“Tết Trung thu Phố cổ 2018”: Nhiều hoạt động văn hóa truyền thống
	Thu giữ hàng nghìn chiếc bánh Trung thu không rõ nguồn gốc
	Bánh trung thu vào mùa, phải ghi nhớ 6 điều này khi ăn để tránh tự rước bệnh

Công khai quy trình, để lấy lại uy tín

Những ngày tết Trung thu cận kề, chúng tôi tìm về làng sản xuất số lượng lớn bánh trung thu tại Xuân Đỉnh, Hà Nội. Ngay từ đầu làng, mùi đường, mùi hương bánh nướng sực nức báo hiệu làng nghề đang bước vào giai đoạn sản xuất bánh phục vụ mùa cao điểm.

Một số công đoạn sản xuất bánh Trung thu được công khai tại gian bán hàng của cơ sở sản xuất ở Xuân Đỉnh

Nhiều năm trước, bánh trung thu Xuân Đỉnh bị khách hàng e dè sau hàng loạt thông tin khu vực sản xuất bánh ở làng nhiễm bẩn, bột làm bánh nhập từ Trung Quốc, nguyên liệu làm nhân bánh phơi trên bạt trải ở lề đường,…song trong mùa bánh trung thu năm nay, một vài xưởng sản xuất bánh tại nơi đây chọn cách công khai quy trình sản xuất bánh ngay tại gian bán hàng. Việc làm này vừa để hút khách, vừa chứng minh sản phẩm bánh của xưởng được làm sạch sẽ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Có mặt tại cơ sở sản xuất bánh trung thu Bình Chung, đang vào chính vụ nên số công nhân tăng hơn so với ngày thường và luôn hoạt động hết công suất. Mỗi tốp công nhân phụ trách một công đoạn khác nhau. Một tốp ngồi nặn nhân bánh, tốp khác đóng bánh, dán nhãn mác. Phía bên cạnh, một tốp phụ trách công đoạn nướng bánh. Những chiếc máy nướng, máy đóng bao bì hoạt động không ngừng nghỉ cùng hoạt động mua – bán diễn ra tấp nập.

Các loại bánh nướng, dẻo giá siêu rẻ 9 nghìn đồng/ túi với 5 chiếc bánh

Tuy nhiên không phải cơ sở nào cũng công khai quy trình cho khách hàng “mục sở thị” cùng đó nhiều cơ sở giấu kín tất cả các công đoạn, số còn lại công khai theo kiểu nửa vời, chỉ số ít công đoạn cuối cùng như nướng, đóng gói được công khai còn những công đoạn sơ chế, trộn nguyên liệu,.. đều được thực hiện phía sâu trong xưởng bởi một nhóm công nhân.

Cánh cổng của khu vực đó luôn đóng kín, bất cứ người bên ngoài không thể nhìn thấy hay xâm nhập được vào bên trong. Mỗi khi thấy có người lạ xuất hiện gần khu vực xưởng sản xuất, mọi công nhân ở đây đều nhìn bằng ánh mắt nghi ngờ, dò xét. Khi phóng viên có hành động muốn chụp ảnh bà chủ cơ sở cùng công nhân ngay lập tức dò hỏi và mời phóng viên ra khỏi khu vực bán hàng, sản xuất của cơ sở.

Rời Xuân Đỉnh về “thủ phủ” bánh kẹo La Phù (Hoài Đức, Hà Nội) phóng viên cũng ghi nhận những hoạt động tương tự. La Phù vốn chỉ cách trung tâm Hà Nội 20 km vẫn được phân cấp “làng”, nhưng thật khó để tìm ra ở nơi đây những khoảnh khắc thanh bình hay một nét đẹp rêu phong cổ kính. Bởi lẽ từ sáng sớm khắp các đường làng ngõ xóm, những chiếc xe tải, xe ba gác rầm rập ra vào bốc dỡ hàng chở đi các mối phân phối.

Trong thời điểm cận kề trung thu, La Phù giống như một công trường sản xuất tấp nập, khẩn trương. Hai bên đường san sát các ki ốt, cửa hàng đầy ắp bánh kẹo chờ xuất kho cho những khách buôn. Các cơ sở làm bánh trung thu ở đây hầu hết đều nằm ở ngóc ngách sâu trong làng. Bên cạnh những cơ sở sản xuất chấp hành nghiêm quy định vẫn tồn tại không ít cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, thời vụ, khu vực sản xuất lộn xộn, gắn với nơi sinh hoạt của gia đình, điều kiện vệ sinh chưa bảo đảm,...

Một người dân trong làng cho hay: “Tầm này đang vào mùa trung thu, vào trong làng mọi nhà đang làm bánh nhộn nhịp lắm. Trung thu chúng tôi thường ít ăn bánh của làng hoặc có mua thì chọn mua ở cơ sở sản xuất theo mùa chứ không chọn mua ở những cơ sở sản xuất quanh năm, tránh tình trạng tồn đọng từ những lần sản xuất trước đó”.

