Cách làm hay trong bảo vệ môi trường
	Hãy cùng nhau bảo vệ tài sản chung
	Lan tỏa giá trị lịch sử, nét đẹp văn hóa

Đối xử “thô bạo” với công trình văn hóa

Thời gian gần đây, việc một số tác phẩm nghệ thuật công cộng chưa kịp được người dân khám phá hết vẻ đẹp đã bị dỡ bỏ, hay tình trạng vứt rác, đốt rác bừa bãi khiến các công trình nghệ thuật bị xuống cấp nghiêm trọng không còn là chuyện hiếm. Cụ thể, mới đây, ngày 30/10, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã quyết định tháo dỡ công trình nghệ thuật sắp đặt mang tên “Tháp”, một trong bộ 6 tác phẩm kỷ niệm 65 năm Giải phóng Thủ đô (10/10/ 2019) của nhóm tác giả gồm nhà điêu khắc Mai Thu Vân, nhà điêu khắc Nguyễn Ngọc Lâm và kiến trúc sư Đỗ Anh Tuấn. “Tháp” là tác phẩm nghệ thuật sắp đặt có tạo hình lớn, được đặt trên vỉa hè bờ đông của Hồ Gươm, gần tháp Hòa Phong.

Con đường gốm sứ một số nơi bị xuống cấp do ý thức kém của người dân (Ảnh:K.T)

Tác phẩm được cấu tạo 6 tầng, gồm nhiều ô cửa màu sắc. Đây là tác phẩm mà người xem có thể trải nghiệm bằng cách đi sâu vào bên trong, quan sát cảnh vật thông qua những lăng kính nhiều màu sắc rực rỡ. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn tác phẩm được đặt tại đây, người dân đã không dám bước vào trong chiêm ngưỡng nữa. Bởi vì một số người dân vô ý thức đã phóng uế bừa bãi, thậm chí nôn mửa trong đó. Không bao lâu, tác phẩm nghệ thuật này bốc lên một mùi hôi thối khó chịu, đến nỗi du khách đi ngang qua phải khẩn trương bước thật nhanh chứ không dám dừng lại ngắm nhìn. Sau khi nhận được phản ánh của người dân, chính quyền Thành phố Hà Nội đã quyết định tháo dời tác phẩm “Tháp”, tạm thời di chuyển tác phẩm đi để làm vệ sinh, tẩy uế khu vực này.

Không chỉ có tác phẩm “Tháp” mà “số phận” tương tự cũng đã xảy ra đối với một số công trình nghệ thuật khác. Ví dụ như vào dịp Tết nguyên đán 2019, cũng tại Hồ Gươm, một công trình kim tự tháp được tạo hình như những cành đào Tết nếu nhìn từ xa, đã nhanh chóng bị xô vẹo, xuống cấp. Thời điểm ấy, công trình này được thiết kế với cửa ra và cửa vào thông thoáng, trẻ nhỏ và người lớn có thể vào bên trong để khám phá, nhưng lại không được thiết kế để leo trèo. Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian ngắn, những nan tre mảnh dẻ đã bị đứt gãy, tách rời trước những đứa trẻ nghịch ngợm và hiếu động. Và 340 bóng đèn thắp sáng, dùng làm trang trí để tác phẩm trở thành một bầu trời đầy sao vào buổi tối, cũng bị người dân lấy đi không ít.

Hay đáng kể nhất, thời gian qua, nhiều người dân đã phải bức xúc khi chứng kiến tác phẩm nghệ thuật “con đường gốm sứ” bị xuống cấp nghiêm trọng. Được biết, những bức tranh dọc đường gốm sứ ven sông Hồng được khởi công từ năm 2007 và khánh thành năm 2010. Đây là công trình nghệ thuật phục vụ đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long của nhân dân Thủ đô. Các bức tranh trên con đường gốm sứ khắc họa lịch sử dân tộc Việt Nam từ Đông Sơn qua Lý, Trần, Lê, Nguyễn. Đồng thời, tái hiện các hoa văn đặc trưng và tiêu biểu trên thổ cẩm; tranh gốm của các thiếu nhi Việt Nam và quốc tế với chủ đề Hà Nội-thành phố vì hòa bình...

