Mô hình du lịch nông nghiệp: Bỏ ngỏ đến bao giờ?
	Bàn về giải pháp thúc đẩy tập trung đất đai

Chưa có chính sách đồng bộ

Mặc dù thời gian qua, việc phát triển sản xuất - tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi giá trị ở Hà Nội bước đầu đã đạt kết quả nhất định. Đến nay đã xây dựng và phát triển được 65 chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp an toàn; hình thành và phát triển một số vùng sản xuất tập trung; vệ sinh an toàn thực phẩm được đảm bảo hơn trước; giá trị sản phẩm nông nghiệp ngày càng tăng; thị trường cơ bản ổn định; hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia chuỗi ngày càng hiệu quả hơn...

Đoàn khảo sát của Ban kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố khảo sát tại Công ty TNHH Thương mại và đầu tư Việt Liên

Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế, Đoàn giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố nhận thấy, thành phố chưa có một chính sách đồng bộ, riêng về khuyến khích phát triển chuỗi giá trị trong sản xuất, phân phối sản phẩm nông nghiệp mà chủ yếu hiện nay đang vận dụng các cơ chế, chính sách hiện có để áp dụng cho việc triển khai và phát triển các chuỗi giá trị.

Một số nội dung hỗ trợ, khuyến khích phát triển nông nghiệp của thành phố gặp nhiều khó khăn trong thực hiện nên kết quả rất hạn chế như chính sách hỗ trợ lãi suất vốn vay phát triển sản xuất. Tỷ trọng sản phẩm nông nghiệp được sản xuất, phân phối tiêu thụ qua chuỗi giá trị còn thấp, hiện mới chiếm tỷ trọng dưới 10% tổng lượng sản phẩm nông nghiệp tiêu thụ tại thị trường Hà Nội.

Điều đáng nói là sản phẩm nông nghiệp của Hà Nội đảm bảo sạch, rõ nguồn gốc xuất xứ, thương hiệu, đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn của nhà cung ứng, phân phối không nhiều hoặc có nhưng sản lượng rất ít, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún nên không thể tham gia vào hệ thống chuỗi cung ứng tại một số siêu thị trong nước hoặc phục vụ xuất khẩu.

Trong khi đó, khả năng huy động vốn, tiếp cận nguồn vốn vay để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, việc tiếp cận và tích tụ đất đai của doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia phát triển chuỗi còn khó khăn, hạn chế dẫn đến việc mở rộng, phát triển các chuỗi giá trị còn chậm và ít. Đặc biệt, công tác thông tin tuyên truyền, phát triển các kênh giới thiệu tiêu dùng sạch đến người tiêu dùng còn chưa sâu rộng, chưa đa dạng nên nhận thức, thói quen tiêu dùng về tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đảm bảo chất lượng, an toàn còn chưa đầy đủ...

Cần xây dựng trong tổng thể chính sách khuyến nông

Theo Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố, nguyên nhân chủ yếu hiện nay là do thị trường sản phẩm không ổn định, hoạt động bảo hiểm nông nghiệp chưa được triển khai rộng rãi; Quy định pháp luật của Nhà nước về phát triển chuỗi còn thiếu, hoặc có bất cập chưa được rà soát, điều chỉnh, bổ sung kịp thời dẫn đến khó khăn trong việc triển khai phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp.

Bên cạnh đó, công tác phối hợp giữa các sở, ban ngành, chính quyền địa phương còn hạn chế; chậm tham mưu, giải quyết các khó khăn, vướng mắc của các đơn vị trong phát triển sản xuất nông nghiệp, phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp. Nhất là sự vào cuộc chỉ đạo của một số chính quyền địa phương chưa quyết liệt trong việc kiểm soát an toàn thực phẩm...

Sau khi nghiên cứu báo cáo của các cơ quan hữu quan và khảo sát trực tiếp tại 6 đơn vị ở Hà Nội và 1 đơn vị ở tỉnh Ninh Bình, Đoàn giám sát Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố kiến nghị UBND Thành phố cần chỉ đạo các cơ quan chuyên môn khẩn trương rà soát tất cả các cơ chế, chính sách của Trung ương, thành phố, nhất là các cơ chế, chính sách HĐND Thành phố đã ban hành để đánh giá kết quả triển khai thực hiện, đề xuất điều chỉnh, bổ sung hoặc bãi bỏ cơ chế, chính sách không còn phù hợp.

Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp nằm trong tổng thể chính sách khuyến khích nông nghiệp theo hướng tập trung hỗ trợ theo phương thức gián tiếp, sau đầu tư như: Tiếp cận vốn vay, dành nguồn ngân sách hỗ trợ sau đầu tư; tiếp cận đất đai, cải cách thủ tục hành chính, kiến tạo khung pháp lý, chính sách, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình sản xuất - kinh doanh nông sản... nhằm đạt mục tiêu tổng thể phát triển nông nghiệp Thủ đô bền vững, giá trị gia tăng cao, góp phần ổn định trật tự xã hội khu vực nông thôn trên địa bàn thành phố.

Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố cũng kiến nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương rà soát, đánh giá tổng thể việc triển khai các cơ chế, chính sách của Trung ương và thành phố đã ban hành, tham mưu cấp có thẩm quyền bãi bỏ chính sách không còn phù hợp, đề xuất bổ sung các cơ chế, chính sách mới phù hợp tình hình mới nhằm thúc đẩy sản xuất nông nghiệp nói chung, phát triển chuỗi giá trị nói riêng. Cùng với đó, tiếp tục làm tốt công tác kiểm định sản phẩm sạch và công bố kết quả kiểm định công khai trên cổng thông tin cho người dân biết qua đó định hướng và hình thành thói quen tiêu dùng sản phẩm sạch, an toàn...

Còn đối với các doanh nghiệp, hợp tác tham gia phát triển sản xuất, phân phối theo chuỗi giá trị, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND Thành phố cho rằng, cần chủ động đổi mới tư duy trong phát triển sản xuất, phát triển chuỗi sản xuất nông nghiệp; tăng cường công tác đào tạo, tập huấn; đào tạo cán bộ quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã.

Kịp thời nắm bắt thông tin, chủ trương của thành phố về phát triển nông nghiệp, phát triển chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp kết hợp nghiên cứu nắm bắt thị trường để có chiến lược phát triển cho doanh nghiệp, hợp tác xã của mình. Phối hợp chặt chẽ với các ngành, chính quyền địa phương trong việc phát triển sản xuất, phát triển chuỗi sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.

Nguyễn Công