Đến với xã Hồng Vân (huyện Thanh Oai), không khó để bắt gặp những đầm sen nở rộ, trải dài, mùi hương thơm ngát. Tại đây, ông Nguyễn Văn Hòa (thôn Hoàng Trung) được người dân biết đến với biệt danh “vua sen”, vì ông là người đầu tiên ở khu vực trồng sen với quy mô hàng hóa. Hiện nay, gia đình ông Hòa là hộ gia đình có diện tích trồng sen lớn nhất xã.

Chỉ vào đầm sen rộng bạt ngàn, ông Hòa tâm sự, để có được cơ ngơi như vậy ông cũng phải trải qua quãng thời gian gây dựng tương đối khó khăn. Ông Hòa kể, xuất thân là một người nông dân trồng lúa, trước đây, cứ xã cho đấu thầu chỗ đất này, ai cho cấy chỗ ruộng kia ông đều nhận hết, kể là ruộng trũng ngập quanh năm cùng với việc nuôi gia cầm. Năm 2005, vật nuôi bị bệnh do dịch khiến gia đình ông gần như mất trắng, cây lúa không đem lại hiệu quả kinh tế, ông trăn trở tìm hướng đi khác.

Đầm sen của gia đình Nguyễn Văn Hòa tại xã Hồng Dương.

Sau đó, nhận thấy tiềm năng của cây sen, ông Hòa đạp xe tới các vùng lân cận, tìm đến các hồ sen để học hỏi. Tuy nhiên thời gian đó đa số các hồ đều trồng sen tự nhiên, quyết tâm gắn bó với loại cây này, ông Hòa nghĩ rằng trồng tự nhiên sen còn lên đẹp, nếu có tay người chăm sóc chắc chắn sẽ năng suất hơn, cho hoa đẹp hơn.

Lứa đầu tiên, ông Hòa gieo hơn 100 sào sen và chỉ sau 3 tháng sen đã cao tới đầu. Thế nhưng, sen lên được nhưng nở rộ quá nhanh khiến ông thu hoạch và tiêu thụ không kịp. Hơn nữa, bông sen chưa được to, hạt sen trong đài không phình kín làm nước mưa vào gây thối, úng.

Vừa làm vừa rút kinh nghiệm, năm sau, ông xin xã đấu thầu thêm những ruộng lân cận, nâng dần tổng diện tích và ông cũng cắm ngó sen cách nhau một thời gian nhất định để tránh nở dồn dập.

“Từ mô hình chăn nuôi và trồng lúa chuyển sang trồng sen chuyên canh, ban đầu tôi chỉ canh tác vài mẫu. Sau khi thấy nhu cầu về hoa sen, hạt sen, củ sen ngày một nhiều, cùng với kinh nghiệm đúc rút được trong quá trình làm, gia đình tôi đã chủ động mở rộng sản xuất, đến nay là 40 mẫu”, ông Hòa nói.

Gia đình ông Hòa là hộ gia đình có diện tích trồng sen lớn nhất xã.

Ông Hòa cho biết, với đặc tính dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, các sản phẩm của cây sen như lá, ngó, củ, hoa, hạt… đều mang lại kinh tế, được tiêu thụ rộng khắp. Thời gian thu hoạch sen đều đặn khoảng từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm, từ lúc trổ bông đến lúc sen tàn.

Một trong những ưu điểm của mô hình trồng sen là khi đến đợt thu hoạch, thương lái đến tận nơi để thu mua. Do đó, nông dân không phải “chạy đôn chạy đáo” tìm đầu ra so với các loại cây trồng khác. Giá sản phẩm cũng tương đối cao, hoa sen khoảng 3.000 đồng/bông, hạt sen khoảng 35.000 - 40.000 đồng/kg tùy thời điểm. Mỗi năm, với sản lượng 25/tấn hạt sen sẽ mang đến doanh thu cho gia đình ông khoảng 1 tỷ đồng.

