Kỳ 2: Nghịch lý dự án đầu tư xong đắp chiếu, hoặc có lại không dùng!
	“Phủ sóng” nước sạch về nông thôn

Đẩy nhanh tốc độ xây dựng và hoàn thiện nhiều dự án

Với sự chỉ đạo quyết liệt của UBND Thành phố, sự phối hợp của các sở, ngành đã khẩn trương hoàn thiện các thủ tục triển khai thi công các dự án cấp nước (xã hội hóa) trên 175 xã với quy mô khoảng 534.911 hộ, tương đương khoảng 2.139.842 người. Đến hết năm 2017 đã chỉ đạo các nhà đầu tư triển khai thực hiện, hoàn thành việc đấu nối bổ sung cho khoảng 131.933 hộ tương đương khoảng 527.732 người, đã nâng tỷ lệ cấp nước khu vực nông thôn lên trên 49,4%.

Đến tháng 4/2018, tiếp tục hoàn thành và đưa vào vận hành 2 nhà máy nước phục vụ nhân dân gồm: Công ty nước sạch Hà Nội đã thực hiện cải tạo Nâng công suất nhà máy nước mặt Bắc Thăng Long đạt công suất 100.000/150.000m3/ngđ; Liên danh Công ty Cổ phần Ao Vua và Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng cấp thoát nước và môi trường Ba Vì đã đưa vào vận hành giai đoạn I của Nhà máy nước Ba Vì sử dụng nguồn nước mặt sông Đà với công suất 10.000m3/ngđ.

Lễ khởi công dự án nhà máy nước mặt Sông Đuống. (Nguồn: giaoduc.net)

Bên cạnh đó, 12 dự án phát triển mạng cũng đang được triển khai thực hiện. Chẳng hạn như: Dự án Xây dựng mạng lưới cấp nước sạch cho 5 xã thuộc huyện Đông Anh; Dự án sử dụng công suất dư 2.000m3/ngđ của trạm cấp nước Văn Điển đấu nối cấp nước cho thôn Yên Ngưu, các khu tập thể xã Tam Hiệp, các khu tập thể thị trấn Văn Điển, huyện Thanh Trì sử dụng nguồn từ trạm Văn Điển; Dự án phát triển mạng lưới cấp nước huyện Hoài Đức; Dự án phát triển mạng lưới cấp nước huyện Phú Xuyên...

Đến hết 30/4/2018, thành phố đã chỉ đạo các nhà đầu tư thực hiện xây dựng mạng lưới cấp nước đảm bảo khả năng đấu nối cấp nước khoảng gần 52% người dân nông thôn tiếp cận nước sạch. Trong năm 2018 đã đầu tư mạng lưới cấp nước và đấu nối bổ sung cho khoảng 19.455 hộ với khoảng 77.820 người.

Cần nhiều giải pháp đồng bộ

Theo báo cáo của các nhà đầu tư, dự kiến trong năm 2018 các dự án phát triển mạng cấp nước sẽ hoàn thành, đấu nối cấp nước bổ sung cho khoảng 61.000 hộ với khoảng 244.000 người, nâng tỷ lệ cấp nước nông thôn tăng lên trên 55%. Tuy nhiên, hiện nay, một số nhà đầu tư triển khai thực hiện chậm ảnh hưởng tới tiến độ cung cấp nước sạch cho người dân, đặc biệt các dự án đầu tư phát triển nguồn, các dự án phát triển mạng lưới tại những khu vực nông thôn sử dụng nguồn từ các nhà máy nước tập trung đang chuẩn bị hoàn thành. Một số dự án đầu tư đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà thầu tư vấn.

Hiện nay, việc đầu tư các tuyến đường theo quy hoạch chưa đồng bộ với tiến độ thực hiện các dự án phát triển mạng lưới cấp nước dẫn đến trong quá trình triển khai thi công các tuyến cấp nước gặp khó khăn về công tác giải phóng mặt bằng, di chuyển các công trình ngầm nổi… Các địa phương đã và đang thực hiện đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch xây dựng nông thôn mới nên khi triển khai đầu tư phát triển mạng lưới cấp nước gặp khó khăn như (cấp phép đào đường; thi công, hoàn trả đường mới thi công…).

