Trong phiên xét xử ngày 16/8, Hội đồng xét xử tiếp tục xét hỏi các bị cáo để làm rõ trách nhiệm liên quan đến hai khu "đất vàng" 145ha và 43ha được chuyển nhượng để biến từ tài sản Nhà nước thành tài sản tư nhân, gây thiệt hại cho Nhà nước tổng cộng hơn 5.000 tỷ đồng.

Đầu tiên, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã xét hỏi bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Bình Dương) - người có vai trò chủ chốt trong việc biến đất công thành đất tư.

Cáo trạng xác định, năm 2012, ông Trần Văn Nam khi ấy là Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Dương - đã ký quyết định giao khu đất 43ha và 145ha cho Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương (Tổng Công ty 3/2, khi đó là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, thuộc Tỉnh ủy Bình Dương) theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất. Tuy nhiên các bị cáo là lãnh đạo Cục Thuế và cán bộ Văn phòng Uỷ ban nhân dân tỉnh đã tham mưu, đề xuất áp dụng đơn giá từ năm 2006 để thu tiền sử dụng đất đối với Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương.

Bị cáo Nguyễn Văn Minh - Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương.

Với cương vị là Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương, sau khi được giao khu đất, bị cáo Minh đã nghĩ đến việc biến đất thành sân golf, trường đua... nhằm liên doanh, chuyển nhượng cho đối tác. Lúc đó, khu liên hợp này chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng. Các dự án cũng chưa được phê duyệt hay cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Bị cáo Nguyễn Văn Minh đã chỉ đạo, sắp xếp để Công ty Hưng Vượng và Công ty Phát Triển (do bị cáo Nguyễn Thục Anh, con gái bị cáo Minh là Chủ tịch Hội đồng quản trị) tham gia liên danh thực hiện dự án. Sau đó, bị cáo Minh chỉ đạo để chuyển nhượng tài sản Nhà nước sang tài sản tư nhân của con rể bị cáo là Nguyễn Đại Dương.

Với khu đất 43ha, Nguyễn Văn Minh đã chỉ đạo chuyển nhượng trái pháp luật khu đất và 30% vốn góp của Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương tại Công ty Tân Phú sang công ty tư nhân do bị cáo Nguyễn Đại Dương (con rể bị cáo Minh, chồng bị cáo Nguyễn Thục Anh) nắm quyền điều hành. Hành vi vi phạm pháp luật của bị cáo Minh gây thất thoát của Nhà nước gần 985 tỷ đồng.

Tại khu đất 145 ha, bị cáo Minh đã cố ý tạo điều kiện cho hai công ty "sân sau" là Công ty Hưng Vượng và Công ty Phát Triển nhận chuyển nhượng vốn góp. Sau đó, bị cáo Minh chỉ đạo cấp dưới hợp thức các thủ tục pháp lý để góp vốn bằng quyền sử dụng đất vào Công ty Tân Thành, cố tình loại trừ khu đất 145 ha mà không tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa. Hành vi vi phạm pháp luật này gây thất thoát của Nhà nước hơn 4.000 tỷ đồng.

Giải thích về những sai phạm trong việc chuyển nhượng hai khu đất “vàng” 43ha và 145ha, bị cáo Minh cho rằng, Công ty Hưng Vượng và Công ty Phát Triển có góp vốn theo hợp đồng liên doanh cùng Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương. Do đó, bị cáo nghĩ phải xử lý có tình nghĩa nên giữ nguyên đơn giá.

Theo lời khai của bị cáo Minh, trước khi ký hợp đồng chuyển nhượng, bị cáo đã xin chủ trương từ Tỉnh ủy Bình Dương. Bị cáo Minh cho rằng, đứng về góc độ kinh doanh thì bị cáo đã làm đúng. Vì khi Tổng Công ty Bình Dương nhận khu đất từ Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Dương với đơn giá 51.000 đồng/m2, sau đó Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương chuyển nhượng cho công ty liên doanh do con rể bị cáo là Nguyễn Đại Dương điều hành với giá 570.000 đồng/m2, tức là đã lãi hơn 10 lần...

Khi được hỏi về quy trình cụ thể mà Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương chuyển nhượng các khu đất 43ha và 145ha thì bị cáo Minh khai do sự việc xảy ra đã lâu, bị cáo đã tuổi cao, trí nhớ kém nên không nhớ chính xác.

Các bị cáo tại tòa.

Liên quan tới việc chuyển nhượng khu đất thuộc sở hữu công, trả lời thẩm vấn tại tòa, bị cáo Nguyễn Đại Dương cho biết, bản thân không biết việc Công ty Âu Lạc chuyển tiền cho Tổng công ty 3-2; sau này khi đọc cáo trạng thì bị cáo mới biết việc đó. Quá trình thẩm vấn, bị cáo Nguyễn Đại Dương phủ nhận những cáo buộc như cáo trạng quy kết.

Trước đó, trả lời thẩm vấn Hội đồng xét xử, bị cáo Trần Thanh Liêm khai, ông giữ chức Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Dương từ cuối tháng 12/2015, với vụ việc chuyển nhượng khu đất 43ha trên địa bàn của Tổng công ty 3-2, khi báo chí lên tiếng bị cáo mới biết, thời điểm đó là năm 2019.

Bên cạnh đó, bị cáo Trần Thanh Liêm còn bị xác định, biết Tổng công ty 3-2 đưa khu đất 145ha vào góp vốn tại Công ty Tân Thành mà vẫn đồng ý. Bị cáo ký quyết định phê duyệt phương án cổ phần hóa, đồng ý việc đưa 145ha đất ra ngoài giá trị doanh nghiệp, gây thiệt hại hơn 4.000 tỷ đồng.

Bị cáo cũng cho biết, thời điểm ký quyết định về phương án cổ phần hóa tổng công ty, bị cáo không nghĩ là sai mà chỉ ký căn cứ theo ý kiến đề xuất của đơn vị, dựa trên nghị quyết của Tỉnh ủy, tờ trình của văn phòng.