Tiếp tục hoàn thiện, khắc phục hạn chế

Theo các chuyên gia, Luật Phòng, chống ma túy năm 2000 (sửa đổi, bổ sung năm 2008) và các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo hành lang pháp lý cho công tác phòng, chống tội phạm về ma túy, góp phần quan trọng trong cuộc đấu tranh phòng, chống ma túy, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên, do sự phát triển nhanh và đa dạng của nền kinh tế, đời sống văn hóa - xã hội nên một số quan hệ xã hội mới liên quan đến phòng, chống ma túy xuất hiện nhưng chưa có quy định điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn.

Một trong những điểm quan trọng là chưa có quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an, tình hình sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng phức tạp, đặc biệt là việc sử dụng ma túy tổng hợp, hình thức sử dụng phong phú, đa dạng từ hút, hít, tiêm chích sang uống, ngậm (ma túy tổng hợp, thuốc hướng thần)...; nhất là từ khi Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) có hiệu lực thi hành thì hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không bị coi là tội phạm và không bị xử lý hình sự.

Tổ công tác 141, Công an thành phố Hà Nội bắt giữ đối tượng tàng trữ trái phép chất ma tuý.

Trong khi đó, tình hình sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng phức tạp, đặc biệt là việc sử dụng ma túy tổng hợp. Nhiều trường hợp sử dụng ma túy tổng hợp, ngay từ lần sử dụng đầu tiên đã gây ra nguy hiểm cho chính bản thân mình và gây mất an ninh, trật tự, không kiểm soát được hành vi, gây ra các vụ thảm án, tai nạn giao thông kinh hoàng, có những vụ đối tượng giết chính người thân trong gia đình gây hoang mang, bức xúc trong xã hội. Ngoài ra. hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện nay chỉ bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng là chưa đủ sức răn đe.

Do đó, yêu cầu đặt ra là cần phải quy định biện pháp quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy để có biện pháp phòng ngừa họ tái sử dụng chất ma túy, theo dõi, giám sát để kịp thời ngăn ngừa họ vi phạm pháp luật, ngăn chặn hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác và chính bản thân họ, không để họ bước chân vào con đường phạm tội...

Quy định chặt chẽ hơn về quản lý người sử dụng ma túy

Theo thống kê của Bộ Công an, tình hình người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng gia tăng. Cụ thể, năm 2017, phát hiện hơn 128.000 người, năm 2018 phát hiện hơn 135.000 người và năm 2019 là hơn 143.000 người sử dụng trái phép chất ma túy.

Riêng năm 2020, do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều địa phương áp dụng giãn cách, các dịch vụ không thiết yếu như quán bar, vũ trường, karaoke, khách sạn không hoạt động nên số lượng người sử dụng ma túy mới bị phát hiện tăng không đáng kể.

Tuy nhiên, tình hình sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng phức tạp, đặc biệt là ma túy tổng hợp. “Tính đến tháng 11/2021, toàn quốc có 246.648 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Tỷ lệ người nghiện tăng trung bình trong 5 năm gần đây là 3%/năm”, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện cho biết.

Nhóm đối tượng tổ chức sử dụng ma túy trong quán karaoke

Hiện nay, việc lập hồ sơ đưa người nghiện vào nơi cai nghiện bắt buộc gặp nhiều khó khăn. Người nghiện ma túy ở ngoài xã hội còn nhiều, ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Không ít những vụ thảm án, sát hại người thân hoặc tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng do người nghiện ma tuý gây ra.

Ngày 30/3/2021, tại Kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Phòng, chống ma túy số 72/2021/QH14. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022, được kỳ vọng sẽ góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh phòng, chống ma túy vốn dĩ đầy khó khăn, phức tạp.

Luật Phòng, chống ma túy 2021 được ban hành nhằm giải quyết, điều chỉnh những thiếu sót để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trong tình hình mới. Theo đó, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 có nhiều quy định chặt chẽ hơn về quản lý người sử dụng ma túy; giải quyết những tồn tại về quản lý cai nghiện và hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật liên quan.

Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 có một chương riêng về quản lý người nghiện ma túy và xác định tình trạng của người sử dụng chất cấm, trong đó đã quy định cụ thể: Người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy là hai đối tượng riêng biệt. Vấn đề quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu tiên cũng đã được đưa vào Luật Phòng, chống ma túy năm 2021.