Với loại hình sản xuất mang tính thời vụ, vào mùa cao điểm các cơ sở tuyển số lượng đông công nhân, khi được hỏi hầu hết các công nhân ở đây đều không phải trải qua quy trình kiểm tra sức khỏe cũng như có rất ít công nhân nắm được quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Mặt khác, bánh trung thu La Phù xưa nay vẫn được tiêu thụ chủ yếu ở thị trường nông thôn do lợi thế giá rẻ. Do đó, xung quanh những chiếc bánh giá rẻ, câu chuyện vệ sinh an toàn thực phẩm lại một lần nữa được cảnh báo. Khi chúng tôi ngỏ ý muốn thăm khu sản xuất nhưng chủ cơ sở nhất định từ chối với lí do sẽ chỉ cho xem bánh và cam kết chất lượng còn xưởng sản xuất nằm ở xa không tiện ghé thăm.

Vẫn ngập hàng giá rẻ

Nếu như những năm trước, bánh giá rẻ chỉ xuất hiện ở cuối mùa nhằm phục vụ người mua ít tiền, người game bài uy tín có thu nhập thấp thì năm nay, bánh trung thu siêu rẻ có xuất xứ từ Trung Quốc, Đài Loan đã tràn lan ngay từ đầu mùa. Theo tìm hiểu, loại bánh trung thu này được nhập về với giá sỉ là trên 300.000 đồng/thùng, mỗi thùng có khoảng 130 chiếc bánh, chia nhỏ ra thì mỗi chiếc bánh có giá bán siêu rẻ. Vì mức giá siêu rẻ, loại bánh này trở thành món đồ được nhiều người game bài uy tín thu nhập thấp, sinh viên lựa chọn.

Chưa dừng ở đó, ngay cả bánh trung thu made inViệt Nam cũng ngập tràn các loại bánh siêu rẻ. Tại chính “thủ phủ” bánh kẹo La Phù, bất kể ai cũng có thể mua được số lượng lớn những chiếc bánh nướng, bánh dẻo với giá 9 nghìn đồng/ 5 chiếc bánh. Những chiếc bánh này, không có gói hút ẩm, được đóng gói sơ sài nhưng tuyệt nhiên đều có hạn sử dụng rất dài lên đến 60, thậm chí có loại 75 ngày.

Tiếp tục khảo sát thị trường bánh trung thu tại các chợ, vẫn tồn tại nhiều loại bánh ghi thiếu những thông tin về sản phẩm từ ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần nguyên liệu cho tới cách bảo quản,… Nhiều cơ sở ghi hạn sử dụng tới hơn một tháng trong khi khách hàng tìm mỏi mắt không thấy ngày sản xuất hoặc nhiều cơ sở còn có mánh khóe tráo hạn sử dụng,....

Trên thực tế theo quy định của Bộ y tế về an toàn thực phẩm, bánh trung thu không thể bảo quản ở điều kiện thông thường trong thời gian dài. Do đó, với các loại bánh giá rẻ này, người tiêu dùng có quyền đặt nghi vấn về chất lượng cũng như khâu kiểm soát của cơ quan chức năng. Bởi khó có thể lý giải tại sao một chiếc bánh trung thu khi đem ra thị trường, cộng thêm các loại chi phí phát sinh lại có giá rẻ mà chất lượng vẫn an toàn.

Trước thực trạng đó, với quyết tâm không cho phép tồn tại cơ sở sản xuất bánh trung thu không phép trên địa bàn, mới đây UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 164/KH-UBND về đảm bảo an toàn thực phẩm tết Trung thu trên địa bàn TP Hà Nội năm 2018. Theo đó yêu cầu thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vi phạm về chất lượng và điều kiện vệ sinh an toàn trong sản xuất, kinh doanh, quảng cáo thực phẩm, chú trọng vào các cơ sở sản xuất, kinh doanh bánh trung thu để xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm theo đúng quy định pháp luật.

Tuy nhiên, trước những sự bát nháo trong thị trường bánh, dư luận càng lo ngại hơn khi một số lượng lớn bánh trung thu không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn liên tục “qua mặt” lực lượng chức năng tại các địa bàn tỉnh và di chuyển hàng trăm, nghìn ki lô mét về tiêu thụ tại Hà Nội. Để rồi chỉ khi đã có vài lô hàng được đưa ra tiêu thụ thuận lợi trên thị trường sau đó mới bị cơ quan chức năng phát hiện và bắt giữ.

Nhiều người đặt câu hỏi, tại những vùng quê, khu vực nông thôn luôn là thị trường hút khách đối với những loại sản phẩm rẻ tiền và nếu chỉ có lực lượng quản lý thị trường Hà Nội điều tra, phát hiện, xử lý sai phạm trong khi lực lượng của các tỉnh khác vẫn thờ ơ, vô trách nhiệm thì việc xử lý đó sẽ chẳng thể triệt để.

Nguyễn Hoa

Còn nữa