Trong quá trình triển khai các dự án, các nhà đầu tư thường gặp khó khăn về tài chính, khó tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi, vay thương mại; Điều kiện tự nhiên, điều kiện xã hội của các dự án khác nhau nên chi phí đầu tư, khả năng thu hồi vốn của các dự án khác nhau nên hiệu quả của từng dự án khác nhau...; Một số dự án sau khi hoàn thành, tỷ lệ đăng ký lắp đặt đồng hồ sử dụng nước thấp, một số hộ đã lắp đặt đồng hồ nước nhưng lượng nước sạch sử dụng nhỏ, dẫn tới việc thu hồi vốn cho dự án khó khăn…

Theo ông Lê Văn Dục – Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, thực trạng hiện nay của hệ thống cấp nước là nguồn cung cấp thiếu, mạng truyền dẫn chưa đồng bộ, tỷ lệ cấp nước khu vực nông thôn thấp. Để hoàn thành mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 tỷ lệ cấp nước khu vực nông thôn phấn đấu đạt 100%. Sở Xây dựng đề xuất thành phố nên yêu cầu các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ xây dựng các nhà máy nước, các mạng truyền dẫn kết nối với khu vực nông thôn.

Bên cạnh đó, yêu cầu các Công ty cấp nước theo địa bàn được giao quản lý, nghiên cứu đầu tư nâng cấp cải tạo mạng lưới, khảo sát, đề xuất giải pháp lắp đặt bổ sung thiết bị nâng cấp các trạm cấp nước hiện có đảm bảo chất lượng nước theo tiêu chuẩn nước uống tại vòi... Đồng thời, yêu cầu các Công ty cấp nước xây dựng phương án tiếp nhận các trạm cấp nước cục bộ trong phạm vi phát triển mạng lưới cấp nước từ hệ thống cấp nước tập trung của đơn vị được UBND Thành phố giao triển khai thực hiện (trong đó có nghiên cứu giải pháp kết nối, thay thế nguồn cấp cho các trạm cấp nước cục bộ).

Về phát triển mạng lưới, Sở cũng đề xuất thành phố yêu cầu các nhà đầu tư tập trung triển khai hệ thống mạng lưới cấp nước đã được UBND Thành phố chấp thuận chủ trương đầu tư, đặc biệt tại những khu vực có nguồn nhằm phát huy hiệu quả đầu tư các trạm cấp nước; Thực hiện đồng bộ các giải pháp cải tạo mạng lưới giảm thất thoát, thất thu nước sạch, nâng cao chất lượng và sử dụng nước tiết kiệm.

Các Công ty cấp nước triển khai thay thế hệ thống đường ống cũ bằng vật liệu có độ bền cao với độ bền 30-50 năm đáp ứng yêu cầu chất lượng nước uống tại vòi và giảm tỷ lệ thất thoát nước sạch đến năm 2020 xuống dưới 15%; Xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư cho các nhà đầu tư đủ năng lực thực hiện đầu tư các dự án cấp nước tại những khu vực còn lại tại khu vực huyện Thạch Thất, Chương Mỹ, Phúc Thọ, Đan Phượng, Ba Vì, Mê Linh.

Đối với các công trình cấp nước cục bộ tại khu vực nông thôn, Sở đề nghị UBND Thành phố giao Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn hoàn thiện đề án bàn giao công trình cấp nước nông thôn cho doanh nghiệp tiếp nhận quản lý. Đối với những công trình đã có nhà đầu tư phát triển mạng lưới cấp nước sử dụng nguồn từ hệ thống cấp nước tập trung thì bao giao đấu nối với hệ thống cấp nước tập trung.

Hà Phong – Phạm Thảo