi đáng ra họ có thể nhiều cách xử sự tốt hơn? Chị Mai Thị Bưởi, Quản lý chương trình trẻ em Trung tâm CASGA chia sẻ: “Các em không biết rằng mình sẽ ứng xử như thế nào khi có mâu thuẫn với bạn bè. Khi các em phạm lỗi thì thông thường sẽ bị người lớn xử phạt bằng cách đánh, mắng... Vô tình, cách ứng xử của người lớn như thế khiến cho các bạn tưởng rằng đó là cách giải quyết vấn đề”.

Gia đình là tế bào của xã hội, một gia đình tốt (cử xử có văn hóa, dạy dỗ con biết làm người tử tế..) sẽ góp phần làm cho xã hội tốt đẹp lên. Bởi thế, để sạch hóa môi trường học đường, ngoài cái gốc là đức, cách hành xử của thầy cô, vấn đề không kém phần quan trọng là nâng cao văn hóa “hành xử” trong mỗi tổ ấm gia đình. Nếu nhìn vào những hiện tượng bạo lực học đường thời gian qua mà chúng ta cứ đổ lỗi cho nhà trường, xã hội về những trận dằn mặt của trẻ, mà đâu biết rằng ngay chính chiếc “tổ” của chúng không thể “ấm”.

Kim Thoa – Hồng Hải

Bài 2: Giải bài toán bạo lực gia đình