Tuy nhiên, có một điều đáng buồn là do tác động của thời tiết cũng như ý thức kém của người dân khiến những bức tranh gốm sứ ở đây xuống cấp theo thời gian. Theo quan sát, hiện tại nhiều mảng tường gốm bị phồng rộp, loang lổ, ám khói, bong tróc, một số chỗ lộ rõ phần gạch lõi bên trong. Một số hộ dân khu vực này còn tận dụng bức tường làm nơi chăng quảng cáo, căng bạt, chất hàng hóa. Những quán nước vỉa hè mọc lên nhan nhản vào buổi sáng và buổi tối, che khuất nhiều đoạn đường, người dân đi lại ăn uống nhìn rất mất mỹ quan. Thậm chí, việc người dân phóng uế bừa bãi ngay cạnh con đường gốm sứ này cũng không còn là chuyện hiếm gặp.

Nâng cao ý thức từ người dân

Bà Nguyễn Thị Thanh (phường Nghi Tàm, quận Tây Hồ) cho biết: “Hàng ngày tôi vẫn thường xuyên tập thể dục qua đây, tuy nhiên đáng buồn là tuyến đường này đang xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều đoạn lớp gốm bong tróc, nứt toác, rác thải vứt bừa bãi. Thậm chí, một số người dân còn thường xuyên đốt rác thải sát đoạn đường gốm. Mặc dù khi gặp những trường hợp này chúng tôi cũng đã nhắc nhở, nhưng nhắc một lần, hai lần chứ làm sao nhắc được mãi. Tôi cho rằng, quan trọng nhất vẫn phải xuất phát từ ý thức của người dân”.

Những câu chuyện trên thêm một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng một bộ phận không nhỏ người dân ứng xử thiếu văn minh với các tác phẩm, công trình văn hóa nghệ thuật nơi công cộng. Đúng như tên gọi “tác phẩm nghệ thuật công cộng”, người ra sức giữ gìn, người lại phá hủy bởi những tác phẩm đó chẳng của riêng ai. Vòng luẩn quẩn tìm chỗ đứng cho tác phẩm nghệ thuật công cộng, tạo không gian thưởng thức, giải trí và thư giãn cho người dân tiếp tục là bài toán khó. Có thể thấy những năm gần đây, mặc dù chính quyền thành phố có rất nhiều nỗ lực trong việc xây dựng các bộ quy tắc ứng xử văn minh nơi công cộng, nhưng đáng tiếc là vẫn còn không ít người dân chưa nhận thức đúng vấn đề này.

Cụ thể, tại Nghị định 155/2016/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, hành vi vệ sinh cá nhân không đúng nơi quy định tại các khu công cộng có thể bị phạt từ 1 đến 3 triệu đồng, hay vào tháng 3/2017, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành bộ quy tắc ứng xử nơi công cộng trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, các hành vi làm ảnh hưởng đến môi trường công cộng vẫn diễn ra hàng ngày làm đau đầu các nhà quản lý.

Có thể thấy, hành vi lệch chuẩn trong ứng xử thường là do một số người không có nền tảng giáo dục tốt nên khi gặp tình huống không như ý, bản thân vốn thiếu kỹ năng kiểm soát hành vi, thiếu giá trị đạo đức nên dễ có xu hướng bộc phát thái độ, phản ứng của mình một cách thái quá. Anh Lê Hữu Phú – Giám đốc trung tâm đào tạo kỹ năng mềm Dream Star cho rằng, để nâng cao ý thức trong việc ứng xử nơi công cộng, quan trọng nhất là phải được rèn giũa ngay từ nhỏ.

“Để ứng xử văn minh, giao tiếp lịch sự, tôn trọng người khác, mỗi người phải học cách tự kiểm soát mình. Việc giao tiếp, ứng xử phải được rèn giũa từ nhỏ. Trong đó, văn hóa học đường là môi trường rất quan trọng để rèn luyện nhân cách và giáo dục thế hệ trẻ, để các em biết sống có hoài bão, có lý tưởng tốt đẹp, có lối sống nhân văn, giao tiếp, ứng xử có văn hóa”, anh Phú cho hay.

KIM TIẾN