Gương mặt chân chất của người nông dân một nắng hai sương, sẵn sàng lội xuống đầm sen cắt từng bông hoa cho khách, ở tuổi ngoài 60, ông Hòa vẫn luôn sung sức với khát vọng làm giàu trên vùng đất chiêm trũng.

Để nâng cao năng suất, giảm bớt sức game bài uy tín , ông Hòa còn tìm tòi chế tạo máy tách hạt sen. Theo đó, nhận thấy việc bóc tách hạt sen từ đài sen rất thủ công và năng suất thấp, với kinh nghiệm của mình ông đã tự chế tạo ra máy tách hạt dựa trên nguyên tắc máy tuốt lúa.

Cây sen mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với trồng lúa.

Máy được chạy bằng mô tơ có dây cu-roa, bánh răng đập được làm bằng cao su cứng và được quay trong thùng kín dung tích 50 lít. Đài sen sau khi được phơi khô rồi đem bỏ vào máy đập, máy sẽ đập tan vỏ và cho hạt rơi xuống lỗ nhỏ ở dưới. Công suất ước chừng gấp 20 lần so với bóc tay thủ công.

Bên cạnh thu nhập từ sen, ông Hòa còn thả thêm cá truyền thống, cá tự tìm thức ăn từ sinh vật phù du nên không tốn công chăm sóc, mỗi vụ ông xuất thêm hàng tấn cá thịt chất lượng cao. Trên bờ, ông nuôi thêm bò để ăn cỏ tự nhiên, bớt công cắt cỏ, phân bò cho xuống cánh đồng sen làm sen tốt hơn, hoa đậm màu. Cùng với đó là vài trăm gốc nhãn, gốc bưởi.

Trong thời gian cao điểm thu hoạch, ông Hòa phải thuê hàng chục công nhân mới kịp thu hái sản phẩm. Qua đó tạo công ăn việc làm cho game bài uy tín địa phương với mức lương 6-7 triệu đồng/tháng.

Ở tuổi ngoài 60, ông Hòa vẫn luôn sung sức với khát vọng làm giàu trên vùng đất chiêm trũng.

Ngoài các sản phẩm thô từ cây sen, ông Hòa đã quy hoạch cảnh quan khu đầm để thu hút lượng lớn khách tham quan, chụp ảnh mỗi khi mùa sen nở. Công việc này vừa có thêm thu nhập, vừa quảng bá, thúc đẩy du lịch, dịch vụ của địa phương.

Có thể thấy, việc chuyển đổi từ cây lúa sang trồng sen đã góp phần đa dạng hóa nguồn sản phẩm nông nghiệp của xã Hồng Dương. Việc đầu tư trồng sen ở các vùng đất trũng giúp thu nhập của các hộ gia đình tăng gấp 2-3 lần so với áp dụng các mô hình sản xuất khác.

Ngoài gia đình ông Hòa, nhiều hộ dân ở xã Hồng Dương đã chuyển sang mô hình trồng sen kết hợp du lịch sinh thái nông thôn. Điển hình như gia đình anh Trần Đình Lập với 10ha trồng sen với các loại giống như sen hồng, sen đỏ đến sen vàng.. được ưa chuộng.

Việc đầu tư trồng sen ở các vùng đất trũng giúp thu nhập của các hộ gia đình tăng gấp 2-3 lần so với áp dụng các mô hình sản xuất khác.

Chủ tịch UBND xã Hồng Dương Nguyễn Duy Hùng cho biết, xã có hơn 600ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó có nhiều vùng trũng, dù đã triển khai các mô hình luân canh nhưng hiệu quả kinh tế không cao. Những năm trở lại đây, người dân đã chủ động trồng sen chuyên canh, không chỉ mang lại thu nhập cao mà còn tạo cảnh quan, xây dựng làng quê xanh, sạch, đẹp...

Từ những mô hình kinh tế đã góp phần đưa Hồng Dương về đích xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2020, tiến đến xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Hiện nay xã Hồng Dương đang tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, hiệu quả và phát triển bền vững. Đồng thời tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân phát triển sản xuất, kinh doanh và nâng cao thu nhập.