Việt Nam cần khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới
	Sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam có xu hướng gia tăng

Nguy hại từ sản phẩm thuốc lá thế hệ mới

Không phải ngẫu nhiên mà Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lựa chọn chủ đề ngày Thế giới không thuốc lá năm 2020 là “Bảo vệ giới trẻ khỏi ảnh hưởng của việc quảng cáo và sử dụng các sản phẩm thuốc lá”. Điều này rõ ràng cho thấy một thực trạng đáng lo ngại là dường như giới trẻ đang chịu những ảnh hưởng nhất định từ thuốc lá, đặc biệt là các loại thuốc lá thế hệ mới khiến các bạn trẻ vô cùng hiếu kỳ và tò mò khám phá.

Lấy rồi

Thuốc lá thế hệ mới cũng độc hại như thuốc lá điếu truyền thống.

Theo Thạc sĩ Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết, các loại thuốc lá thế hệ mới cũng độc hại như thuốc lá thông thường. Bộ Y tế có đề xuất cấm sử dụng dưới mọi hình thức mua bán, sản xuất, nhập khẩu đối với các sản phẩm mới này, gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha.

"Thực tế cho thấy, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được thiết kế bắt mắt, thu hút giới trẻ và nhắm đến cả người chưa hút thuốc. Hút thuốc lá điện tử hiện đang gia tăng trong giới trẻ, người chưa hút và kể cả người đang hút thuốc lá điếu truyền thống cũng có xu hướng sử dụng song song thuốc lá điện tử. Đây là loại hình thuốc lá mới, rõ ràng tác hại của chúng gây ra không hề thấp hơn thuốc lá thông thường, thậm chí có những tác hại cấp tính gặp phải ngay sau khi hút hơi đầu tiên như: Viêm phổi, đột quỵ, hay nguy cơ cháy nổ cao do thuốc lá nung nóng..." - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế nhấn mạnh.

Đồng quan điểm trên, Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, Cán bộ Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cảnh báo tác hại của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bởi trong đó có chứa rất nhiều chất độc hại như nicotine, kim loại, formaldehyde… Bác sĩ Lâm phân tích, với thuốc lá điện tử, người hút dễ bị gây nghiện và tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường. Trong thuốc lá điện tử có tới 15.000 loại hương vị, nguy cơ trộn hương vị và cả chất ma túy; người hút dễ phơi nhiễm các chất độc gây bệnh ung thư, tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến phát triển trí não. Các chất độc được thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử và trong khói. Vì vậy thuốc lá điện tử có hại cho cả người hút thuốc chủ động và thụ động. Ngoài ra còn có nguy cơ chấn thương nghiêm trọng do cháy nổ pin…

Với thuốc lá nung nóng, các bằng chứng chỉ rõ, thuốc nung nóng cũng chứa nhiều chất độc hại giống như từ khói thuốc. Khói thuốc nung chứa nicotine. Đây là chất gây nghiện mạnh và có hại cho sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ em, vị thành niên và phụ nữ có thai. Dù các sản phẩm thuốc nung được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá. Các hóa chất có trong thuốc lá nung bao gồm: Chemicals, Acrolein, Acetaldehyde, Carbon monoxide, Nicotine... Một số hóa chất này được xếp vào nhóm gây ung thư. Dù các hóa chất này ở nồng độ thấp hơn, nhưng chúng không làm giảm nguy cơ.

Chính vì vậy, theo bác sĩ Lâm, cần tiếp tục tăng cường các biện pháp pháp lý và quy định khác để thực hiện Công ước Khung về Kiểm soát, tăng cường các biện pháp cấm hoặc quản lý thuốc lá thế hệ mới phù hợp với bối cảnh quốc gia.

Nên cấm trước khi thuốc lá thế hệ mới tràn lan

Bàn luận về các chiêu thức quảng cáo, nhằm mở rộng thị trường thuốc lá thế hệ mới, các chuyên gia y tế cho biết, ngành công nghiệp thuốc lá nhắm đến giới trẻ để tìm kiếm những người hút thuốc thay thế và để duy trì sản lượng thuốc lá và tăng trưởng lợi nhuận - khi chính phủ các nước thực hiện các giải pháp phòng, chống tác hại thuốc lá. Thống kê cho thấy, những người trẻ tuổi (14-30 tuổi) đã sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử; 70% số người thử một điếu thuốc và trở thành người hút thuốc hàng ngày do nicotine – chất gây nghiện có trong thuốc lá.

Thực tế, ngành công nghiệp thuốc lá đã lên một kế hoạch trên phạm vi toàn cầu với chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: Thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị hấp dẫn, giá rẻ… Cùng với đó, ngành công nghiệp thuốc lá tiến hành giới thiệu sản phẩm và dùng thử ở các cửa hàng bán lẻ; sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng/có ảnh hưởng để quảng cáo thuốc lá; tận dụng độ tuổi trẻ của những người nổi tiếng trên mạng xã hội để quảng cáo và bán hàng như Facebook, Instagram, Tiktok... đồng thời, bán thuốc lá qua các trang thương mại điện tử.

Bởi vậy, đã có nhiều ý kiến từ các chuyên gia y tế đề xuất cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường. Chia sẻ về vấn đề này, Thạc sĩ Đoàn Thu Huyền, Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc tại Việt Nam cho biết, hệ thống cung cấp nicotine điện tử (ENDS) bao gồm các loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng là những sản phẩm gây nghiện cao, gây hại và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Cả thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đều là những loại sản phẩm thế hệ mới chứa nicotine hiện chưa được phép bán tại Việt Nam và đang trong quá trình xem xét áp dụng biện pháp quản lý phù hợp.

Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc tại Việt Nam cũng đề xuất dựa trên bối cảnh của Việt Nam, cần thiết có quy định cấm mọi loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Hiện tại, chưa có thị trường thuốc lá điện tử tại Việt Nam, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua internet. Do đó sẽ rất khả thi khi ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường. “Bên cạnh đó, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới Việt Nam vẫn còn cao, điều này cho thấy cần tăng cường triển khai các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá theo Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới và đã được chứng minh là hiệu quả, trước khi cân nhắc tới tiềm năng giảm hại bằng thuốc lá điện tử"- Thạc sĩ Huyền cho biết thêm.

Minh Khuê