Theo tin từ Sở Y tế Hà Nội, trong tuần (từ ngày 8/3 đến 15/3), trên địa bàn Thành phố ghi nhận thêm 2 trường hợp mắc ho gà. Như vậy, từ đầu năm 2024 đến ngày 15/3, Hà Nội đã ghi nhận 17 trường hợp mắc ho gà. Bệnh chủ yếu ở trẻ nhỏ chưa đến tuổi tiêm chủng vắc xin hoặc chưa được tiêm đầy đủ.

Tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà cho trẻ.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC: Ho gà là tình trạng nhiễm khuẩn cấp tính đường hô hấp do vi khuẩn ho gà Bordetella pertussis gây nên. Ở giai đoạn sớm, bệnh có biểu hiện giống cảm lạnh thông thường, ho nhẹ kéo dài 1 - 2 tuần. Sau đó, bệnh tiến triển với các triệu chứng ho thành từng cơn. Cơn ho gà rất đặc trưng, trẻ thường ho rũ rượi, không thể kìm hãm kèm theo tiếng thở rít như tiếng gà, kèm nôn nói, mệt mỏi. Các cơn ho mạnh và có thể lặp đi lặp lại, thường kéo dài 6 - 7 tuần. Trường hợp bệnh không được kiểm soát tốt, trẻ dễ tử vong do tắc đường thở, mất nước.

Ho gà gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là với trẻ dưới 5 tuổi và trẻ nhỏ như viêm phổi, viêm phế quản, viêm não, thiếu dinh dưỡng, nhiễm trùng cơ hội… Ngay cả khi đã được điều trị khỏi, các cơn ho vẫn có thể kéo dài khiến trẻ mất sức. Tình trạng ho, đờm, nôn kết hợp và kéo dài dễ dẫn đến các biến chứng cơ học như sa trực tràng, lồng ruột.

Bệnh lây truyền do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ niêm mạc mũi họng của bệnh nhân khi ho, hắt hơi. Bệnh ho gà có khả năng lây lan cao, cụ thể, một người mắc bệnh có thể lây bệnh sang 12 - 17 người khác, và lây mạnh nhất trong 1 - 2 tuần đầu của bệnh. Môi trường sinh hoạt trong cùng không gian khép kín như hộ gia đình, trường học rất dễ lây lan bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh của những người tiếp xúc với bệnh nhân trong cùng hộ gia đình có thể lên đến 90 - 100%.

Nhận định về nguồn lây ho gà, bác sĩ Chính cho biết những người gần gũi với trẻ như cha mẹ, ông bà, anh chị em… là những đối tượng truyền bệnh cao nhất cho trẻ. Ho gà ở thanh thiếu niên và người lớn thường nhẹ hơn, có đặc điểm cơn ho không điển hình, giống với cảm lạnh thông thường nên khó phát hiện và dễ trở thành nguồn lây bệnh khó kiểm soát cho trẻ.

Để phòng bệnh cho trẻ em trước thời gian tiêm chủng, bác sĩ Chính khuyến cáo tất cả thai phụ cần chủng ngừa vắc xin có thành phần ho gà trong thai kỳ. Việc này giúp truyền kháng thể cho con qua bào thai, bảo vệ cho đến khi trẻ đủ tuổi chủng ngừa. Nghiên cứu cho thấy tiêm ngừa vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván (Tdap) cho phụ nữ mang thai ở tuần thứ 27 - 36, trước khi sinh 15 ngày có hiệu quả bảo vệ trẻ cao hơn 90% khỏi mắc bệnh và nhập viện ho gà.

Việc cha mẹ tiêm chủng sau sinh hoặc dưới 14 ngày trước khi sinh không bảo vệ trẻ khỏi bệnh ho gà vì vắc xin cần thời gian khoảng 2 tuần mới tạo đủ kháng thể. Từ năm 2015, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhấn mạnh tiêm ngừa cho phụ nữ mang thai là chiến lược bổ sung hiệu quả, kinh tế và được ưa chuộng trong phòng ngừa bệnh ho gà cho trẻ nhỏ chưa đủ tuổi tiêm ngừa.

Bên cạnh đó, tất cả mọi người trong gia đình và cộng đồng nên tiêm vắc xin phòng bệnh đầy đủ, từ đó cũng gián tiếp bảo vệ trẻ nhỏ khỏi nguy cơ mắc bệnh. Bác sĩ Chính cho biết theo chiến lược phòng ho gà của WHO, tiêm chủng là biện pháp bảo vệ hàng đầu đối với trẻ nhỏ, tập trung vào 3 chiến lược: tiêm chủng cộng đồng, tiêm chủng tạo “kén’’ cho các thành viên trong gia đình, tiêm chủng cho thai phụ.

Bác sĩ Chính lưu ý kháng thể từ mẹ truyền cho trẻ sẽ giảm dần theo thời gian, do đó trẻ khi đến tuổi tiêm ngừa cần được tiêm đúng lịch, đủ liều. Đồng thời, vị chuyên gia này cũng lưu ý bên cạnh tiêm phòng, các biện pháp phòng bệnh lây qua đường hô hấp cũng cần được áp dụng như đeo khẩu trang, giữ khoảng cách khi đến nơi đông người, thường xuyên rửa tay, giữ nơi ở, làm việc thoáng mát.